Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Outshoorn, Willem van (2)]

OUTSHOORN (Willem van) (2), geb. omstr. 1300, overleden in 1352; zoon van Dirk (1) hiervoor. Bij opdracht zijns vaders Dinsdag na St. Lucas (20 October) 1321 werd hij door den graaf beleend met de heerlijkheden Oudshoorn en Aarlanderveen (Reg. E.L. 2, fol. 19, R.A.; van Mieris, Groot Charterboek II, 264). In 1323

[p. 1092]

ontving hij van den graaf 11 morgen land te leen te Ockenberghe in het ambacht van Rijswijk. In 1329 kocht hij van Ghoeswijn van Roshem het huis Rinenburch (te Hazerswoude, aan den Rijndijk) met daarbij gelegen landen, die van Rossum van Jan van der Mije en nog met ruim 13 morgen lands, die hij van Dirk van Poelgeest bij koop had verkregen en werd met dit alles 31 Dec. 1329 door den graaf beleend (Reg. E.L. 1 fol. 77 v^o. en 81, R.A.; van Mieris II, 491). In het volgend jaar, 1330, gaf de graaf een meer uitvoerige beschrijving van het leen van Rinenburch; er blijkt uit, dat Willem van O. meer dan 45 morgen lands gekocht had en dat hij de verplichting op zich nam dat Rinenburch steeds voor den graaf een open huis zou zijn. Driehonderd jaar is Rinenburch met Oudshoorn en Aarlanderveen in dezelfde handen gebleven. Denkelijk geschiedde de aankoop van dit kasteel met het oog op Willems huwelijk, die in December 1329 getrouwd zal zijn (destijds werd het slot te Oudshoorn door zijn zuster Machteld en haar man Hendrik van Santhorst bewoond, zie op Dirk van O. (1) hiervóór). De vrouw van Willem van O., in genealogieën niet vermeld, draagt in de oude oorkonden den naam van jkvr. Dierc (= Diderica) Clayse, of Dirck Claesdr. Aan haar schenkt hij op denzelfden dag, dat hij met Rinenburch wordt beleend, 31 Dec. 1329 den lijftocht der reeds hiervóór vermelde 11 morgen lands te Rijswijk, benevens 5 pond jaarrente uit de schotopbrengst van Aarlanderveen en 26 schellingen 's jaars uit die van Oudshoorn, zoodat ze bij elkaar jaarlijks 25 pond hollandsch jaarrente had (Reg. E.L. 1 fol. 77 v^o. R.A.). In 1333 vermeerderde hij haar lijftocht met zijn tienden te Naaldwijk en met 18 morgen lands onder Alphen. 10 Aug. 1332 gaf hij zijn broeder Dirk (2) drie akkers land, gelegen in Aarlanderveen, elke akker van negen morgen, om van hem ten rechten leene te houden (Reg. E.L. 1 fol. 95 v^o.). Op Paaschdag 1333 (4 April 1333) verlijdt graaf Willem den heer van Outshoorn o.a. met zekere tien morgen lands en de hofstede daarnevens, bij de brug te Alphen, in den ambachte van Aarlanderveen (Reg. E.L. 1 fol. 96). Tevens kreeg hij in dat jaar van den graaf 14 morgen lands onder Hazerswoude in leen, die hij van verschillende personen had gekocht en eveneens de 28 morgen lands te Alphen, die hij van den heer van Brederode bij koop had verkregen en in 1334 gaf de graaf hem 25 pond te heffen uit de tienden van Hazerswoude. Op den 2den Nov. 1330 wordt Willem van Outshoirne, knape, onder de ‘trouwe mannen’ van den graaf genoemd (Reg. E.L. 1 fol. 86 v^o; van Mieris, Gr. Ch. II, 504); drie jaar daarna, 1 Mei 1333, wordt hij als rentmeester van Amstelland vermeld (Reg. E.L. 31, fol. 9 v^o.; v. Mieris, II, 544); het zal in deze hoedanigheid zijn dat de graaf hem opdroeg buiten Amsterdam een windmolen te bouwen. Uit den brief, waarbij de graaf 9 Dec. 1342 de jurisdictie van Amsterdam uitzette, 50 roeden buiten dien molen (van Mieris, Gr. Ch. II, 668) heeft Simon v. Leeuwen en hebben op diens gezag anderen verkeerdelijk opgemaakt dat Willem v.O. de jurisdictie van Amsterdam vergrootte. In 1333 was hij met zijn broeder Dirk (2) onder de edelen, die Willem van Duivenvoorde vergezelden op diens tocht tegen de Utrechtenaren, waarbij zij de stad 't Gein in brand hadden gestoken (Tegenw. Staat van Utrecht, art. 't Gein). Zij werden met hun tochtgenooten in den kerkelijken ban gedaan, doch 18 Januari 1334 door bisschop Jan van Diest daarvan ontheven (Reg. E.L. 11 fol. 30; van Mie-

