Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Dusseldorp, Mr. Frans van]

DUSSELDORP (Mr. Frans van) of Franciscus Dusserdorpius, zoon van Mr. Frans Jansz. Dusseldorp en Mary Houtkoper, geboren te Leiden 23 October 1567 gestorven te Keulen 31 Maart 1630. Hij verloor zijn vader vroeg, maar genoot van zijn moeder een goede opvoeding. In 1572 week hij met zijn moeder uit naar Antwerpen; kort na het ontzet van Leiden keerden beiden daarheen terug. Welk onderwijs hij verder heeft genoten, blijkt niet. In het voorjaar van 1586 was hij nog te Leiden. Kort daarna is hij naar Douay vertrokken om daar in de rechten te studeeren; daar promoveerde hij 23 Oct. 1589 tot licentiaat in de rechten. In 1590 vestigde hij zich in den Haag als advocaat, zonder evenwel den daartoe vereischten eed af te leggen. Toen echter door de Staten van Holland en vervolgens ook door de Staten Generaal aan alle aan buitenlandsche universiteiten gepromoveerde advocaten werd gelast zonder verwijl den gewonen eed te doen, week Dusseldorp in 1595 eerst naar Leiden en vervolgens, zich daar ook niet veilig gevoelend, naar Utrecht. In Januari 1597 vestigde hij zich daar voor goed. Sedert wijdde hij zich voornamelijk aan theologische studiën en kerkelijke belangen; dat kon, omdat Utrecht nog een aanzienlijke katholieke gemeente herbergde, onder wie Dusseldorp gaarne verkeerde; ook werden hier de Katholieken niet lastig gevallen. Met den vicaris apostoliek Sasbout Vosmeer en andere katholieke geestelijken stond Dusseldorp hier in geregeld verkeer; hun stond hij ook met zijn rechtskennis ten dienste. Na den dood van zijn veel geliefde moeder, die hem 9 Sept. 1606 ontviel, nam zijn neiging tot den geestelijken stand toe; 26 Nov. 1609 werd hij te Utrecht door Vosmeer zelf tot priester gewijd; twee jaar daarna werd hij benoemd tot kanunnik van St. Salvator. Als prediker maakte hij te Utrecht grooten opgang; ook om zijn geleerdheid was hij onder de geestelijkheid zeer gezien. In 1614 vluchtte hij evenwel uit stellig overdreven vrees voor vervolging uit Utrecht en vestigde zich te Emmerik. Ook daar zich niet veilig gevoelend, week hij 24 Juni 1615 uit Emmerik en kwam 29 d.a.v. te Keulen. Daar heeft hij tot zijn dood geleefd, oud vóór zijn tijd en spoedig vergeten.

Dusseldorp heeft vrij veel geschreven. Van hem is uitgegeven een Tractalus de matrimonio non ineundo cum his qui extra ecclesiam sunt (Antwerpen 1636). Zelf noemt hij een Hyperaspistes miraculorum, waarvan verder niets bekend is. Misschien heeft hij nog meer nagelaten. Zijn meest bekende en ook belangrijkste werk zijn zijn Annales, door Fruin uitgegeven (Werken Hist. Gen. Derde Serie I). Daarin heeft hij de geschiedenis van zijn eigen leven en van zijn tijd beschreven tot zijn vertrek naar Keulen in 1615. Hij beschrijft natuurlijk allereerst de bekende en ook een aantal onbekende feiten van den opstand, alles bezien van

[p. 461]

zijn heftig katholiek standpunt. Bovendien is zijn werk een belangrijke bron voor de kennis van den toéstand der Katholieken onder de verdrukking der nieuwe regeering en der nieuwe kerk. Eindelijk is bij hem zeer veel te vinden over de organisatie der Katholieke kerk na de ontbinding der oude hierarchie, over de moeilijkheden, die zich daarbij voordeden, over de tegenwerking, die de vicaris apostoliek ondervond van de nog in wezen gebleven kapittels, en over de kerkelijke verhoudingen in het algemeen. Het belang van Dusseldorp's mededeelingen is dan ook reeds lang erkend; het handschrift, dat in 1639 met de papieren van Rovenius in beslag werd genomen, is in de utrechtsche stadsbibliotheek meer dan eens geraadpleegd. Maar eenige contrôle moet op Dusseldorp's berichten altijd worden uitgeoefend; daar hij veelal uit het geheugen de gebeurtenissen beschrijft, is bij dikwijls onnauwkeurig.

Zie: Fruin, Verspreide Geschriften VII, 267 vlg. en de daar aangehaalde bronnen.

Brugmans