Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Dalen, Johannes van]

DALEN (Johannes van) of van den Dale, Dalenus, priester, geb. te Hulst omstreeks 1544, zoon van Johannes en Maria Janssens, zuster van Cornelius Jansenius, den geleerden, eersten bisschop van Gent, overl. te Gent 29 Juni 1603. Bisschop Jansenius, die den aanleg van zijn neef voor de studie bemerkte, zorgde, dat hij bij degelijke meesters de latijnsche studiën volgde. 4 Febr. 1564 behaalde Joh. van Dalen van Hulst bij de promotie der filosofie aan de universiteit te Leuven als student van den Borcht de zevende plaats van 145. Hij volgde verder de lessen der theologie en behaalde den graad van licentiaat. Daar het kapittel van O.L.V. te Kortrijk, waar de bisschop pastoor was geweest, het benoemingsrecht of patronaat bezat van Hulst, is zijne benoeming aldaar tot pastoor wel te danken aan den invloed van den bisschop. Deze bewerkte in allen geval door een schrijven aan den aartsdiaken te Utrecht, dat de nieuwbenoemde voor zijne instelling slechts 30 gulden in plaats van de verschuldigde 28 schilden moest betalen aan den aartsdiaken. Twee jaar na den dood van zijn oom werd de pastoor van Hulst, bekend om zijn ijver, en befaamd als vurig predikant, benoemd tot pastoor van St. Michiel te Gent, een der voornaamste parochies der stad, 1578. 1 Januari 1579 preekte hij nog in zijne kerk, niettegenstaande de dreigende vervolging en de toenemende macht der Calvinisten. Weldra moest hij

[p. 371]

toezien, dat hem zijne kerk werd ontnomen, gedeeltelijk werd afgebroken en van alle sieraden beroofd. Hij moest zich schuil houden, want het verblijf in de stad was hem ontzegd.

Na de inneming der stad door Parma 1584, die een eind maakte aan het bewind der Calvinisten, kon hij weerkeeren in zijne parochie. Hij werd kanunnik in de St. Baafs en aartsdiaken; 11 Jan. 1585 nam hij bezit van zijn kanunnikdij. 3 April 1602 werd hij tot aartspriester benoemd, doch overleed reeds het volgend jaar. Bij testament had zijn oom, de bisschop, hem een kelk geschonken of een beker, een geschenk der stad Hulst, dien hij na zijn dood aan de kerk van Hulst moest schenken.

Zie: Analectes hist. eccl. Belg. IV, 445; Grijpink, Register op de parochiën, altaren (Amst. 1914) I, 19; de Jonghe, Gentsche geschiedenissen (Gent 1752) II, 107; Hellin, Hist. chronol. des évêques et du chap. de St. Bavon (Gand 1770) 129.

Fruytier