Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[Canneman, Elias]

CANNEMAN (Elias), geb. te Amsterdam 25 Januari 1777, overl. te Oosterbeek 6 October 1861, begon zijn loopbaan als adjunct-secretaris van de Generale Beleenbank van de Provincie Holland, en werd drie jaren later chef van het Bureau van den agent van Finantiën der Bataafsche Republiek (Gogel), wien hij zoo wel voldeed, dat hij reeds in 1802 tot griffier benoemd en in 1805 toen deze secretaris van Staat voor de Finantiën geworden was, als diens Secretaris-Generaal en plaatsvervanger aangesteld werd (5 Juni 1806). Na de inlijving werd hij in dien post bevestigd, doch het volgende jaar tot directeur der directe belastingen in het Departement van de Monden van de Maas benoemd, welke betrekking hij tot den opstand bleef waarnemen, toen hij zich bij het voorloopig bewind aansloot en het ambt van Commissaris-Gener. der Finantiën op zich nam, nadat hij zich had verzekerd, dat Gogel, die zich te Parijs bevond, dat voor zich niet wenschte.

Zijne inzichten omtrent de wijze, waarop de geldelijke aangelegenheden van den nieuwen staat, in het bijzonder het belastingstelsel, moesten worden ingericht, kwamen met die des Konings echter zoo weinig overeen, dat hij reeds 9 April 1814 aftrad, na drie dagen te voren in den Raad van State te zijn opgenomen. Spoedig volgde daarop zijne benoeming tot President der Commissie van liquidatie van den achterstand, in de plaats van Mollerus (25 April 1814), en in Juli van het zelfde jaar zijne aanstelling tot buitengewoon staatsraad en commissaris-generaal bij de liquidatie, die na den vrede met Frankrijk moest plaats hebben, wat zijne vestiging te Parijs ten gevolge had. Met kleine tusschenpoozen bleef hij daar tot aan Napoleon's terugkeer van Elba werkzaam en keerde, na diens val, daarheen terug om den gezant Fagel ter zijde te staan, en tevens met Oostenrijk de geldelijke aangelegenheden der vroegere Zuidelijke Nederlanden te vereffenen. Nog te Parijs werd hij, in September 1815, door den Koning tot lid van de 2e Kamer benoemd, maar toen Z.M. ongenegen bleek om hem het reeds meermalen gevraagde ontslag te bewilligen, keerde Canneman, in 1819, uit eigen

[p. 397]

beweging naar 's Gravenhage terug, wat opnieuw een breuk tusschen hem en Z.M. ten gevolge had. Wel werd hem zijn ontslag toen toch verleend (29 Juli 1819), maar hij bleef dertien jaren van den staatsdienst verwijderd en eerst in 1832 riep de Koning hem om met Piepers en van Royen eene Grondwet te ontwerpen. Hij volvoerde dien last en voegde aan de schets eene eigenhandig geschreven memorie van toelichting toe; maar de zaak had geen verder gevolg. In 1839 nam hij vervolgens nog deel aan de werkzaamheden der Staatscommissie, belast met het onderzoek der ten gevolge der scheiding met België noodig geworden verevening en in 1841 belastte hij zich met het voorzitterschap der Commissie tot onderzoek der zaken van de Maatschappij van weldadigheid, ingevolge de wet van 11 Oct. van dat jaar, doch trok hij zich daarop langzamerhand en tien jaren later voor goed uit het openbaar leven, ten gevolge eener toenemende blindheid, terug op het landgoed Hartestein bij Oosterbreek, waar hij overleed.

Men zie over hem: Levensberichten Letterk. 1862; Akerlaken, Mr. H.v. Stralen 250; Koolemans Beijnen, Gedenkboek 1813, II, 23, 107, 112, 113.

de Savornin Lohman