Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Gendt, Adriaan baron van]

GENDT (Adriaan baron van), geb. te 's Gravenhage en in de Groote Kerk aldaar gedoopt 19 Febr. 1645, overl. 10 Aug. 1708; zoon van Johan (2) (kol. 563) en van A.S. van Ripperda. Hij, heer van Oldersum, Oosterwedde en Papenburg, trad reeds op jeugdigen leeftijd in militairen dienst. In 1663 kreeg hij een jaar verlof naar Frankrijk ‘om hem in de chrijchsexercitie te mogen oeffenen’ (Res. St. Gen. 28 Sept. 1663), werd 8 Febr. 1672 benoemd tot majoor in het regiment van Karel Manmaker, heer van Hofwegen, en werd 12 December 1673 bevorderd tot luitenant-kolonel. In den zomer van laatstgenoemd jaar was hij een der bevelhebbers van de bezetting van Maastricht (Bosscha noemt hem een der dapperste) en werd 22 Juni in de verdediging dier stad door een kanonskogel van het linkerbeen beroofd. Hij huwde 11 April 1678 te Rijswijk met Elisabeth Maria prinses van Portugal (geb. te Delft 20 Nov. 1648, overl. te Vianen 15 Oct. 1717), oudste dochter van don Emanuel II van P. en van Johanna, gravin van Hanau. Dit huwelijk viel bij prins Willem III gansch niet in den smaak. Volgens Huygens schreef hij aan de oude prinses Juliana Catharina van Portugal ‘qu'il désapprouvait le mariage de sa niepce comme une chose par laquelle elle faisait un tort irréparable à elle mesme et à sa maison’. Evenmin als met zijn vroegeren gouverneur, liep prins Willem III dus hoog weg met diens zoon, die nu zijn neef was geworden. Elisabeth Maria intusschen had redenen te over om zich over haar huwelijk te beklagen. Mogelijk had zijzelf er grootendeels schuld aan: zij toch had reeds te voren het hoofd op hol gebracht van Seger van Soutelande, den avonturier, wiens vrouw later de bekende gedenkschriften heeft nagelaten. Volgens deze mémoires zou het echtpaar van Gendt te Zalt Bommel gewoond en aldaar een armoedig bestaan geleid hebben. Ten slotte zou Elisabeth met haar ongehuwde zuster naar 's Gravenhage vertrokken zijn omdat haar éénbeenige echtgenoot wat al te lastig het hof maakte aan haar kamenier. En van Gendt zelf zou in dienst zijn getreden bij de vorstin van Oldenburg. In 1703 komt E.M. voor als ‘gesepareerde huisvrouw’ van den baron van Gendt en woonde toen in hoogst kommervolle omstandigheden met haar dochters in een huis op den Hofsingel te

[p. 558]

's Gravenhage. In 1711 heet zij E.M. douairière van Gent; zij had uit haar ongelukkigen echt verscheidene kinderen, o.a. Wilh. Marg. Anna (ged. Gr. K. 's Grav. 26 Aug. 1682), Jean Walraven en Anne Louise (tweeling, ged. fr. kerk te Delft 6 Sept. 1688) en Johanna Emilia Louise. Al deze kinderen zijn ongehuwd overleden, de drie eerste op jeugdigen leeftijd, de laatste woonde later met E.M. samen. Bovendien waren er nog twee andere dochters: Egeria Adriana Sibilla, gehuwd 1e met Adrian Gustav baron van Hompesch, 2e met Carel van Belle; en Antoinette Albertine Frederica, gehuwd 1e met Pierre Bigot, baron de Villandry en 2e met Mr. Willem Anthony Pieterson. Door deze huwelijken trachten verscheidene nederl. geslachten hun afstamming uit Willem van Oranje aan te toonen.

Zijn portret werd geschilderd door G. Netscher, N. van Ravesteyn en een onbekend kunstenaar.

Zie: Navorscher LX (1905), 565-590; Balye van Utrecht, 99; Mbt. Ned. Leeuw XIV, 29, 30, XVI, 148, 151; XVIII, 4, 5, 6; XIX, 99; ten Raa en de Bas, Het Staatsche Leger V, 469; Journaal van C. Huygens den zoon, met de Aant. en Verb. op het register door jhr. Hora Siccama.

Regt