Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[Loots, Cornelis]

LOOTS (Cornelis), gevoelvol dichter, 6 Juni 1765 te Amsterdam geb. en overl. ald. 10 Oct. 1834. Na het gewone, vrij gebrekkig lager onderwijs dier dagen te hebben ontvangen, werd hij door zijn onbemiddelde ouders al vroeg op een handelskantoor gedaan, waar hij allengs opklom tot boekhouder. Inmiddels legde hij zich in zijn vrije uren met de borst op letterkundige studiën toe, werd bevriend met de voornaamste dichters van zijn tijd (Uylenbroek, Helmers) en beoefende met voorliefde de poëzie. ‘Vondel werd als een orakel, als een godheid door hem vereerd.’ Vooral na 1795 maakte Loots zich door zijn vaderlandslievende verzen bekend; hij kreeg den naam van ‘dichter der Bataafsche Republiek’, al stond hij ook tijdens de regeering van koning Willem I in hooge eer en aanzien bij zijn landgenooten. Jonckbloet noemt hem een ‘geboren dichter, die als een nachtegaal vanzelf had leeren zingen’, maar steeds moest ‘slaven en sloven’ voor zijn dagelijksch brood.

In 1796 deed Loots zijn eed als makelaar, en hij is dat gebleven zijn leven lang. 's Mans vaderlandslievende gedichten maakten niet zelden den argwaan der Amsterdamsche politie gaande en brachten hem meer dan eens in gevaar; zoo o.a. het vers De Batavieren ten tijde van Julius Caesar (1805), dat een tegenhanger van Helmers' Hollandsche Natie mag heeten. Alleen door de tusschenkomst van koning Lodewijk werd toen zijn gevangenneming voorkomen.

Loots was twee maal gehuwd; zijn tweede vrouw was een zuster van bovengenoemden dichter Helmers. Zijn letterkundige verdiensten werden erkend zoowel door het Koninklijk Nederlandsch Instituut als door de Maatsch. der Ned. Letterkunde te Leiden; beide vereerden hem met hun lidmaatschap. Van de Maatsch. tot Nut van 't Algemeen was hij jaren lang een der eerste steunpilaren; bij herhaling trad hij bij plechtige gelegenheden als dichter of feestredenaar in haar vergaderingen op. Voor 't overige was L. een ‘godsdienstig vrijdenker, ijverend voor verlichting en menschenliefde.’

Behalve bijdragen in proza en poezie in almanakken en jaarboekjes van dien tijd, schreef Loots een menigte tooneelstukken, meest uit 't Fransch en Duitsch vertaald. Zijn oorspronkelijke werken

[p. 932]

zijn: Melpomene, voorgesteld door J.C. Wattier aan de kunstlievende burgerij in den Nation. Schouwburg der Bataafsche Republ. te Amsterdam, bij den aanvang des jaars 1799; De vrede op 't vaste land, zinnebeeldige voorstell. naar een Korte Schets van Mr. J. Kinker (1801); Eeuwzang (1801); Beschaving het geluk der Volkeren, of jubelzang voor ‘Felix Meritis’ bij hare 25ste verjaring (1802; met 's dichters portret; De Algemeene Vrede, gesloten te Amiens in Lentemaand 1802 (1802); Beschouwing van Amsterdam, dichtstuk (1803); Leonidas in de engte van Thermopyle, dichtst. (1804); De voortreffclijkheid van den mensch in beoefening der Schoone Kunsten, lierzang (1806); Rouwzang ter gedachtenisviering van Jaq. Kuyper (1808); De lof der Maatsch. tot Nut van 't Algemeen op haar 25 jarig bestaan (1810); Nederlands Verlossing in 1813 (1814); Dichtstuk ter gelegenheid van het tweede eeuwgetijde der Beurs van Amsterdam (1814); Aan Z.K. Hoogh. Willem Frederik, Souvereine Vorst der Vereenigde Nederlanden, het Instituut bezoekende (1814); Nederlands Verlossing, gevierd op den 29sten van Lentemaand 1814 (1814); De Hollandsche taal (1814), een lierzang die kracbtig meewerkte om den geest der vrijheid op te wekken Voorts het gedicht Ter eerste verjaring van den veldslag bij Waterloo (1816); de Zangen ter Algem. vergad. der Maatsch. tot Nut v. 't Algem. in Oogslmaand (1819 en 1821); Vreugdezang over de Oogst in 1817; Gedichten. 4 dln. met portr. (1818); De Mensch, in 3 zangen (1819); Hulde aan de nagedachtenis van J. van den Vondel (1820); Nieuwe gedichten (1821); Feestzang bij de viering van het vierde eeuwfeest der uitvinding van de boekdrukkunst te Haarlem (1823); De Menschlievendheid, dichtstuk (1825); Bij den vrijwilligen heldendood van J.C. van Speyk (1831); Opwekking der Mogendheden ter heirvaart naar Parijs (1831); Chassé op het puin der Citadel van Antwerpen, dichtstuk (1832); Gedagten bij het overlijden des Hoogeerw. heeren George Hendrik Lagers (1833).

Zijn gedichten Huig de Groot en De dood van Egmond en Hoorne werden met goud en zilver bekroond; terwijl zijn Oogstlied aan St. Jacob de eer eener Latijnsche vertaling te beurt viel. In 1856 deden Tollens en M.C. van Hall de Nagelaten Gedichten van L. het licht zien, in 2 dln.

Men zie over hem het Voorbericht voor deze Nagelaten Gedichten; voorts de Vaderl. Letteroefeningen van 1856, I, 627 e.v. Verder: van der Aa, Biogr., Anthol. en Crit. Woordenb., in voce; van Kampen, Gesch. Lett. en Wetensch. II, 83; Siegenbeek, Aanspr. ter opening der jaarl. vergad. van de Maatsch. der Ned. Letterk. 1835, 13; Proc.-verbaal der 28ste Alg. Vergad. van het Kon. Ned. Instituut 1835; Collot d'Escury, Holl. Roem IV, 365 e.v.; Jonckbloet, Gesch. Ned. Letterk. 4de dr. (1890), V, 367-379; Kalff, Gesch. Ned. Letterk. (1910), VI, 403-408, en VII, 26-31. Te Winkel, Ontwikkelingsgang (1915), IV, 214-218.

Zuidema