Dagboek voor mijne vrouwelijke landgenooten

Eerste deel

[p. π2]

 

Weest rampspoed nachtfloers voor 't gezigt!

 

Geen nood; ook door gevoel van pligt

 

Wordt, wat een vrije ziel hier kluistert, stout verbroken.

 

God lof! ook op de donkre paàn

 

Biedt werkzaamheid een lamp ons aan --

 

Die andren licht -- aan 't vuur der menschenliefde ontstoken.

[p. III]

Voorrede.

Geen gebrek aan lektuur, en - dat nog meer zegt - aan goede lektuur, voor mijne vrouwelijke landgenooten, scheen mij het schrijven en uitgeven van een Leesboek voor mijn zusterlijk geslacht eenigzins noodzakelijk te maken; neen, dank zij ook in dit opzigt den goeden geest onzer eeuwe, het ontwikkelen en oefenen van vrouwelijke zielskrachten wordt even heilzaam voor geheel het menschelijk geslacht geoordeeld, als de zielskracht der mannen. Beminnaars en beoefenaars der letterkunde misgunnen het niet meer aan de letterminnende vrouw, dat zij hen op het spoor volgt, of zelfs op zijde streeft. Geen eigenbelang (of egoisme) is, over het algemeen, meer de drijfveêr, waardoor de eene helft van het menschdom op een standpunt, ver beneden de andere helft, gehouden wordt; meestal uit schroom, dat voor huishouding en tafel minder zorg zoude gedragen worden, wanneer vrouwen en meisjes iets meer beoefenden dan huishoud- en kookkunde. De ver-

[p. IV]

lichte, de verstandige man acht en vereert ook de vrouw, of het meisje dat haren aangeborenen weetlust op eene edele wijze poogt te voldoen; dat haren zedelijken smaak poogt te verfijnen, en, als een gevolg hiervan, haar pligtgevoel poogt te verlevendigen. Zulk een verlicht, zulk een verstandig man, ziet het met welgevallen, dat het meisje - geoefend in vrouwelijke bedrijven naar haren stand geschikt - zich ook vormt tot eene verstandige, eene achtingwaardige gezellin op den weg des levens voor hem, aan wien zij eenmaal hare hand en hart zal schenken. Wat zeg ik? de verlichte, de verstandige man, ziet het met onbeschrijfbaren wellust, dat zijne gade, door haar wijs, haar geregeld huisbestuur, uren genoeg uitspaart, om zich met zielveredelende kundigheden te verrijken; om hare levendige verbeelding door het gezond oordeel te doen geleiden, en zich op die wijze hoogst beminnelijk - hoogst nuttig, ja - onwaardeerbaar voor hem maakt; met onbeschrijfbaren wellust ziet hij het, hoe de lieve teederhartige moeder den kunsteloozen wiegezang, die haar kleinen lieveling deed insluimeren, afwisselt, met het lezen van een boek, dat eene

[p. V]

gezonde zedeleer bevat, dat haar Gods grootheid in de Natuur doet kennen, of dat haar de ware levensvreugd, die de Christelijke Godsdienst ons aanbiedt, doet genieten. Reine zaligheid smaakt het mannelijk hart, wanneer de opvoedster van zijne dierbare kinderen het kenvermogen der ontwakende ziel in de lieve kleinen opwekt en uitbreidt, wanneer zij de natuur - dat Goddelijk Leerboek - voor hen opent, wanneer zij Gods geopenbaarden wil, door hun kinderlijk verstand, leert bevatten, en de Christelijke zedeleer diep in de jeugdige hartjes drukt. - Doch daar dit alles nu waarheid is, daar dit alles nu door de ondervinding bevestigd wordt, waarom dan nog een boek afzonderlijk voor het vrouwelijk geslacht geschreven? - vraagt men welligt - en, ik weet naauwelijks iets anders hierop te antwoorden, dan dat ik mij meer vrij, meer ongedwongen waande te gevoelen, wanneer ik alleen voor vrouwen dacht en schreef. Ik ken maar al te wel mijne geneigdheid, om, bij het behandelen van een onderwerp, door de geringste aanleiding van hetzelve af te dwalen, en aan mijne gedachten den vrijen teugel te vieren. Dit nu,

[p. VI]

(verbeelde ik mij) kan, om meer dan eene reden, door mijne eigene sekse beter geduld, of met meer toegevendheid beschouwd worden, dan door mannelijke letterkundigen, waaronder zich meer echte geleerden bevinden, die door aanhoudende oefeningen meer aan eene geregelde denkwijze gewoon zijn. Minder gestrenge beoordeeling, ja, zelfs welligt eenigen bijval, heb ik dus bij mijne zusterlijke landgenooten te verwachten. Doch dit is het niet alles, ik verlangde - en dit is wel de voorname reden - ik verlangde in deze bladen vooral tot het vrouwelijk hart of gevoel te spreken, en, kon het zijn, in meer dan één opzigt aan hetzelve nuttig te wezen. Moge ik dit doel bereiken; worde ik regt verstaan; dan, geliefde Lezeressen! zal de reinste zelfvoldoening mijn beloonen; en ook deze zwakke poging, om uw heil te bevorderen, zal in het oog van onze Hemelschen Vader (dit vertrouw ik) welgevallig zijn.

P. MOENS.