Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 5

[Panhuys, George Emile August van]

PANHUYS (George Emile August van), geb. te Hannover 22 Juli 1796, overl. te Frankfort a/M. 30 Jan. 1871), zoon van Willem Benjamin (die volgt) en A.E. Reijnsdorp, trad op 18 jarigen leeftijd (29 Juli 1814) in Oostenrijkschen krijgsdienst bij het regiment van prins Reuss, hetwelk in dit jaar deel uitmaakte van het bezettings-legerkorps te Maintz. In 1815 diende hij als vaandrig in het hongaarsche regiment Bensowski, dat tot het 4e legerkorps behoorde.

In 1817 nam hij zijn ontslag uit den oostenrijkschen dienst en ging hij over in het nederlandsche leger, waarbij hij reeds dadelijk (7 Aug. 1817) werd benoemd tot 2en luitenant van de infanterie, adjunct bij den generaal-kwartiermeester-staf; 5 Jan. 1820 werd hij, nog als 2e luitenant, bij dien staf geplaatst; 10 Jan. 1827 ging hij over naar den generalen staf, waarbij hij 10 Juli 1830 tot 2en kapitein, 29 Juli 1831 tot kapitein en 16 Mei 1835 tot majoor werd bevorderd.

Na het uitbreken van den Belgischen opstand werd den 5en Sept. 1830 in den omtrek van Maastricht eene divisie bijeengetrokken van 9 bataljons infanterie, 7 eskadrons cavalerie en 2 batterijen veld-artillerie, ter gezamenlijke sterkte van 7750 man en 1100 paarden, onder bevel van generaal Cort Heijligers, wien de opdracht was verstrekt om op te rukken naar de streek tusschen Leuven en Brussel, de orde te bewaren in de plaatsen op het platteland, de gemeenschap te onderhouden tusschen de citadel van Luik en Maastricht en, indien de gelegenheid zich aanbood, Luik weder te bezetten. Als chef van den staf was den generaal toegevoegd de majoor Roloff, onder wien kapitein Panhuys als stafofficier dienst deed. Deze onderscheidde zich bij die expeditie, toen de bezetting van Charleroi versterkt moest worden, door den 13en Sept. vermomd binnen de vesting te sluipen, die reeds door de opstandelingen geblokkeerd was, en daar met den bevelhebber de maatregelen voor te bereiden, om er een bataljon binnen te brengen, hetgeen den 15en gelukte. Ook bracht hij 25 dragonders naar Namen, waarop hij alleen naar het hoofdkwartier Tongeren terugkeerde. Den 5en October kwam het hoofdkwartier der divisie te Mechelen, waarna eene nieuwe indeeling van het leger in divisiën en brigades plaats had.

[p. 440]

Gedurende den Tiendaagschen veldtocht was aan kapitein Panhuys de betrekking toevertrouwd van chef van den staf bij de 2e brigade (gen.-maj. de Favauge) van de 1e divisie (luit.-gen. baron van Geen) van het leger te velde. Zijne in die dagen hewezen diensten vonden vooral erkenning in de omstandigheid, dat ook hij behoorde onder de eersten, aan wien na den veldtocht de benoeming tot ridder in de Militaire Willemsorde ten deel viel (31 Aug. 1831). Tot in 1834 is hij bij het leger te velde gebleven.

Bijna 30 jaren lang (van Aug. 1836 - Aug. 1866) is hij daarna lid geweest van de milit. commissie bij de duitsche Bondsvergadering te Frankfort a/M. (voor Limburg en Luxemburg), met eene tusschenpoos van ruim één jaar (van 19 Juli 1852-22 Oct. 1853), gedurende welke hij de betrekking bekleedde van chef van het topografisch bureau bij het departement van oorlog. In dien tijd tot den rang van luitenant-generaal opgeklommen, werd hij 10 Oct. 1867 op pensioen gesteld onder dankbetuiging voor de vele en gewichtige diensten, door hem in zijne verschillende betrekkingen aan den koning en den lande bewezen. Verscheidene ridderkruisen werden hem door Duitsche vorsten geschonken; bovendien erkende koning Willem III zijne verdiensten, zoowel door hem te benoemen tot ridder in de orde van den Nederlandschen Leeuw en ridder-grootkruis in de orde van de Eikenkroon (1859) als door zijne aanstelling tot adjudant van Zijne Majesteit in buitengewonen dienst (1858).

Hij is gehuwd geweest met Charlotte Friederike Wilhelmine von Günderrode (geb. 21 Jan. 1826, overl. te Frankfort a/M. 8 Aug. 1895). Uit dit huwelijk is eene dochter en een zoon geboren, welke laatste, Henri Hector Frans (1853-1919) consul-generaal der Nederlanden was te Frankfort a/M. Mannelijke afstammelingen van hem wonen nog in Duitschland.

Zijn naam wordt genoemd in: De Militaire Spectator 1857, 393-405 en 506; Bosscha, Neerlands heldendaden te land (Leeuwarden 1875) III, 447; W.E.A. Wüppermann, De geschiedenis van den Tiendaagschen veldtocht ('s Grav. 1881) 67, waar evenwel zijne voorletters abusievelijk zijn aangegeven als I.G.E.A.; Ch. Durand, Dix jours de campagne ou la Hollande en 1831 (Amsterdam et Leyde 1832) 269. Verder samengesteld uit archiefstukken en familieberichten.

Koolemans Beijnen