Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[Punt, Jan]

PUNT (Jan), geb. 2 Apr. 1711 te Amsterdam, gest. aldaar 18 Dec. 1779, was graveur, maar verbond zich in 1732 als tooneelspeler aan den Amsterdamschen Schouwburg, waar hij al spoedig de eerste rollen vervulde en in 1737 een speelloon had van ƒ 5.25. Punt was een leerling van Cornelis Bor. In 1733 trouwde hij de tooneelspeelster Anna Maria de Bruin; men zeide, dat hij ter wille van haar aan het tooneel was gegaan. Hij speelde o.a. de titelrol in Rhadamistus en Zenobia, Achilles, Karel erfprins van Spanje, Mithridates, Konradijn, Arminius en Herodes en Mariamne, Caesar in Julius Caesar en Cato, Philips in Jacoba van Beijeren, van der Werff in De belegeringhe van Leyden. Ook in blijspelen trad hij op, o.a. in de titelrol van De dobbelaar en De glorieus en als één der Quirijns in De gelijke tweelingen. Een jaar na den dood zijner vrouw (1744) verliet Punt het tooneel en wijdde zich alleen aan de graveerkunst, waarin hij naam maakte. Maar in 1753 kwam hij terug aan den Schouwburg - in 1748 was hij hertrouwd met Anna Maria Chicot, dochter van een kunsthandelaar en geen tooneelspeelster - en nam er zijne vroegere plaats weder in, terwijl hij bovendien in 1755 kastelein van den schouwburg werd. Behalve de bovengenoemde rollen speelde hij de titelrol in Pyrrhus, Demophontes, Romulus, Den grooten Bellisarius, Louis de Vargas, Ferdinand Cortez, Heraclius, enz. Zijn spel werd door velen geprezen, door anderen zeer gelaakt; in de tooneeltijdschriften dier dagen werd hem telkens zijn schreeuwen verweten. Het schijnt vooral aan hem te wijten, dat in den schouwburg de eenvoudige, natuurlijke declamatie van vroeger geheel ontaardde; bovendien was hij wat kostumes en tooneelschik-

[p. 1099]

king betrof zeer conservatief en wilde hij niets weten van de nieuwe wijze van spel, voordracht en costumeering, die in Frankrijk door invloed van Mad.le Clairon in zwang was gekomen. In 1772 verloor hij bij den brand van den Schouwburg bijna alles wat hij bezat, o.a. eene vrij belangrijke schilderijenverzameling; Punt was nl. in goeden doen door zijne graveerkunst en heeft zelfs een tijd lang een rijtuigje gehouden, wat hem vreeselijk kwalijk werd genomen. Na den brand weigerde hij zich op een salaris van ƒ 1000 beschikbaar te houden, totdat de Schouwburg herbouwd was, en ging met eenige zijner collega's naar Rotterdam, waar hij een gezelschap bijeenbracht en eenigen tijd in eene tent voorstellingen gaf. In Oct. werd dit gezelschap, waarvan Punt's derde vrouw, Catharina Eisabeth Fokke, een der voornaamste leden was, door een paar particulieren geëngageerd en spoedig werd eene vereeniging gesticht, die een Schouwburg bouwde, waar Punt met zijn gezelschap speelde. Maar al spoedig kwamen er onaangenaamheden tusschen hem en de commissarissen van den nieuwen schouwburg, zijn salaris werd verminderd, hij werd als directeur vervangen door Corver (1776) en in 1777 werd Punt als tooneelspeler en als kastelein ontslagen, terwijl zijne vrouw en zijn zoon al vroeger den schouwburg hadden verlaten. Hij keerde naar Amsterdam terug, trachtte te vergeefs daar weer aan den schouwburg geplaatst te worden en is in armoede gestorven.

Zie: (Simon Styl), Het leven van Jan Punt in Levensbeschrijving van eenige voornaame meest Nederlandsche mannen en vrouwen IX (1781); M. Corver, Tooneel-aantekeningen, passim; P. Haverkorn van Rijsewijk, De oude Rotterdamsche Schouwburg (1882) register.

Worp