Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[Smeyers, Joannes Meyers]

SMEYERS (Joannes) Meyers, Smyers, geb. 1542, Cisterciënsermonnik in de abdij St. Bernard aan de Schelde, overl. 15 Aug. omstreeks 1580. Bij de keuze voor een abt in de plaats van den afvalligen Thomas van Thielt, 1567 was hij 25 jaar oud en 5 jaar geprofest in de abdij. Hij teekende zijne verklaring ‘Meyers’ en niet ‘Smeyers’. Van Doninck vergist zich met te verzekeren, dat de abt van St. Bernard Joh. Smeyers aanstelde als prior te Heusden. Coeverincx zegt, dat Smeyers aangesteld werd door den abt van Morimond. Dit is waarschijnlijker; de abt van Morimond bezocht 1570 als commissarisgeneraal al de kloosters der Cisterciënserorde, in de Nederlanden, bijzonder St. Bernard, waar hij eene regeling bracht in den wantoestand, veroorzaakt door de incorporatie der abdij bij het bisdom van Antwerpen. Bij die gelegenheid zal Smeyers dus aangesteld zijn in de vereenigde priorijen Marienkroon en Mariëndonk, als prior en als pastoor der St. Catharinakerk van Heusden. De leiding van deze priorij was steeds aan den vaderabt

[p. 1253]

van de abdij van Oudekamp toevertrouwd geweest, maar 1 Juni 1560 overgegaan aan St. Salvator te Antwerpen. De regeering, die ongaarne de inmenging zag van Oudekamp, een buitenlandsche abdij, was hieraan niet vreemd. Nauwelijks was de prior te Heusden, of hij deed de droevigste ondervindingen op. Bij een aanval der Geuzen geraakte een deel der stad in brand en de parochiekerk werd een prooi der vlammen. De kloosterkerk werd in gebruik gegeven aan de parochie. Bij de Pacificatie van Gent kwam Heusden onder de Staten van Holland en bleef daaronder. De toenemende vervolging der katholieken dwong den prior van Marienkroon met zijn konvent Heusden te verlaten. Waarschijnlijk werden zij eerst verstrooid en kwamen later in den Bosch bijeen. De archieven des kloosters waren in veiligheid gebracht, kwamen 1629 van den Bosch in de abdij van Baudeloo te Gent en berusten thans in het Staatsarchief te Gent.

Plaats en datum van het overlijden van den prior zijn niet juist bekend. Coeverincx zegt, dat hij overleed in Holland, 158, Schutjes geeft het jaar 1588, wanneer hij een opvolger kreeg. Het obituarium van St. Bernard vermeldt zijn dood 15 Aug. 1580. Opmerkelijk is dat 10 Aug. 1581 het overlijden is aangeteekend van Joannes Smyers confessor in Vinea (Leuven). Onder de leden der abdij in 1567 was slechts een J. Smeyers, mogelijk is de prior bij de verstrooiing der priorij te Leuven en Vinea tot biechtvader aangesteld.

Zie: Coeverincx, Analecta II, 408; Schutjes, Gesch. Bisd. 's Bosch IV, 585; van Doninck, Obituarium Loci S. Bernardi (Lérius 1902) 105, 107; Analectes hist. eccl. Belg. XXII, 102.

Fruytier