[Spangenberg, Tileman]
SPANGENBERG (Tileman), minoriet uit Groningen begin der 16de eeuw, die in den biechtstoel placht te zeggen, dat Christus voor ons gestorven was, dat men in hem alleen als in onzen Zaligmaker moest gelooven en dat aflaten louter dwaasheden waren. Doch ook buiten den biechtstoel verzweeg hij zijne meening niet. Aan buren en verwanten predikte hij dat de heerschende godsdienst spoedig in verachting zou komen, dat priesters en monniken om hun geldzucht en boozen wandel uit den tempel zouden gedreven en daarna de andere, ware godsdienst zou gesticht worden, omdat God de bedorven zeden dezer lieden, die het evangelie niet predikten en een leven leidden, zelfs den heidenen onwaardig, niet langer wilde dulden. Spangenberg is blijkbaar een uit dien groningschen kring van hervormingsgezinden, naar den geest van Gansfort, die eene hervorming in de Kerk bedoelden.
Zie: D. Gerdes, Histor. evang. renov. I, 46 seq. naar Mornaeus, Mysterium iniquitatis 609. De tijdsbepaling naar de Hoop Schef-