[Zanthenus, Joannes]
ZANTHENUS (Joannes) of Xanthenus, geb. te Nijmegen 5 Aug. 1541, overl. te Maastricht 7 Apr. 1600. Hij was 13 Juni 1559 aan de Keulsche universiteit ingeschreven in de faculteit der letteren, werd meester in de vrije kunsten, trad er 2 Juli 1559 in de Jezuïeten-orde en werd in 1569 priester. Daarna ging hij naar Rome en kwam in 't najaar van 1571 te Keulen terug, om vervolgens werkzaam te zijn aan het Jezuïeten-college, dat op verzoek van kardinaal Hosius te Braunsberg begonnen was. Deze bestemming werd evenwel gewijzigd. De regeling van familiezaken maakte zijn aanwezigheid te Nijmegen noodzakelijk, en zijn preeken gedurende den advent van 1571 en den volgenden vasten verlevendigden zoo zeer den godsdienstzin der katholieken, dat in den Paaschtijd 4000 communiën werden uitgedeeld. Vele deftige roomschen drongen nu aan, dat hij zou blijven om er een college te vestigen. Dit plan vond steun bij verschillende kanunniken en raadsleden; de bisschop van Roermond, Lindanus, drong er eveneens bij de oversten der orde op aan. Doch wegens de onzekerheid der tijden werd de uitvoering uitgesteld. In Sept. 1573 keerde Z. naar Keulen terug, om in 1575 te Maastricht mede de grondslagen van een college te leggen op verzoek van bevolking en kapittel en met den steun van Hendrik van Ruysschenberg, landkommandeur der Duitsche orde. Hij vervulde er de bediening van vice-rector, toen de commandant Willem van Heeze in 1578 den Jezuïeten het verblijf in de stad onmogelijk maakte. Zij weken uit naar Luik, van waar Z. in Dec. 1579 weer naar Maastricht terugkeerde om er tot aan zijn dood te blijven. Hij was er in de zielzorg, vooral op den preekstoel, werkzaam.
Zie: Sacchinus, Historia Societatis Jesu