[Lipperhey, Hans of Laprey]
LIPPERHEY (Hans) of Laprey, geb. te Wesel, gest. Sept. 1619 te Middelburg, waar hij in 1594 huwde, in 1602 poorter werd en in dit jaar brillemaker genoemd wordt. Waar zijn jongere buurman en vakgenoot Sacharias Jansen (kol. 1209) sinds 1604 in het bezit van verrekijkers is, mag worden aangenomen, dat ook L. langs dien weg weldra van het instrument kennis kreeg. Door de komst van een onbekende uit Holland, die zijn concurrent zocht maar door diens afwezigheid bij L. terechtkwam, het belang van het instrument ingezien hebbende, roept L. 25 Sept. 1608 de hulp in van Gecommitteerde Raden van Zeeland tot eene conferentie met prins Maurits in den Haag, die het werktuig met Frederik Hendrik en Spinola beproeft; bij resolutie der St. Gen. wordt zijne octrooi-aanvrage aangehouden, doch hem de vervaardiging opgedragen van drie instrumenten met lenzen van rotskristal en in den vorm van binoculi, die 15 Dec. 1608 en 13 Febr. 1609 worden geleverd. Door een schrijven van 14 Oct. 1608 uit Zeeland betr. Sacharias Jansen en een octrooi-aanvrage van Jacob Metius, was intusschen gebleken, dat ‘verscheyden anderen’ wetenschap der inventie hadden, waarom L.'s aanvraag werd afgewezen en de bedongen prijs verminderd. Zijn komst in den Haag tijdens de onderhandelingen over het Bestand vestigden intusschen in wijden kring de aandacht op het instrument; hij wordt vermeld in een vliegend blaadje, dat tevens eenige gegevens schenkt omtrent het vermogen van L.'s kijkers en geeft aldus aanleiding o.a. tot de constructie door Galilei. Geenszins uitvinder van den kijker, kan L. wel beschouwd worden als eerste vervaardiger van binoculi, welke hij nog in 1613 maakte. Zijn afbeelding gegraveerd door J. van Meurs naar H. Berckman vindt men bij P. Borel, De
vero telescopii inventore (Hag. Com. 1655).
Zie voorts mijne Uitvinding der verrekijkers ('s Grav. 1906).
de Waard
Auteursrecht onbekend