Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Assendelft, Nicolaas van (3)]

ASSENDELFT (Nicolaas van) (3), of Claes van A., geb. te Orleans omstr. 1514, overl. te Burtscheid Aug. of Sept. 1570, zoon van Gerrit (4) en van Catharina de Chasseur.

Zijn vader had hem in Frankrijk ter schole besteld, daarna had hij hem tot zich genomen, doch na den dood zijner moeder vrijwel gedwongen den geestelijken staat te aanvaarden; hij verkreeg echter van zijn vader allerlei inkomsten en ontving door diens bemiddeling aanzienlijke ambten en prebenden. In 1549 was Nicolaas protonotarius en proost van Arnhem. Tegelijk met deze waardigheid wordt hij in 1551 ook als pastoor te Ouderschie vermeld. Na den dood zijns vaders verzocht en verkreeg hij van paus Paulus (20 Oct. 1559) vergunning zich van het geestelijk gewaad te ontdoen, stelde zich in het bezit van de door zijn vader nagelaten heerlijkheden en goederen en ontving 27 Nov. 1561 van koning Philips octrooi om vrij over al zijn goederen, leen en eigen, te mogen beschikken. Daarna trad hij als een der aanzienlijksten onder de hollandsche edelen op. De familie berustte er in, eenigen door het aangaan van een accoord, de anderen na vruchtelooze processen.

Nicolaas v.A., volgens Buchel een zeer geleerd man, had in den eersten tijd met het Verbond der Edelen gesympathiseerd, doch zich ervan teruggetrokken, toen het bleek dat de beweging veel verder ging, dan hem aanstond. Hij bleef niet onopgemerkt, zooals bleek toen ook hij 17 Febr. 1567 voor commissarissen van den Hove werd gedagvaard om te verklaren welke partij hij was toegedaan. Hij had het echter raadzaam gevonden

[p. 41]

het land te verlaten en antwoordde schriftelijk, 20 Febr. 1567, dat hij was koningsgezind en het Verbond niet had geteekend. Wel schijnt hij in het vaderland te zijn teruggekeerd, doch drie jaar later overleed hij te Burtscheid bij Aken, waar hij de baden gebruikte. Hij had 12 Aug. 1570, ziek liggende in de herberg ‘De Gouden Molen’ zijn testament gemaakt, waarbij hij zijn jeugdigen neef, die bij hem woonde, Floris v.A., zoon van Cornelis (kol. 28), tot zijn universeel erfgenaam benoemde (behoudens vruchtgebruik door zijn weduwe). Den 13. Sept. 1570 behoorde hij tot de overledenen.

Nicolaas was in 1558 of 59 gehuwd met Wilhelmina van Haeften, vrouwe van Nyveld, dochter van Walraven en van Gerarda van Honselaer. Zij hertrouwde met Walraven van Brederode en overleed 31 Dec. 1607. Dit huwelijk was kinderloos, doch Nicolaas liet 4 natuurlijke kinderen na: Johannes, Filippus, Catherina en Johanna, aan elk van wie hij 1000 brabantsche guldens vermaakte.

Zie uitvoerig J. Craandijk in Bijdr. voor Vad. Gesch. en Oudheidk. IVe R. dl. X, 1-38, 280-293, 402-423.

Regt