[Gabriël, Petrus]
GABRIËL (Petrus) komt ook als Pieter van Schaghen, Schagius, Scagius, en, naar zijn afkomst, als Pieter de Vlaming voor, overl. te Delft Aug. 1573. Oorspronkelijk monnik geweest, heeft hij, onder invloed van Godfried van Wingen (III kol. 1433), al vroegtijdig de zijde der Reformatie gekozen: reeds 1545 moet hij in Vlaanderen en Holland de nieuwe leer hebben gepreekt. In 1562 en 1563 treffen wij hem te Londen aan. Tengevolge van de daar in laatstgenoemd jaar uitbrekende pest-epidemie keerde hij naar het vasteland terug. Kort daarop staat hij dan weer in relatie met een kruiskerk, waarschijnlijk met Brugge; 1564 en 1565 tenminste heeft hij daar ter stede zijn diensten verleend, tot zijn veiligheid niet meer toeliet, dat hij er langer bleef. Toen (omstr. 25 Nov. 1565) verhuisde hij naar Antwerpen, echter niet voor lang. 16 Apr. 1566 neemt hij nog verder de wijk naar Amsterdam. Met zijn vrouw Elizabeth heeft hij daar in de Engelsche steeg gewoond, als predikant der Kerk van de hoofdstad, maar ook als hagepreeker, die van daar uit door heel Holland optrad. In 1567 verhuisde hij opnieuw, ditmaal naar Emden. Verandering in zijn verhouding tot de Kerk van Amsterdam bracht deze verhuizing intusschen niet teweeg! Nog in den nazomer van 1569 teekenden Jan Arents en hij zich eenvoudig: dienaars van de verstrooide gemeente van Amsterdam. In 1572 werd Scagius predikant te Delft, wat hij gebleven is tot hij in Aug. 1573 stierf.
Over zijn Gereformeerd, maar van kerkelijke organisatie min of meer afkeerig theologisch standpunt, zie F.L. Rutgers, Calvijns invloed in de Nederlanden (Leiden 1899) register in voce Gabriël.
Niet onmogelijk is een zuster van hem getrouwd geweest met Andries Bertheloot (Bertelot), die in Hondschoote geboren, achtereenvolgens daar, te Sandwich, te Londen en te Aalst in Vlaanderen heeft gewoond, om 2 Nov. 1566, als predikant van laatstgenoemde plaats, den marteldood te sterven.
Zie: de Bie en Loosjes, Biogr. woordenb. van Nederl. godgeleerden, in voce Gabriël; Kerkeraadsprotocollen der Nederduitsche Vluchtelingenkerk te Londen, uitgeg. door A.A. van Schelven (Amst. 1921) 393; J.H. Hessels, Ecclesiae Londino- Batavae Archivum II (Cantabr. 1889) in voce Scagius en Bertheloot; Geschiedenis der Martelaren (ed. 1883) 746.
van Schelven
Auteursrecht onbekend