Dagboek voor mijne vrouwelijke landgenooten

Tweede deel

[p. III]

Voorberigt.

Nu omtrent vijf jaren geleden, wijdde ik aan mijne vrouwelijke Landgenooten eene mijner lettervruchten, die ik met den naam van Dagboek bestempelde; niet omdat ik het als een geschrift beschouwde, dat wij doorgaans onder den naam van Dagboek kennen, en dat de geheime getuige is of zijn moet van onze meestal voor het oog der wereld verborgene gevoelens en neigingen, van onze struikelingen en vorderingen op den weg der zelfvolmaking, van onzen strijd tegen zinnelijkheid en gebreken, zoo wel als van onze kleine of groote zegepraal op dezelve. Neen, het Dagboek, dat ik mijne vrouwelijke Landgenooten aanbood, was slechts eene verzameling van overdenkingen, van brieven en verhalen, waartoe eenige afzonderlijke dagen mij aanleiding gaven; en door welker mededeeling ik eenig nut hoopte te stichten, of eenig zedelijk genoegen in het hart mijner zusterlijke Landgenooten te verspreiden. En ik genoot dan ook de streelende belooning, dat dit mijn werk over het algemeen met welgevallen werd ontvangen. En het is dat gunstig onthaal, waardoor zoo wel de geachte uitgevers, als ik zelve aangemoedigd zijn geworden, om (ondanks de ongun-

[p. IV]

stige omstandigheden des tijds, die op den boekhandel, ja zelfs op den algemeenen leeslust zulk een' treurigen invloed uitoefenen) een tweede geschrift van denzelfden aard als het vorige, onder den naam van Dagboek, (of zoo men wil het tweede deel daarvan,) mijne zusterlijke Landgenooten op nieuw aan te bieden. Even als in het vorige werk, gaven verschillende dagen mij aanleiding, om, nu eens het gevoel van mijn hart (het zij bij een' terugblik op het verledene, of bij een ernstig nadenken over hetgeen mij omringde) uit te storten, dan eens door een verdicht of op waarheid gegrond verhaal de geestverheffende schoonheid der deugd, en het onwankelbaar geluk, dat zij in alle omstandigheden des levens aanbiedt, te doen opmerken, in tegenoverstelling van den afkeer, dien de ondeugd het onvervalschte gevoel van den mensch inboezemt, en de wrange vruchten, die zij op haar schijnbaar bloemrijk pad doet inoogsten. Mijne zusterlijke vriendinnen, vinden in dit boek, even gelijk in het vorige, den vrijen loop mijner gedachten (over onderscheidene onderwerpen, uitgedrukt), juist zoo, als die door de stemming van mijn gemoed op de verschillende dagen, die ik ter vervaardiging van dit boek uitkoos, werd bestuurd. Doch welk verschil zij ook in onderwerpen of wijze van voordragt mogen aantreffen, liefde voor mijne natuurgenooten, onbegrensde zucht om hun waarachtig belang te

[p. V]

bevorderen, zullen zij voorzeker in alles wat ik opstelde, ondanks alle gebreken zien doorstralen. Mijn eigen gevoel verzekert mij, dat ik dit mag vertrouwen. En elk wie zich zonder deze zelfde drijfveren tot letterarbeid begeeft, (hij moge door uitgebreide kennis en geleerdheid zijnen roem verstigen) nimmer toch kan hij de edelste zelfvoldoening, die uit belangelooze liefde voor anderen voortvloeit, genieten. En mist hij zijn doel? zwaait men hem geen' wierook des lofs toe? of zelfs miskent men zijne kunde, en doet men hem wezenlijk onregt door de waarde van zijn' arbeid te ontkennen? nimmer kan hij dan dien troost, die bevrediging voor zich zelven vinden, die de schrijvende menschenvriend of vriendin, (wat ook het lot van hunnen arbeid zijn moge), in het doel dat zij zich voorstelden, vinden. Ik durf dan ook gerust het lot, hetwelk mijn werk te beurt zal vallen, verwachten, schoon ik hoop en wensch (dit toch is natuurlijk) dat het meer of min bereiken van mijn doel, mijnen arbeid moge bekroonen, en dat de uitgevers zich niet zullen behoeven te beklagen over de uitgaaf van een werk, dat in geene betrekking staat met de gebeurtenissen van den tegenwoordigen tijd. Onder, of in den stroom toch van werken en werkjes van den dag (gelijk men zegt), werkjes die met regt, zoo veel bekommerden en nieuwsgierigen bezig houden, zal hoop ik deze mijne lettervrucht niet geheel

[p. VI]

wegzinken. Meer heb ik van of over dit Dagboek niet te zeggen. Het vignet dat het vorig deel versiert, had ik zelve gekozen, mij dacht eene vrouw, die in weêrwil van den sluijer die hare oogen bedekt, naar zedelijk licht haakt en dat licht ook voor anderen poogt te verspreiden, was geen ongeschikt zinnebeeld van den toestand waarin ik mij bevind. Voor het tweede deel dat ik heden aanbiede, dacht ik geen vignet te plaatsen, omdat ik naauwelijks aan iets durfde denken in deze dagen der noodige spaarzaamheid, dat het boek eenigzins in prijs moest verhoogen. Doch de vriendelijke uitgevers verrasten mij met een keurig geteekend en gegraveerd sieraad voor mijn Dagboek. De vinding behoort geheel aan deze mijne achtingwaardige vrienden; hunne bemoedigende bedoeling versta ik duidelijk, ja voorzeker de Engel der bevrijding, zal eenmaal den sluijer wegnemen, en Gods heerlijke schepping, die zich in het hooger leven nog heerlijker dan hier, in deze oefenschool der menschheid, vertoont, zal voor mij open liggen. Ik dank hen voor deze vinding, en met den hartelijken wensch om hun bestendig heil, en dat van alle mijne Landgenooten, onderwerp ik ook ditmaal, deze mijne lettervrucht aan de beoordeeling van desbevoegden.

P. MOENS.

Utrecht, Julij 1831