Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 1

[Bosch, Mr. Johannes Hendrik graaf van den]

BOSCH (Mr. Johannes Hendrik graaf van den), geb. te Batavia 28 Jan. 1807, overl. aldaar 23 Oct. 1854, zoon van luitenant-generaal Jan graaf van den Bosch en Cathérine Lucrèce de Sandol Roy. Hij vergezelde zijn vader in 1808 naar Nederland, genoot zijn opvoeding aldaar en in Zwitserland en beëindigde zijn rechtsstudiën aan de universiteit te Groningen op 21-jarigen leeftijd. In 1827 vergezelde hij, als toegevoegd ambtenaar, zijn vader, die als commissaris-generaal naar West-Indië werd afgevaardigd, en in 1829, toen de laatste tot gouv.-gen. van Ned.-Indië was benoemd, ging hij eveneens met hem mede naar Java, nu als oostindisch ambtenaar der 1e klasse. Daar werd Mr. v.d.B. benoemd eerst tot lid in het Hooggerechtshof te Batavia, en vervolgens tot assistent-resident van Buitenzorg. In 1834 keerde de vader naar Nederland terug en droeg zijn zoon het beheer op van het door hem aangekochte landgoed Pondok Gedèh. In 1839 verliet v.d.B.

[p. 438]

's lands dienst om zich uitsluitend te wijden aan de belangen van het onder zijn toezicht staande particuliere land. Intusschen behield hij den titulairen rang van resident en onder den titel van inspecteur der cochenilleteelt, voor de cultuur waarvan hij zich bijzonder interesseerde, deed hij verschillende reizen over Java, terwijl vele personen door hem in de cochenillecultuur werden onderwezen en bekwaamd. Ook in andere opzichten was v.d.B. in het algemeen belang nuttig werkzaam; zoo werd, op het landgoed Pondok Gedèh, een instituut voor middelbaar onderwijs gesticht, naar de geboorteplaats zijns vaders, Herwijnen genoemd, waartoe hij den benoodigden grond afstond. Hoewel v.d.B. het bekende kultuurstelsel van zijn vader verdedigde, zag hij toch de gebreken daarvan niet over het hoofd. In zijn in 1850 te 's Gravenhage verschenen geschrift: Verhandelingen over de belangrijkste kwestiën omtrent Java aan de orde van den dag, hetwelk betrekking heeft op het betaalmiddel en het stelsel van kultures, doet hij de groote verdiensten van zijn vader uitkomen, maar wijdt niettemin een hoofdstuk aan ‘de verbeteringen welke aan dat stelsel zouden kunnen worden toegebragt’. Ook in andere opzichten doet v.d.B. in dit geschrift zich kennen als een vooruitstrevend man en ijvert bij o.m. ten zeerste voor de oprichting van volksscholen ter beschaving van de Javanen. Een tweetal in meergenoemd geschrift in uitzicht gestelde verhandelingen, n.l. over het afstaan van gronden op Java, en de europeesche kolonisatie in Ned.-Indië, zagen nimmer het licht.

V.d.B. overleed aan de gevreesde indische spruw en werd op het land Pondok Gedèh begraven.

Zie: Handel. en Geschrift. Ind. Gen. II (1855) 169.

Muller