Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 1

[Hoogstraten, Leonardus van]

HOOGSTRATEN (Leonardus van), dominicaan, volgens zijn kloosternaam: Thomas. Hij werd geboren te Escharen 7 Sept. 1845, overl. te Huissen 3 Mrt. 1907; zijne ouders waren Joannes van Hoogstraten en Allegonda Verhoeven. Nadat hij de humaniora op de latijnsche school te Gemert had gestudeerd, begaf hij zich eerst tot de jezuïeten te Ravenstein, maar veranderde van inzicht en vroeg in 1865 het ordekleed der dominicanen te Huissen. In 1869 begon hij zijne theologische studiën, vertrok in 1885 naar Rome, om het door de Orde vereischte examen af te leggen, en ontving in 1892 den graad van magister; tevens werd hem het ambt van regent der theologische kloosterschool te Huissen opgedragen. Van zijne jongelingsjaren af toonde hij een bijzonderen aanleg voor de klassieke en moderne talen, zoodat hij zijn geest spoedig met een schat van philologische en litterarische kennis verrijkte en zijn smaak door de studie der klassieken veredelde en verfijnde. Zijne studie, en bijgevolg zijn vereering, van Bilderdijk bracht hem onder den invloed van dien meester en inspireerde zijne eerste gedichten: Is het Heelal God? (Utrecht 1872); God en de Mensch (Breda 1872); Dichterlijke Verpoozingen (Breda 1876), later vermeerderd uitgegeven onder den titel: Gedichten van P. van Hoogstraten (Nijmegen 1893). Zij gaf ook aanleiding tot zijne letterkundige studiën: De Kunst der Poezy (Utrecht 1873); De Drie Zusterkunsten (Utrecht 1874); Da Costa (Breda 1875); Bilderdijk in Dietsche Warande 1872, 521; 1876, 177, 429, 529; 1879, 321; 1881, 1, 140. De impopulariteit van Bilderdijk zal grootendeels oorzaak zijn geweest, dat men diens leerling in de letterkundige wereld niet die aandacht schonk, waarop hij aanspraak mocht maken.

Het ernstig en onvermoeid bestudeeren der

[p. 1156]

scholastieke philosophie en theologie, welke wetenschappen hij ten laatste geheel in zich had opgenomen, verhelderde zijn blik, scherpte zijn oordeel en gaf zijn verstand een doordringingsvermogen om de diepste gronden der schoonheidsleer na te speuren en met meesterschap van taal en stijlvorm te verklaren. De dichtveder legde hij neer, om voortaan zijne taal te smeden tot een mannelijk proza en sierlijk te buigen tot het uitbeelden der meest abstracte denkbeelden. De verschillende letterkundige studiën van zijne hand in de tijdschriften: Onze Wachter; De Katholiek; De Dietsche Warande verschenen, verzamelde en vermeerderde hij tot drie bundels onder den titel: Studiën en Kritieken (Nijmegen 1890, 3 deelen). Dit werk was in zijne hand een wapen ter verdediging der eenige onwraakbare schoonheidsleer tegen de ‘literarische kritiek, die door honderden misbruikt wordt als een wapen der dwaling’. Misschien was dit ridderlijk uitgesproken doel juist een der redenen, waarom men den kloeken strijder liefst ontweek of voorgaf niet te zien. Tegen een persoonlijk openbaar optreden verzetten zich zijne hem aangeboren schuchterheid en de teruggetrokkenheid van zijn stand. Zoo leefde P. van Hoogstraten, de diepzinnige geleerde, de plichtgetrouwe professor, de eenvoudige kloosterling, binnen het vredige klooster van Huissen, door de buitenwereld weinig gekend, maar geëerd en bemind door zijne leerlingen, die den rijkdom zijner geestesgaven konden bewonderen en rijkelijk daarvan genieten.

G.A. Meijer