Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 5

[Rouget, Pierre]

ROUGET (Pierre), geb. 1 April 1771 te Lons le Saulnier (hoofdplaats van het departement Jura), overl. in 1833 te Dyon, was de 3e zoon van Claude Ignace Rouget, ‘avocat du roi’ bij het presidiaal gerechtshof te Lons Ie Saulnier en van Jeanne Madeleine Gaillande; hij was de jongste broeder van den dichter van de Marseillaise (die den achternaam van ‘de Lisle’ bij zijn naam had gevoegd, toen hij in 1776 moest worden ingeschreven voor de militaire school te Parijs). Op 23 jarigen leeftijd, in 1794, trad hij in franschen krijgsdienst als luitenant in een bataljon ‘Volontaires de Paris’; in ditzelfde jaar ging hij over bij de grenadiers van de 18e ½-brigade, spoedig daarop bij den generalen staf; en als secretaris van de fransche burger-representanten trok hij met Pichegru's leger ons land binnen. Daendels, die bij dit leger generaal-majoor was, had hem leeren kennen, en vroeg en verkreeg hem als aide decamp in den rang van kapitein (8 Juli 1795). Zoo ging Rouget in het bataafsche leger over, waarin hij zich de achting en het vertrouwen niet alleen van zijn generaal, maar van velen, die hem gekend hebben, heeft weten waardig te maken. Falck spreekt van hem in 1807 als ‘de achtenswaardige en knappe Rouget’. De verhouding tusschen Daendels en zijn adjudant ging weldra over in die van vertrouwde en vriend, en daar de bataafsche generaal van 1795 tot 1799 de meest invloedrijke man in de Bataafsche republiek is geweest, heeft Rouget aan vele belangrijke gebeurtenissen van dien tijd deelgenomen en daaraan door zijn raad misschien meer medegewerkt dan algemeen bekend is. In Juli 1796 trekt hij met Daendels naar Dusseldorf aan het hoofd van eene bataafsche afdeeling, tot ondersteuning van Kléber. In 1797 is hij met zijn generaal in Texel ingescheept, om deel te nemen aan eene expeditie tegen Ierland of naar de West-Indiën, welke echter niet tot uitvoering kwam. Toen Daendels omstreeks half Mei 1798, zonder toestemming van het Uitvoerend Bewind, zich naar Parijs begaf om van het fransche Directoire vergunning te verkrijgen tot het verjagen van dat bewind, nam hij zijn aide-de-camp Rouget met zich mede. Nadat zij den 10en Juni d.a.v. waren teruggekeerd, en twee dagen daarna de staatsgreep met militaire hulp volvoerd was, werd weder Rouget, maar nu door het nieuw opgetreden intermediair bewind, als spoedbode met een schrijven aan het Directoire naar Parijs afgevaardigd, waarin werd mede-

[p. 614]

gedeeld, wat den vorigen dag was geschied, met bijvoeging dat hij, Rouget, alle mogelijke inlichtingen, die nog verlangd werden, mondeling kon verstrekken. Hij kweet zich van die opdracht op eene wijze, zeer ten genoegen van zijne lastgevers; eene maand later (16 Juli 1798) werd hij tot luitenant-kolonel bevorderd.

Het volgend jaar trok hij in het gevolg van Daendels te velde tegen de in Noord-Holland gelande Engelschen en Russen. Weder was het Rouget, die het belangrijke besluit van Daendels om, nadat de landing van de 1e engelsche divisie gelukt was (27 Aug.), den polder te Zijpe te ontruimen, aan den opperbevelhebber, generaal Brune, die in den Haag gebleven was, moest gaan mededeelen en nader verklaren. Ditmaal keerde hij niet met eene tevredenheidsbetuiging terug, maar met den stelligen last aan zijn generaal om te blijven, waar hij stond en niet verder terug te trekken. Verdere bijzonderheden, speciaal op Rouget betrekking hebbende, deden zich in dien veldtocht niet meer voor. Daendels had evenwel veel van zijne populariteit verloren, en trok zich in 1802 geheel uit het leger terug.

Rouget werd daarna ingedeeld bij den staf van generaal Dumonceau, met wien hij, na in Texel ingescheept te zijn tot eene landing op de engelsche kust, die niet tot uitvoering kwam, in 1805 en 1806 den 3en coalitie-oorlog in Duitschland en Oostenrijk medemaakte. 5 Nov. 1806 werd hij tot kolonel bevorderd. Slechts drie maanden later, 9 Febr. 1807, volgde zijn bevordering tot generaal-majoor, in verband met eene nieuwe bestemming. Toen namelijk Daendels door koning Lodewijk weder op het staatstooneel was teruggeroepen en tot gouverneur-generaal der aziatische Koloniën en bezittingen werd benoemd, zou zijn oud-adjudant en vriend, inmiddels tot ridder in de orde van de Unie verheven, hem ook daarheen vergezellen.

De kusten waren door de Engelschen geblokkeerd; daarom zou de reis over Parijs, Spanje, Portugal en de Canarische eilanden worden genomen. Rouget werd vooruit gezonden, om in 't geheim voor extra-relais te zorgen door geheel Spanje en Portugal. Indië zou hij evenwel niet bereiken, want hij werd op zee door de Engelschen krijgsgevangen gemaakt. In Juli 1810 uitgewisseld, kwam hij hier terug; maar het koninkrijk Holland bestond toen niet meer. Als brigade-generaal in het fransche leger opgenomen, is hij in zijn loopbaan niet meer zoo geleidelijk te volgen. Voor zooveel bekend, komt hij niet voor in opgaven der brigade-commandanten van de legers, die in de veldtochten van 1812-1815 streden, zoodat hij in die jaren waarschijnlijk sedentaire betrekkingen zal hebben bekleed. Generaal Thiébault toont hem in zijne Mémoires nog even, toen hij te Charenton in 1815 met generaal Rouget en eene onbetrouwbare troepenmacht den 20en Maart den Keizer in zijne adelaarsvlucht van Malta naar Parijs moest trachten te vangen. Rouget hield van de Bourbons, verhaalt hij daarbij; de oud-adjudant van Daendels zal dus ook in het koninklijke leger wel in zijn rang gehandhaafd zijn. Larousse, die enkele regels aan hem wijdt, zegt, dat hij in 1830 brigade-generaal was in 1833 te Dyon is overleden. Hij is ongehuwd gebleven.

Zie over hem: Julien Tiersot, Rouget de Lisle. Son oeuvre, sa vie (Paris 1892); Mendels, Herman Willem Daendels ('s Gravenhage 1890) 170 en bijlage XXVI; Colenbrander, Gedenkstukken II, III, V, VI¹ en VI² naam-

[p. 615]

register (waarin de achternaam ‘de Lisle’ moet vervallen en in deel III het bijschrift hetzelfde moet zijn als in de deelen II en V: ‘adjudant van Daendels’); van Sypesteyn, Geschiedenis van het regiment Hollandsche Hussaren ('s Grav. en Amst. 1849), 225; Mémoires du général B^on Thiébault (Paris 1895) V, table alphabétique des noms cités (waarin eveneens abusievelijk de achternaam ‘de Lisle’ is toegevoegd); verder samengesteld met behulp van een staat van dienst en van archiefstukken.

Koolemans Beijnen