Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Haersolte, Johan van (2)]

HAERSOLTE (Johan van) (2) tot Cranenburg, geb. te Zwolle in 1647, overleden te Dresden October 1716, begraven te Zwolle; zoon van Arent, kolonel en commandant van Zwolle, en van Christina van Haersolte, erfgename van Cranenburg.

In 1671 als kapitein aangesteld, maakte hij den in het volgende jaar uitbrekenden oorlog mede en bevond zich 18 Maart 1675 als krijgsgevangene in Frankrijk. Als heer van Cranenburg werd hij beschreven in de ridderschap van Overijsel. Hij werd (na 1681) burgemeester van Bolsward en daardoor tot de voornaamste staats- en generaliteitscommissies wegens Friesland verkozen; 30 April 1686 lid van de Staten-Generaal en in hetzelfde jaar curator der hoogeschool te Franeker. In 1699 was hij als buitengewoon gezant bij den Nedersaksischen Kreits te Hamburg, in 1700 in gelijke conditie (met Mr. Jacob de Bie als secretaris) naar Zweden om voor het behoud van den vrede tusschen Zweden en Polen te ijveren. De koning van Zweden wenschte hem echter met die opdracht niet te ontvangen, doch hij mocht te Riga blijven tot de veldtocht was afgeloopen. Met een gelijke opdracht zond men hem in 1702 naar Polen, waar hij tsaar Peter I na zijn terugkomst uit den turkschen veldtocht moest afwachten. Wel had de samenkomst 27 Aug. 1702 te Thorn plaats, doch de Tsaar verzocht Haersolte zich over zijn opdracht tot zijn ministers te wenden. Als buitengewoon gezant bleef Haersolte tot in Juni 1703 aan het russische hof; hij verzocht en verkreeg toen zijn demissie. Wel had men hem gaarne als vast ambassadeur aan het hof van den Tsaar willen behouden, doch zijn lichaamsgesteldheid was niet tegen de drukke levenswijze aldaar bestand. Zijn brieven en berichten doen hem als een ervaren staatsman kennen.

Hij was tweemaal gehuwd. Eerst omstr. 1669 met Machteld Hendrina Woltera Martens, erfvrouwe van Borgel; zij overl. in 1670 met haar kind in de kraam en was de dochter van Christoffel en van Mechteld Ripperbant. Daarna herbouwde hij

[p. 673]

12 Dec. 1676 te Rouveen met Anna Sickinge, geb. 1647, overl. 1720, dochter van Feyo en van Sophia van Echten tot Echten. Uit het tweede huwelijk sproten één dochter en drie zoons. De dochter, Christina Hendrina verkocht Cranenburg aan R.A. van Patkull; van de zoons is ons niet meer dan de geboorte bekend.

Zie: van Wijn, Aanm. en Bijv. op Wagenaar XVII, 92; Vriemoet, Ath. Frisiacae 85, 86; Scheltema, Staatk. Nederl. I, 408, 409; dez., Rusland en de Nederlanden II, 62, 79, 140, 141, 233-236, 253; Moonen, Lijkdichten; v. Doorninck, Gesl. Aant. 198, 199.

Regt