[Eeckhout, Gerbrand Jansz. van den]
EECKHOUT (Gerbrand Jansz. van den) of Eekhout, schilder en dichter, geb. te Amsterdam in 1621, zoon van Jan Pietersz. van den E. (geb. 15 Aug. 1584, overl. 2 Nov. 1652), goudsmit, en Grietje Claessen Leydekker (geb. 1586 overl. 1631). Zijn oudere broers en zusters waren Claes, Pieter, Maria, Catharina en Jan, een jongere broeder Cornelis. Gerbrand overleed ongehuwd 26 Sept. 1674 en werd 29 Sept. uit zijn huis op de Nieuwe Heerengracht bij de Vijzelstraat begraven in het familiegraf in de Oude Zijds kapel.
Op 14-jarigen leeftijd kwam hij als schilder bij Rembrandt in de leer, werd weldra diens lievelingsleerling en later, naast
Roghman, een zijner beste vrienden. In 1640 vestigde hij zich zelfstandig als schilder en had zoozeer Rembrandt's manier van schilderen zich eigen gemaakt, dat beider werken nog steeds verwisseld worden. Vooral van 1641 tot 1654 heeft hij de heldere Rembrandtieke kleurschakeeringen; bovenal in zijn portretten staat hij dicht bij zijn grooten leermeester. Zijn genrestukken doen aan Terborch en de Hooch denken. In zijn latere jaren wordt hij te gemaniereerd, zijn werk wordt over 't geheel koud en zielloos. Het vroegst bekende schilderij van zijn hand is een ‘Zegening van Jacob door Isaac’ van 1641; van 1644 is het portret van zijn stiefmoeder Cornelia Willems Dedel, met wie zijn vader 22 Febr. 1633 hertrouwd was, van 1651 dat van zijn vader, beide portretten in het bezit der familie Hubrecht, afstammelingen van de v.d. Eeckhouts. In 1657 vervaardigde hij 2 groote gildestukken der Amsterdamsche wijnkoopers, een opdracht hem misschien verstrekt door zijn broeder Jan, bekend wijnhandelaar en hoofd van het Wijnkoopersgilde. In tal van openbare en particuliere verzamelingen in binnenen buitenland komen zijn schilderijen voor, deels op eigen naam, deels op dien van Rembrandt, evenals zijn teekeningen, gravures en etsen. Ook bestaan er nog verschillende gegraveerde volgreeksen van hem, waarvan sommige als modellen voor het kunstambacht bestemd waren: Verscheyde constige Vindingen om in gout, silver elc. te wercken. Dienstich den Silversmeeden naer d'invention van G.v d. Eeckenhout, J. Lutma, A. en P. van Vianen c.a.
1e deel, Amst. bij C. Danckerts (7 bln); Veelderhande Nieuwe Compartimenten getekend door G. van den Eeckhout (in 't fr.: Gerbrand de Chesne), Amst. CIem. de Jonghe (24 pln); Eenige ordonnantie van verscheyde aerdige kindertjes in 't licht gebracht door G.v.d.E., M. Mosyn scutp. (6 bln. kinderspelen); Verscheyde aerdige Compartimenten en tafels nieuwelyckx geinventeert door G.v.d.E., geëtst door P. Hz. Schut, Ao 1655. N. Visscher exc. (12 bln.). La Nouvelle figure à la mode de ce temps, des. G.v.d.E. Ook als taxateur was hij werkzaam. In 1659 taxeert hij met Jan Looten een ‘boerenschuurtge’ van Jan Besem, in 1669 de schilderijen van Willem Allertz Eentgens; in 1672 wordt hij bij den bekenden strijd over 13 Italiaansche schilderijen tusschen den keurvorst van Brandenburg en den Amst. kunsthandelaar G. Uylenburgh als deskundige betrokken (Oud- Holland
Auteursrecht onbekend