Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[Garel, Hermanus van]

GAREL (Hermanus van), geb. te Amsterdam 17 Oct. 1781, gestorven aldaar 26 Juli 1771. Door ds. Th. Dominicus werd hij eenige jaren opgeleid, voordat hij naar Rostock trok, waar hij zijne theologische studiën volbracht. Teruggekeerd in zijn vaderstad, werd hij 24 Maart 1706 toegelaten tot het predikambt en deed 19 April intrede in de luthersche gemeente van Edam. Vandaar werd hij 21 Nov. 1708 naar den Haag beroepen, waar hij tot 1719 bleef. Den 23en Jan. van dat jaar toch beriep de Amsterdamsche gemeente hem tot haar leeraar. Met voorbeeldige trouw werkte hij in haar midden tot 2 April 1768, toen hij emeritus verklaard werd.

Hij was een buitengewoon ijverig en invloedrijk man, die niet alleen in zijn gemeente zeer werd gewaardeerd, als ‘der wees' en armen hulp’,

[p. 631]

maar die ook, gelijk een Kapenaar het uitdrukte ‘sig op 't hoogst bevleijtigde het welweezen en de voortplanting van Godes diergekochte kerke en onze triumphante leere der onveranderde Augsburgsche confessie.’ Hij leidde vele jongelingen, waaronder J. Hamelau, H. Hageman, J.F. Scheffer, J.C. Baum e.a. op voor predikant en spande alle krachten in zoowel om de Kapenaars te helpen in hun pogen een eigen Luthersche kerk te stichten, als om de Saltzburgers te steunen, wier overschot te Groede in het land van Cadzand tot een gemeente werd gevormd. Is het hem niet gelukt de bezwaren van HH. XVII der O. Ind. Compagnie tegen het stichten van een luth. kerk te Kaapstad te overwinnen, hij heeft wel den dag mogen beleven, dat de kerk te Groede werd ingewijd; den 1en Sept. 1743 ging hij daarbij 's middags voor. Terecht heet hij in het grafschrift, te zijner nagedachtenis opgesteld: ‘de troost der emigranten.’

Van hem verschenen: Lijkpredikatie op J. Hovink ('s Gravenhage 1712); De magtige hand Gods in Israels verlossinge uit Egypten ter gedachtenisse van het groote werk der reformatie ('s Grav.; 2 dr. Amsterdam, 1717, 4o.); Lijkrede op H. Michels (Amsterdam, 1727); De gedachtenis van het overgeven van de Augsb. belijdenis in een kerkrede voorgestelt (Amsterdam 1730, 4o.); Lijkrede op Ds. P. Wesselingh (Amsterdam 1732); bij gelegenheid van zijn afsterven gaf D. Grensteen een verhanoeling uit over Hebr. 13:7 (Amsterdam 1771).

Zie: Schultz Jacobi en Domela Nieuwenhuis, Bijdr. t.d. Gesch. der Ev. Luth. kerk i.d. Nederl. V, 65, 141; VII, 54; F.J. Domela Nieuwenhuis, Gesch. der Amsterd. Gem. (Amsterdam, 1856) 148; Pont, Nieuwe Bijdragen III, 92 vlg.

Pont