Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[Hessen-Cassel, Karel]

HESSEN-CASSEL (Karel, landgraaf van), geb. 3 Aug. 1654, overl. 23 Maart 1730, 2e zoon van landgraaf Willem VI (1629-63) en Hedwig Sophia, overl. 26 Juni 1683, dr. van George Willem, keurvorst van Brandenburg, was (tot 1677 onder voogdij van zijne moeder) de opvolger van zijn 21 Nov. 1670 te Parijs overleden onmondigen broeder Willem VII. Hij heeft in menigerlei betrekking tot onze republiek verkeerd. Volgens capitulatie van 2/10 Juli 1688, aangevuld door het tractaat van 10/20 Jan. 1694, leverde hij haar twee regimenten infanterie, een regiment cavalerie en een regiment dragonders, die 12 October 1697 gelicentiëerd werden; 24 April 1701 leverde hij opnieuw twee regimenten infanterie, waarvan een achtereenvolgens door zijne vier zonen werd aangevoerd, die alzoo allen in hollandschen dienst geweest zijn: Karel (12 Juni 1680 - 17 Nov. 1702), overleden aan zijne vóór Luik bekomen wonden; Leopold (30 Dec. 1684 - 12 Sept. 1704), overoverleden te Venlo; Lodewijk (5 Sept. 1686 - 23 Mei 1706), gesneuveld in den slag bij Ramilies, en Maximiliaan (28 Mei 1689 - Dec. 1722). Bij het einde van den spaanschen successie-oorlog werden die beide regimenten uit staatschen dienst ontslagen.

Eene nieuwe capitulatie, tot levering van 9000 man hessische troepen, die voor een derde door onze republiek, voor twee derden door Groot-Brittannië betaald werden, werd 17 Februari 1702 gesloten. De voor onze republiek bestemde troepen waren ingedeeld in een regiment infanterie, een regiment cavalerie en twee regim. dragonders, van welke een aangevoerd door den oudsten zoon van den landgraaf, erfprins Frederik (kol. 619) en

[p. 731]

het andere door prins Philips van Hessen-Homburg (broeder van landgraaf Frederik III Jacob), die in den slag bij de Speierbach (15 Nov. 1703) gesneuveld is.

20 Mei 1706 sloot landgraaf Karel een nieuw verdrag met Engeland en onze republiek, volgens hetwelk bovengenoemde 9000 man, tot 10.000 man vermeerderd, ter ondersteuning van prins Eugenius van Savoye naar Italië zouden gezonden worden.

Toen hij twee jaren daarna in de Spaansche Nederlanden een bezoek bracht aan de legers van Marlborough en Eugenius, vond hij bij het beleg van Rijssel behalve zijn schoonzoon Johan Willem Friso, drie zijner zonen: Frederik, Willem en Maximiliaan, die alle drie, de eerste als luitenant-generaal, de beide anderen als generaalmajoor in staatschen dienst waren.

21 Mei 1673 was hij in het huwelijk getreden met Maria Amelia, hertogin van Koerland, overl. 26 Juni 1711, dochter van hertog Jacob, overl. 1 Jan. 1682. Eene zijner dochters Maria Louise (Marijke-moei), geb. 7 Febr. 1686, overl. 9 April 1765, begraven te Leeuwarden, was 26 April 1709 gehuwd met Johan Willem Friso (I kol. 1224). Hun zoon was de stadhouder Willem IV (I kol. 1554).

De oudste zoon van landgraaf Karel was Frederik (kol. 619); de 2e zoon Willem (als landgraaf Willem VIII) is behandeld in deel I kol. 1097).

Uit welwillend verstrekte inlichtingen, vooral van het krijgsgeschiedk. archief. Zie ook over hem in Zeitschrift des Vereins für Hessische Geschichte und Landeskunde, VIII (Kassel 1860) de beide op elkander volgende opstellen (bl. 109-216): Die Hessen-Kasselsche Kriegsmacht unter dem Landgrafen Karl bis zum Frieden von Rijswick 1697, en (bl. 216-246): Subsidienverträge zwischen Hessen, den Vereinigten Niederlanden und England aus den Jahren 1694 bis 1708, mitgetheilt vom Bibliothekar Dr. Bernhardi; Lamigue, Histoire du Prince d'Orange et de Nassau (Leeuwarden 1715) II, 44; P.L. Müller, Wilhelm III von Oranien und Georg Friedrich von Waldeck (Haag 1873 und 1880), naamregister in beide deelen; J.H. Hora Siccama, Aanteekeningen en verbeteringen op het reg. op de journalen van Constantijn Huygens (Amsterdam 1915) 320 en 321.

Koolemans Beijnen