[p. 1093]

ris, II, 558). Willem van O. was toen nog geen ridder; hij komt voor het eerst als zoodanig voor 30 Sept. 1337 (v. Mieris II, 597) en zal dit mogelijk geworden zijn toen Willem IV aan de regeering kwam. Ook bij dezen vorst stond W.v.O. in groote achting. Den 15. Maart 1341 gaf graaf Willem aan ‘zijn meester’ W.v.O., ridder van zijn herberge, om gedane en nog te verrichten diensten, en aan vrouwe Dirck Claesse, zijn echtgenoote, wie van beiden langer leeft, in rechten leene al zulk land als de graaf aanbestorven was van Dirck Barthout, liggende in Haagambacht (Reg. E.L. 32, fol. 29), nadat hij 10 Dec. 1339 al een blijk van genegenheid aan denzelfden, op gelijke voorwaarden had geschonken, t.w. 50 pond hollandsch 's jaars, gevestigd op de tienden te Hazerswoude (Reg. E.L. 32, fol. 25 v^o.). Na den dood van Willem IV in dienst van Margaretha gebleven, werd hij door deze vorstin tot leidsman en raad aan haar zoon Willem toegevoegd. Hij bezegelde het verdrag, waarbij de moeder deze gewesten aan haar zoon overdroeg, 5 Jan. en 25 Maart 1348 (van Mieris, II, 745). Ook bij dezen laatsten stond W.v.O. aanvankelijk in hooge eere en werd hij gerekend onder ‘onse trouwe luyden’. Het laatst wordt hij zoo genoemd in een brief van 7 Sept. 1349 (van Mieris, II, 765). Kort daarop is hij wegens zijn gehechtheid aan Margaretha in ongenade gevallen en toen hij openlijk voor haar tegen Willem partij koos, werd hij door den laatsten met al zijn partijgenooten gebannen, 23 Mei 1350 (v. Mieris, II, 778). Dat zou wel herroepen worden, maar inmiddels stierf hij. Volgens S.v. Leeuwen, Bat. Ill., overleed hij in 1352 en werd hij te Haarlem in het pand der Predikheeren begraven. In het Familiealbum de Vlaming van Outshoorn is aangeteekend, dat hij 2 April 1352 is overleden. Hij komt dan ook niet voor onder de ridders die over den zoen staan tusschen Margaretha en Jan van Arkel, 24 Juli 1352 (v. Mieris, II, 810) en 12 Nov. 1352 beveelt Willem V Gerrit van Egmond het slot Rijnenburg te gaan bewonen en het voor den graaf te bewaren (a.w. 815).

Daar Willem van Outshoorn geen mannelijke nakomelingen naliet, vervielen zijn goederen aan de grafelijkheid. Van Gouthoeven geeft geen kinderen van hem op; wel S.v. Leeuwen, die hem een Jacob tot zoon geeft. Doch dit zal een genealogische falsificatie zijn, uitgedacht om de latere familie de Vlaming van Outshoorn uit den ouden stam der van Outshoorn's te laten spruiten.

Zie nog: Leidsch Jaarboekje 1910, 46; Amsterdamsch Jaarboekje 1891, 107.

Regt