Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[Mathijsen, Antonius]

MATHIJSEN (Antonius), geb. 4 Sept. 1805 te Budel, overl. 14 Jan. 1878 te Hamont (België). Zijn vader was geneeskundige en reeds in zijn jeugd had hij eene bijzondere genegenheid voor dat vak. Hij studeerde aan het militair hospitaal te Brussel en later aan het groote rijkshospitaal te Utrecht. In 1834 werd hij aangesteld tot officier van gezondheid en in 1837 promoveerde hij te Giessen tot doctor in de genees-, heel- en verloskunde.

In 1851 te Haarlem in garnizoen zijnde, kwam hij op het denkbeeld om bij beenbreuken een verband aan te leggen, dat door zijne onbuigzaamheid aan het gebroken lichaamsdeel eene volkomene rust zou waarborgen en eene verplaatsing der breuk-uiteinden zou verhinderen. In Mei 1852 schreef hij daarover zijne eerste brochure, die later door vele andere gevolgd werd. Een commissie, benoemd door den inspecteur van den geneeskundigen dienst bracht over deze nieuwe behandelingsmethode een zeer gunstig rapport uit en weldra kreeg deze eene algemeene toepassing en eene Europeesche vermaardheid. Betuigingen van ingenomendheid met die uitvinding ontving hij van vele zijden, ook uit het buitenland. In Maart 1862 bevond hij zich te Utrecht om in het rijks-hospitaal zelf de aanwending van zijn verband te demonstreeren en bij daartoe geschikte gevallen practisch toe te passen; dit zelfde deed hij later ook in het militair hospitaal te 's Gravenhage. In Juli van hetzelfde jaar werd hij van off. v. gezondh. 2de klasse bevorderd tot 1ste off. v. gez. 1ste klasse. In eene feestvergadering gehouden ter eere van het 75-jarig bestaan van het Genoots. t. bev. d. Genees- en Heelkunde te Amsterdam op 27 Sept. 1865, werd hem eene gouden medaille uitgereikt ter waardeering van hetgeen hij door de uitvinding van zijn verband gedaan had tot heil van zooveel patienten. Bij testamentaire beschikking werd deze medaille na zijn dood aan het Genootschap ter verdere bewaring teruggegeven, maar aangezien het daardoor geen goede gelegenheid had, werd zij in bruikleen afgestaan aan het stedelijk Archief te Amsterdam. In 1876 kreeg hij bij de tentoon-

[p. 953]

stelling te Philadelphia eene medaille: ‘For original invention and for the great practical value thereof’. Terwijl hij te Breda in garnizoen was, werd hem op 22 Maart 1868 op zijn verzoek eervol ontslag uit den dienst verleend onder toekenning van pensioen en den rang van 1ste off. v. gez. 1ste klasse. Hij verhuisde toen naar Hamont, waar hij nog uit liefhebberij wat geneeskundige praktijk uitoefende, tot hij op 28 Aug. 1877 door eene beroerte getroffen werd en daarna tot zijn dood hulpbehoevend bleef. Zijne verdienste werd in Nederland ten volle erkend en duidelijk in het licht gesteld door Polano in zijne oratie bij het aanvaarden van zijn professoraat aan de Leidsche hoogeschool (8 Oct. 1869), waarbij deze de gunstige getuigenissen van talrijke buitenlandsche chirurgen aanhaalde.

Bibliographie: Nieuwe wijze van aanwending van het gipsverband bij beenbreuken, eene bijdrage tot de militaire chirurgie (Haarl. 1852; zie boekaankondiging in het Ned. Tijds. v. Geneesk., 1852, 249); dit zelfde later vertaald in het Duitsch en Fransch; Verhandeling van het gipsverband ('s Hertogenbosch 1857); Twee verhandelingen over zijne verbandmethode (1852 en 1854) (hierin wordt vermeld en met plaatjes toegelicht, de wijze van aanwending van het gipsverband, met vermelding van hetgeen er voor noodig is); Gipsverband van A. Mathijsen, verzameling van stukken (Rapporten, verslagen, enz. ten deele gedrukt. Personalia en Concept-geschriften).

Zie over hem: Doctor Antonius Mathijsen, (met portret) in Katholieke Illustratie XII, 219.

Simon Thomas