Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Does, Dirk van der (3)]

DOES (Dirk van der) (3), overl. St. Petersdag ad vincula 1461, zoon van Heynrik (1) (kol. 419) en van Machteld Francken. Hij staat in 1437 met Jan v. Woude als auditeur over de rekening van de abdij van Leeuwenhorst waar zijn verwante vrouwe Machteld abdis was. Het jaar te voren had hij te Leiden een kind laten doopen, dat door genoemde abdis op de vonte geheven was en door haar met een zilveren kop tot pillegave was beschonken (blijkens extract uit de rekening van Leeuwenhorst 1436). Dirk had een eigen huis te Leiden in Marendorp; dit was zijn gewoonlijke residentie. Hij was meermalen poortmeester (burgemeester) en schepen te Leiden en werd in 1445 (toen weduwnaar zijnde) op last van hertog Philips v. Bourgondië bij provisie in het baljuwschap van Z. Holland gesteld, in de plaats van Willem van Zaanden, die voortvluchtig was als medeplichtige bij de poging tot doodslag op Simon Frederik, schout van Leiden, in het uitoefenen van zijn officie gedaan. Na den dood zijns vaders (1447) wordt Dirk v.d.D. 26 Febr. 1448 beleend met alle leengoederen en als rechte leenvervolger, t.w. 12 morgen lands in Warmond, de Ruyschen boomgaard met 1 morgen en een uiterdijk, benevens 3 morgen lands achter Jan Neskens boomgaard, alles in Leiderdorp. De helft van deze leenen uitgezonderd de laatste 3 morgen maakt hij in rechte duwarie en lijftocht aan zijn tweede vrouw Elisab. v. Mathenesse. Ondertusschen vergroot hij zijn bezit met verscheidene schoone perceelen, door aankoop verkregen. Bij de boedelscheiding in Dirk's sterfhuis 4 Dec. 1461 staan Wouter v. Mathenesse, Willem Heerman, Arend Heerman en Albaren van Noorden als arbiters en doen uitspraak tusschen Elisab. v. Mathenesse, Dirks weduwe en haar man's nagelaten kinderen uit voor- en nabed. Elisabeth ontvangt den lijftocht van huis en inboedel, benevens 10 engelsche nobelen 's jaars.

Dirk huwde met jkvr. Machteld Henriksdr. van Outshoorn; zij overleed op St. Jeroensdag 1439 en werd in de St. Pieterskerk te Leiden begraven. Daarna is hij 30 April 1446 hertrouwd met jkvr. Lysbeth Adriaansd. v. Mathenesse, dochter van Adriaan en van Alijd van Spangen. Zij was nog zeer jong, toen zij met Dirk trouwde (over haar lijftocht is boven reeds gesproken) en overleed in 1469, Vrijdags na Pinksteren.

[p. 414]

Er bestond voorheen van dit huisgezin een memorietafel, waarop Dirk met zijn twee vrouwen al hun kinderen en bovendien nog de schoonmoeder Alijd van Spangen voorkwamen (mogelijk is dit hetzelfde schilderij, waarvan sprake is in Leidsch Jaarb. 1907 blz. 58, regel 10 v.o.). Uit elk huwelijk sproten 6 kinderen; in zijn weduwnaarstaat had Dirk nog 2 bastaarddochters verwekt, die behoorlijk met zekere lijfrenten op de stad Leiden waren voorzien. De echte kinderen waren: Heynrick; Willem, geh. met jkvr. Heynrick van Poelgeest, dr. van Jan en van Margrite v. Swieten Boudewijnsdr.; Jacob, geh. met Alijd van Zyll; vrouwe Machteld, echtgenoote van Heer Adriaen van Poelgeest, ridder; jkvr. Aeghte, geh. met Simon Frederik, hoogheemraad van Rijnland 1446-65, daarna drossaard van het Land v. Arkel; jkvr. Machteld, overl. te Schoonhoven 1529 en daar begr., echtgenoote van Dirk v. Swieten Willemsz. raad ordin. in het Hof v. Holland. Uit het tweede huwelijk: Adriaan, hoogheemraad v. Rijnland Sept. 1486, rentmeester-generaal der abdij v. Rijnsburg 1481, overl. 25 Febr. 1502, eerst met Elisabeth van Cats (wed. Floris v. Cralingen Gilliszn.), daarna met Geertruyd van Reymerswale (Leidsch Jaarb. 1907, 54) geh.; Alyd, religieuse in Leeuwenhorst, op 18-jarigen leeftijd overleden; jkvr. Heynrick, religieuse in Koningsveld buiten Delft; Lysbeth, religieuse in Loosduinen; jkvr. Clara, en jkvr. Margrita.

Bewerkt naar het hs. van Janus Dousa.

Regt