Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[Eekhoff, Wopke]

EEKHOFF (Wopke), zoon van Tiddorus Eckhoff en Aagje Gorter, geb. te Leeuwarden 2 Maart 1809, gest. aldaar 12 Febr. 1880. Hij kwam al vroeg in den boekhandel in zijn vaderstad, waar hij zich in 1839 als uitgever en debitant vestigde. Hij had zich intusschen sedert zijn jeugd verdiept in de geschiedenis van Friesland en van Leeuwarden, zoodat hij reeds in 1829 het accessit verkreeg op zijn Levensschetsen van beroemde Friezen, bekroond door het departement Leeuwarden der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen (Leeuwarden 1829). Daardoor en door volgende geschriften vestigde hij de aandacht op zijn persoon, zoodat bibliotheken en archieven voor hem werden opengesteld. Bovendien kwam hij in aanraking met Mr. A. van Halmael, van wien hij veel heeft geleerd en die hem zijn materiaal over de geschiedenis van Leeuwarden overdroeg. Zoo ontstond, ook door uitgebreide onderzoekingen van Eekhoff zelf voorbereid, diens Geschiedkundige beschrijving van Leeuwarden .... van den vroegsten tijd tot den jare 1846. Met kaarten en platen (Leeuwarden 1846, 2 dln.), dat nog steeds met vrucht kan worden geraadpleegd. Toen hij dat werk uitgaf, was hij reeds stedelijk archivaris, waartoe de raad hem in Maart 1838 benoemde; hij heeft dat ambt tot zijn dood bekleed, ook nadat hij in 1874 zijn boekhandel aan zijn zoon had overgedragen. Als archivaris heeft Eekhoff naar de opvatting van zijn tijd zich minder bezig gehouden met de inventarisatie van het archief dan met het daaruit voor den dag brengen van het historisch belangrijke. Wel heeft hij het archief van het St. Anthonie-gasthuis geordend; hij publiceerde een Geschiedenis van genoemd gasthuis (Leeuwarden 1834; niet in den handel) en werkte veel later mede aan de Oorkonden der geschiedenis van het St. Anthonie gasthuis te Leeuwarden uit de 15de en 16de eeuw (Leeuwarden 1874; niet in den handel). Zijn werkzaamheid in het Friesch Genootschap, waarvan hij bestuurslid was, bracht hem steeds verder in de Friesche geschiedenis, waarover hij bovendien een groote verzameling boeken, prenten en voorwerpen bezat. Van zijn afzonderlijke werken - hij publiceerde bovendien veel in De Vrije Fries en andere tijdschriften - verdienen te worden vermeld: Nasporingen betrekkelijk de geschiedenis der voormalige Middelzee in Friesland (Leeuwarden 1834; met P. Brouwer Pzn.); Beknopte aardrijkskundige beschrijving van de provincie Friesland (Leeuwarden 1840); Bijzonderheden omtrent de jeugd en de eerste verstandelijke ontwikkeling van den beroemden Elias Annes Borger (Leeuwarden 1842); De algemeene kaarten van de provincie Friesland verzameld, beoordeeld en geschiedkundig beschreven (Leeuwarden 1846; met Bodel Nijenhuis); De grietmannen in Friesland. Bijdrage tot de kennis en waardeering van het plattelandsbestuur der grietenijen in die provincie (Leeuwarden 1848); Beknopte geschiedenis van Friesland in hoofdtrekken (Leeuwarden 1851); Het leven van Eise

[p. 554]

Eisinga en geschiedenis van het planetarium, door hem van 1774 tot 1780 vervaardigd (Leeuwarden 1851); Merkwaardigheden van Hindeloopen (Leeuwarden 1855); Beknopte geschiedenis van het voormalig Sint Annaleen in de kerk van Oldehove te Leeuwarden. Eene bijdrage tot de geschiedenis der geestelijke goederen in Friesland (Leeuwarden 1860); Bloemlezing uit den Frieschen Lusthof en andere gedichten van Jan Jansz. Starter, toegelicht door geschiedkundige berigten omtrent zijn levensloop en geschriften (Leeuwarden 1862; ook volksuitgave); Friesland in 1813. Historische bijzonderheden omtrent hetgeen voor en tijdens de verlossing en herstelling van Nederland van 1810 tot 1815 is voorgevallen.... Naar officieele bescheiden en berigten van tijdgenooten bewerkt. (Leeuwarden 1863; 2e dr. 1864); Korte beschrijving van de provincie Friesland (Leeuwarden 1864; ook als Friesch schoolboek I); Friestand in 1815. Historische bijzonderheden omtrent de deelneming der Friezen aan de volkswapening en de krijgsbedrijven bij Quatrebras en Waterloo. Naar officieele bescheiden en berigten van tijdgenooten bewerkt (Leeuwarden 1865); Dichterlijke nalatenschap van E.A. Borger. Zesde druk, veel vermeerderd en met een levensberigt en aanteekeningen voorzien (Leeuwarden 1868); Dr. Justus Hiddes Halbertsma, zijn leven en geschriften ... (Leeuwarden 1869); De stedelijke bibliotheek van Leeuwarden (Leeuwarden 1870); De stedelijke kunstverzameling van Leeuwarden.... (Leeuwarden 1875).

Eekhoff vermaakte aan het Friesch Genootschap al zijn wetenschappelijke aanteekeningen en schriftelijke verzamelingen, voor zoover Friesland betreft. Bij testament bood hij bovendien aan de provincie Friesland voor een bepaalde som aan: 1^o. een verzameling handschriften over Friesland, o.a. over de academie van Franeker en alle handschriften van E.M. van Burmania; 2^o. ongeveer 2500 kaarten, plattegronden, afbeeldingen van gebouwen enz. van Friesland; ongeveer 1500 portretten van Friezen; 3^o. handschriften en boeken betreffende de familie Hemsterhuis; 4^o. boeken over Friesland en van Friezen. Alleen de eerste verzameling werd aanvaard; de overige zijn verkocht.

Eekhoff was 9 Juni 1841 gehuwd met Margjen van Hagen, geb. 14 Juli 1815, gest. 16 Dec. 1883.

Zie: C. Sepp in Levensb. Lett. 1881, 3 vlg.; dez. in Bijdr. voor de gesch. van den Ned. boekh. I, 215 vlg.

Brugmans