Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 5

[David, Jean Antoine]

DAVID (Jean Antoine), geb. te Arbois (Jura) 9 Nov. 1767, overl. 14 Sept. 99, zoon van Claude François en van Jeanne Agnès Saillard, trad 22 Nov. 1781 in dienst in het regiment infanterie van Forez, maakte in 1782 een zeetocht mede op de Argonaute, werd in 1783 vrijgekocht en trad 7 Oct. 1784 opnieuw in dienst bij de dragonders van Languedoc. Na de onderofficiersrangen te hebben doorloopen, werd hij 14 Dec. 1792 souslieutenant in het ‘legion du Nord’, luitenant in Mei 1793, in welken rang hij de volgende maand als ‘adjoint aux adjudants généraux’ (leerlingstafofficier) bij het leger der Oost-Pyreneën werd geplaatst. Hier onderscheidde hij zich bij verschillende gelegenheden, zoodat hij 21 Maart 1794 tot brigade-generaal werd bevorderd. Overgegaan naar het leger van Italië werd hij in 1797, ten gevolge van het sluiten van den vrede op wachtgeld gesteld (réformé). In dien tijd toonde hij zich den 18en fructidor (4 Sept. 1797) een ijverig voorstander van den staatsgreep, waardoor het, driemanschap van het Directoire een bijna despotisch gezag in handen nam.

Toen generaal Brune in Augustus 1799 met het oog op een dreigende landing der Engelschen in de Bataafsche republiek bij den Franschen minister van oorlog op versterking van troepen, ook vermeerdering van het aantal generaals aandrong, ontving ook David den 25en van die maand aanschrijving zich naar ons land te begeven. 2 Sept. kwam hij in Alkmaar, waar hij bij de Fransche divisie onder generaal Vandamme werd ingedeeld, en hem Bergen als hoofdkwartier werd aangewezen.

Den 10en September zou hij den aanval leiden der beide Fransche bataljons, die in den vroegen morgen over den Slaperdijk (tusschen Kamp en Groet) tegen het middengedeelte van den Schoorlschen zeedijk (den zuidelijken dijk van de Zijpe) zouden oprukken. Het was een front-aanval langs een smal défilé. David bevond zich op eene plaats,

[p. 126]

waar hij niet behoorde, in de voorste rijen van zijn grenadiers, die hij voorging in den strijd en die hij hoopte den weg der overwinning te zullen wijzen. Hij was een der eersten, die getroffen werden. Een kogel doorboorde hem den hals, waarop hij bewusteloos neerstortte. Hij werd opgenomen en weggedragen, waarbij een kanonskogel nog een van de dragers doodde en hem den arm wegnam. Zijn voorbeeld van doodsverachting was tevergeefs geweest: de aanval mislukte.

's Morgens om 10 uur reeds werd hij in Alkmaar in het huis van den burger Kloek binnengedragen, waar hij nog vier dagen met den dood worstelde. Den 14en September te twee uur overleed hij en denzelfden dag werd hij te 7 uur in de Groote Kerk met militaire eerbewijzen begraven, bij welke gelegenheid de eeresalvo's boven het graf in de Kerk werden afgegeven.

Zie: Jacques Charavay, Les généraux morts pour la patrie. 1e serie, Paris 1893, in voce David; Mémoires historiques sur la campagne du général en chef Brune en Batavie, redigés par un officier de son état-major (waarschijnlijk Rostollant), Paris an IX, 29 et 30; Frédéric Masson, Cavaliers de Napoléon (Paris 1896) 24; W.P. Costerus, Journaal inhoudende de landing der Engelschen en Russen, enz. (Amst. 1899); voorts alle werken, waarin de landing der Engelschen en Russen in Noord-Holland beschreven is.

Koolemans Beijnen