Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Capaccini, Fr.]

CAPACCINI (Fr.), geb. te Rome 14 Aug. 1784, overl. aldaar 15 Juni 1845, was een der bekwaamste diplomaten, welke de H. Stoel hier ooit heeft gehad. Bovendien ‘een man, breed van opvatting en loyaal van inborst’, zooals het onverdacht getuigenis van den gezant te Rome Reinhold luidde. Hij kwam uit de school van Consalvi en was diens rechterhand geweest. Oorzaak, waarom C. in 1828, op verlangen van Willem I, als zaakgelastigde maar ditmaal nog zonder diplomatiek karakter, naar de Nederlanden kwam, was om aan de uitvoering mede te werken van het pas gesloten Concordaat. Geen der bezwaren, aan dit Concordaat verbonden, kon hem verborgen zijn, want met de Celles had hij te voren in Rome aan de onderhandelingen betreffende het verdrag deelgenomen. 1 Oct. 1828 kwam C. in Brussel aan. Gewichtige zaken wachtten hem daar: ten eerste moest de positie van mgr. de Méan, aartsbisschop van Mechelen, dien Willem I toen van dien post wilde verwijderd zien, geregeld worden. Verder diende er naar een oplossing te worden gezocht omtrent allerlei netelige vraagstukken, met het Concordaat in verband staande, zooals: de keuze der bisschoppen; het onderwijs op de klein-seminaries in betrekking tot het door Willem I opgerichte ‘collegium philosophicum’; de houding, welke men tegenover de Jansenisten had in te nemen; het koninklijk placet op bullen van den paus. Allengs slaagde C. erin een uitweg te vinden voor de meeste van deze vraagstukken. Zoo werden met toestemming der Regeering in Jan. 1829 drie bisschoppen benoemd voor de Zuidelijke Nederlanden. Toen na den dood van Leo XII (10 Febr. 1829) een nieuwe Paus in den persoon van Pius VIII was verkozen, werden de onderhandelingen, welke door dit sterfgeval waren onderbroken, aanstonds hervat. Op verlangen van Willem I was onderwijl C. door Pius VIII tot apostolisch internuntius benoemd, de eerste, die als zoodanig bij de nederlandsche regeering werd aangesteld. Tevens bestuurde hij als vice-superior de hollandsche zending. Thans wist C. te verkrijgen, dat de studie der toekomstige priesters aan het ‘collegium philosophicum’ - die ergernis voor de Katholieken! - ‘facultatief’ werd verklaard, wat feitelijk met een opheffing gelijk stond, welke echter eerst onder den druk der belgische revolutie in 1830 is gevolgd. Na het Kon. Besl. van 2 Oct. 1829 konden ook wederom de klein-seminaries geopend worden. Verder bleef mgr. de Méan niet slechts te Mechelen gehandhaafd, maar deze wist door hervorming van zijn aartsbisschoppelijk seminarie een gunstiger stemming bij Willem I te verwekken. Daarentegen leden de onderhandelingen over de nieuwe bisdommen schipbreuk, daar de regeering het benoemen der kanunniken aan zich wilde trekken. Na het uitbreken van den belgischen opstand ging C. op verzoek van den Prins van Oranje met dezen naar Antwerpen, om aldaar het koninklijk gezag te steunen; later werkte hij mede, om Noord-Brabant en Limburg voor het koninkrijk Nederland te behouden. Zijn loopbaan als internuntius besloot hij met op verzoek van

[p. 277]

den Prins van Oranje zijn bemiddeling te verleenen tot het dadelijk aanstellen van een bisschop, zoowel te Brugge als te 's Hertogenbosch, een maatregel, welke beoogde de gemoederen te bedaren in West-Vlaanderen en in Noord-Brabant.

Tien jaar later, in 1841 zien wij hem voor eenige maanden nogmaals in Nederland terug. Hij bekleedde toen in Rome den aanzienlijken post van onder-secretaris van Staat. Nog altijd bleef het Concordaat van 1828 onuitgevoerd, en den nieuwen souverein, Willem II, verdroot dit talmen ten zeerste. Daar het Concordaat echter op heftig verzet stuitte van de Protestanten, terwijl ook het aantal Katholieken, dat daarvoor zich huiverig betoonde, niet gering was, besloot de toenmalige Paus, Gregorius XVI, die zelf als kardinaal Cappellari met C. een ruim aandeel had gehad in de voorbereidingen van dat verdrag, zijn vroegeren raadsman naar de Nederlanden af te vaardigen. 19 Mei 1841 verscheen C. in den Haag, thans als buitengewoon gezant van Z.H. en gevolmachtigd minister, tevens zijn voorganger, mgr. Antonucci, vervangende. Bij Koninklijk Besluit werd hij 27 Mei in deze hoedanigheden erkend. Bij de onderhandelingen bleek al spoedig, dat van een invoering van het Concordaat vooreerst geen sprake kon zijn. In plaats van diocesaan-bisschoppen zouden er dus in Noord-Brabant, Limburg en Luxemburg voorloopig apostolische vicarissen aangesteld worden, die tevens het bisschoppelijk karakter verkregen. Aldus is geschied; daarmede had C. zijn taak hier te lande volbracht, en keerde in het najaar van 1841 voor goed naar Italië terug.

Zijn portret is gelithografeerd door Pinati.

Zie: Albers, Gesch. van het herstel der Hiërarchie; Goulmy, Hiërarchie en Wetboek; Wetzer en Welte, Kirchenlexicon II, kol. 1879.

Hensen