Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 3

[Baselius, Jacobus (1)]

BASELIUS (Jacobus) (1) gewoonlijk Minor genoemd, geboren omstreeks 1563 in Vlaanderen, gestorven te Bergen-op-Zoom in de eerste maanden van 1604 (niet 1615, gelijk Rogge zegt), zoon van Jacobus Baselius Major, studeerde van 1579 tot 1581 te Leiden. In November van dat jaar was hij in Vlaanderen als proponent werkzaam. 3 Juli 1582 werd hij tot den predikdienst geordend en onmiddellijk te Vlissingen en Nieuwmunster en daarna te Brugge beroepen. Hij bleef daar tot 25 Mei 1584, toen de stad door Parma werd veroverd; hij week toen naar Brussel, vanwaar hij in Maart 1585 de wijk nam naar Bergen-op-Zoom, waar zijn vader destijds predikant was en waar hij ook wel schijnt te hebben gepreekt. Kort daarna werd hij beroepen tot predikant te Enkhuizen; in 1586 was hij predikant te Bergen-op-Zoom, welk ambt hij tot zijn dood heeft bekleed. Tevergeefs heeft de amsterdamsche gemeente hem herhaaldelijk beroepen (zie o.a. Molhuysen, Bronnen Leidsche Univ. I, 151, 412*). Hij had in zijn dagen een goeden naam als predikant; zijn pastorale arbeid ook werd zeer geroemd; hij stichtte het weeshuis te Bergen-op-Zoom. Ook heeft hij zich tijdens het beleg der stad manmoedig gedragen (23 Sept. - 13 Nov. 1588). Juist dit beleg is door hem beschreven in zijn De obsidione Berg-op- Zomii ad ejus urbis senatum commentarius (Bergen-op-Zoom, J. Canin, 1603); ongeveer gelijktijdig verscheen bij denzelfden uitgever de

[p. 68]

nederlandsche uitgave De belegeringhe van Bergen opten Zoome: Beschreven ende den Eersamen Raedt der voorsz. stadt toegheeijghent. Hij schijnt ook het voornemen te hebben gehad een geschiedenis van Bergen-op-Zoom te schrijven, waarvan evenwel niets is gekomen. Wel bezitten wij van zijn hand een Historisch verhael, inhoudende sekere notable exploiten van oorloge in de Nederlanden, sedert het oprechte van de Compagnien der Gouverneurs en Ritmeesteren Paulus ende Marcelis Bax, dat in 1615 met opdracht aan Maurits het licht zag; wat hierin na Maart 1604 voorkomt, is natuurlijk van een andere hand. Evenmin is door hem geschreven het Cort verhael van de entreprinse, die Albertus ghedaen heeft op Bergen op de Zoom (Bergen-op-Zoom, 1605), dat soms op zijn naam gaat; Baselius heeft de twee aanvallen van den aartshertog op Bergen-op-Zoom niet meer beleefd. Wel heeft hij nog uitgegeven het Grondich bericht aengaende de bulle van Clemens den 8. Paus (Bergen-op-Zoom, 1603), waarin hij den aflaat, welke in dat jaar te Brussel te verdienen was, heftig aanvalt. Baselius schreef ook latijnsche gedichten vóór zijn werken; hij was o.a. bevriend met Arminius, hoewel hij diens gevoelens niet schijnt te hebben gedeeld.

Hij was gehuwd met Elisabeth van Loo, die in 1629 nog leefde.

Zie: Rogge, Archief voor Nederlandsche Kerkgeschiedenis, VII, 73 vlg.; Visscheren van Langeraad, Het Protestantsche Vaderland, I, 328 vlg. en de daar aangegeven litteratuur

Brugmans