Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Does, Hendrik of Heynrik van der (1)]

DOES (Hendrik of Heynrik van der) (1), overl. te Leiderdorp 1447, tusschen Zondag en Maandag na beloken Paschen, oud omstr. 90 jaar, en daar begraven; zoon van Dirk (2) Hugensz. (kol. 412) en van Lisebeth van Heenvliet.

Als oudste zoon erft hij de leenen zijns vaders, nl. 12 morgen in Warmond, en andere onder Leiderdorp, en wordt ermee beleend 1381. Van zijn broeders zoon, Jan Mouryn Hugensz. v.d.D. verkreeg hij in 1394 zekere perceelen als ‘de Ruyschen boomgaard’ met nog 1½ morgen lands in Leiderdorp en een uiterdijk daaraan gelegen. Al deze leenen werden in 1402 in massa door hertog Albrecht van een sterfelijk tot een erfelijk leen gemaakt ‘uit zonderlinge gunste en in recompensie van menige goede diensten bij Heynr. v.d.D. voorsz. aan denselven zijn leenheer mitsgaders aan de Graflijkheid tot meermalen bewezen.’ Hij is onder Albrecht en Willem VI in den oorlog geweest, heeft met leenen en opbrengen van penningen geholpen en met lijf en leven zijn leenheer en zijn land trouw bijgestaan. Eerst bij het opbrengen van de leening in 1400 ter zake van den tocht naar Staveren; daarna in den Arkelschen oorlog en in het beleg van Gorinchem, waar Heynrik v.d.D. naast Dirk van Alkemade, Jan van Scoten en meer anderen met de banier der stad Leiden in persoon zijn uitgetrokken, 17 dagen lang; later, niet onder de banier dezer stad, maar als gezworen leenman der graaflijkheid 19 Aug. 1407 in dienst van hertog Willem v. Beieren, met Gerrit van Zijll, Dirk v. Duivenvoirde, Gerrit van Poelgeest, Mourijn van der Does, Willem v. der Goude, mitsgaders Costijn v.d. Does en Simon v.d.D., elk met 2 gewapenden binnen Woudrichem tot bewaring en verzekering der frontieren van Holland en tot afbreuk des vijands, zooals blijkt uit zekeren blaffaard, roerende den oorlog op de Arkelschen, als bij de insertien van diverse rollen of lijsten, tusschen de bladeren hier en daar ingevoegd, bevattende de namen van heeren en edelen in 's Graven dienst. In 1412 was hij onder andere

[p. 420]

edelen, elk met een glaye, opgezeten, gewapend en getuigd, of met 2 man, binnen Amersfoort voor zekeren tijd en ‘in 's Graven voederinge’ in garnizoen. Hij stond eenige jaren op St. Laurensavond, als getuige (auditeur) bij de vaststelling der rekening van de abdij van Leeuwenhorst en wel ten tijde van de abdis Machteld van der Does. In 1432 bedankte hij daarvoor wegens zijn hoogen leeftijd. Hij woonde vroeger meest te Leiden, doch in zijn latere jaren te Leiderdorp, waar hij geboren was en soms zijn uithof hield. Hij woonde op zijn eigen woning, van ouds geheeten Heer Hendriks hofstede van der Does, blijkens oude acten en schepenbrieven uit 1404, 1412 en 1416.

Hij huwde met jkvr. Machteld Vranck Isaäcsdr. van Vlaardingen. overl. in 1426 en begr. in de St. Pieterskerk te Leiden, bij wie hij 8 kinderen won waarvan Frank (1) (kol. 416), Dirk (3) (kol. 413) en Johan (1) (kol. 425) in dit deel voorkomen. De overige kinderen waren jkvr. Lijsbeth (zij had 's jaars op de stad Leiden 12 wilh. schilden en overleed op St. Lucasdag 1474, na tweemaal gehuwd te zijn geweest, 1^o. met Pieter van Rijswyck, in 1425 burgemr. van Leiden en in 1426 overl. (kinderen: Katrijn, overl. 1425 en Gerrit meermalen, burgemr. van Leiden, overl. 1489 op St. Simon en Judasavond), 2^o. met Aarnd Heerman); voorts jonkvr. Kathryn (voor haar en voor haar zuster Clementia wordt 1425 ‘tot Meydage’ een lijfrente van 2 kronen 's jaars gekocht, mitsgaders 16 gelijke kronen, verschijnende Victoris; zij beurt deze tot 1484); jonkvr. Clementia (beurt voornoemde lijfrente tot 1483); Heer N. van der Does (kruisheer of commandeur binnen Schoonhoven); jonkvr. Janne (bekend in de rekeningen van lijfrenten als voren; zij overleed vóór Lichtmis 1485 en was vermoedelijk gehuwd met Philips Nachtegaal).

Bewerkt naar het hs. van Janus Dousa.

Regt