Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 3

[Kerdijk, Arnold]

KERDIJK (Arnold), 24 Mei 1846 te Rotterdam geb. en 15 Mrt. 1905 op een reis in Beieren overl. Zijn vader was een vermogend handelsman eerst in Rotterdam, later te Wiesbaden gevestigd. Arnold studeerde aan de Utrechtsche hoogeschool (ingeschreven 1863), waar hij weldra den persoonlijken omgang van prof. Opzoomer genoot, en promoveerde er in 1873 tot Mr. in de rechten. Kort na zijn promotie werd hij tot schoolopziener in het 2de district van Zuid-Holland benoemd en ging hij in Delft wonen. Reeds als student had Kerdijk zich vol ijver met het lager onderwijs en andere maatschappelijke aangelegenheden ingelaten, gelijk hij dit op lateren leeftijd getrouw heeft voortgezet. Volksonderwijs, leerplicht, spaarbanken, coöperatie, winkel- en voorschotvereenigingen, kiesrecht- en arbeidsbewegingen, dit waren met andere volksbelangen de zaken, waarvoor hij zijn leven lang geijverd heeft. Secretaris van de vereeniging ‘Volksonderwijs’ en redacteur van haar Volksblad, was hij tevens redacteur of medewerker van de Vragen des Tijds, van het Sociaal Weekblad e.a. tijdschriften aan de belangen van het volk gewijd; voorts directeur der Rijkspostspaarbank (1880-81), algemeen secretaris van de Maatsch. tot Nut v. 't Alg. (1881-87), lid van den amsterdamschen gemeenteraad (sed. 1884) en lid van de Tweede Kamer der Stat.-Gen. (1887-1901), als hoedanig hij behoorde tot de meest vooruitstrevende liberalen, ja als katheder-socialist werd beschouwd en vooral de sociale wetgeving en het volksonderwijs bevorderde. Het door hem en vier anderen ingediend wetsontwerp tot belastinghervorming werd Maart 1890 ingetrokken. Van het Sociaal Weekblad was K. eerst alleen redacteur, later met Mr. M.W.F. Treub. Toen hij uit de redactie trad, volgde Mr. B.H. Pekelharing hem op. In 1904 verplaatste K. zijn woonplaats van den Haag naar Laren in het Gooi, waar hij, gekweld door vlagen van zwaarmoedigheid, zijn laatste levensdagen sleet.

Ontelbaar, zegt Mr. J.D. Veegens in de Vragen des Tijds, Apr. 1905, zijn de grootere en

[p. 679]

kleinere opstellen door Kerdijk geschreven, ontelbaar de redevoeringen door hem in de verst verwijderde plaatsen van het land met jeugdig vuur en ijver uitgesproken, ontelbaar de vereenigingen en commissiën door hem opgericht, geinspireerd of geleid. Als afzonderlijke pennevruchten van zijne hand noemen wij nog: Leerplichtigheid, met een woord vooraf van C.W. Opzoomer (1870); De Leerplichtwet beschouwd enz. (1902) en Geschriften over sociale vragen, uitgegeven van wege de Liberale Unie (1886-93).

Zijn portret werd gelithographeerd door Jan Veth.

Zie: Vragen des Tijds, Apr. 1905; B.H. Pekelharing in Mannen en vrouwen van beteekenis, 1906, 247-304, H.P.G. Quack, Herinneringen uit de levensjaren (1913), 473 e.v., en F. Netscher in Holl. Revue 1897, 514.

Zuidema