|
| |
| |
| |
De heks ien de betuw.
't Is heel gauw gezeid, dat er gen heksen bestaon;
Maor 'et bewiezen - dâ hêt nog niemand gedaon.
Ik veur mien dan geleuf er 'et mienige van;
En knap is de man, die uut mien heufd praoten kan
Wat ik eiges beleefd heb ien mien vaoders stal:
't Was ien 't jaor zes - 'n heele tied gelejen is 't al -
'k Was toen nog maor 'en dreumes van 'en maond of drie,
Dus beleefd hê'k 'et wel, maor gezien hê'k 'et nie;
Maor laoter duuzend maol geheurd uut vaoders mond.
Vaoder was 'n mins die 'r wermkes bijzat, maor ie stond
Wâ stief op zien stuk; en dâ's de rejen, naor ik gis,
Waorum dat ie nooit karkmeister geworden is.
Kwaoje tongen meugen hum as gierig blamieren,
Maor op leugens hêt hum niemand kunnen trapieren;
Daor was ie, zâ'k maor zeggen, ook veuls te fien veur,
Went ielke maond las ie de Vier Uytersten deur.
Nou dan, mien vaoder had toen zeuven peerd' op stal,
Jong en springlevend; ze mankierden niemendal;
Ze waoren groot, breed en zwaor; met zwierigen bocht
Dreiden ze op hun zwaonenhals den kop ien de locht;
Twee waoren pikzwart, twee krietwit met grieze vlukskes,
Twee kastanjebruun, één vosbles met witte zukskes:
Schooner dieren hadden er ien 't derp nooit geloopen,
En 'n monarch alleen was ien staot um ze te koopen.
| |
| |
Ens, ien Jannewaorie, sloeg de hond ieslik aon...
Vaoder geet naor buuten, en bij 't schiensel der maon
Ziet ie veur 'et hek 'en oud, kromgebogen wief
Met 'en zwarten kapmantel um 't maogere lief.
‘Boer! (riep ze met 'en stem as 'en katuul zoo scherp)
Gij bint de riekste en ik de ermste hier ien 't derp;
Over dag durf ik uut schaomte nie te gaon vraogen,
Went ik bin 'en huuserme en ach! diep te beklaogen.
Met ééne rieksdaolder, boer, helpte mien er deur:
Gêf 'm, en God gêft over oew peerd' zegen daorveur!’ -
‘Binde gek, wief! Scheerde oe weg, vort uut mien gezicht!’
Riep vaoder, en klets! smeet ie de deur achter zich dicht.
En...heel 'et veurhuus daoverde van allen kant...
En...'en spiegel viel zonder breken van den wand...
Was dâ schrikkes! Nie pluus! duuvelsspul of veurteiken!
'k Geleuf 't graog, dâ de knechts vaoder zaogen verbleiken.
Allemaol nog niks, maor ien 't hartje van den nacht
(Vaoder kos nie slaopen, de knechts hielden de wacht)
Heuren ze op ens ien den stal 'en meer dan helsch leven:
De zeuven peerd' stoengen te rillen en te beven;
Ze stampten met de hoeven zoo hard op den grond,
Dat 'et vuur uut de steenen weerlichtte ien 'et rond;
Jao, vaoder zei me - en daorum zal 'et wel zoo wezen -
Je kos bij dâ licht wel de Vier Uytersten lezen.
De peerd' sloegen alles kort en klein; hout en steen
Vloog ien stukken lienks en rechts, rechts en lienks deureen.
De koeien bulkten en al de kiepen kaokelden -
't Was of de duuvels ien den stal tabernaokelden.
De knechts waoren kapot en vaoder was perpleks:
‘Dâ's de vluuk al (zei ie) van dâ vrouwmins, die heks!’
Den volgenden dag sprak ie daorover den Pastoor;
Maor, dâ kunje denken, die was doof aon dat oor,
Die lachte er mee en wou 'r niks, niemendal van weten.
‘Oew peerd' (zei ie) hebben te veul haover gevreten,
Zin te dartel en kommen te weinig van stal,
Hebben gevochten - dâ's 'en natuurlik geval.
| |
| |
Wat nou dâ daoveren en dien spiegel aongeet,
Dâ kwiem umdâje toen de deur te hard dicht smeet.
Ge bint bijgeleuvig, man! bang veur'n malligheid.
Oew verbeilding fopt oe; 'k heb oe dukkels gezeid,
Nie meer te lezen ien de Vier Uytersten; dâ boek
Is de pest veur ou; daorum gooi 'et ien 'en hoek!
't Was fiener gewêst, as ge' en aolmoes hadt gegeven
Aon 't erme mins. Maor gierig waorde heel oew leven.
En dan hedde dâ mins niet alleen weggejaogd,
Maor ge houdt haor veur'n heks - dâ's God geklaogd!
Wil 'k oe is wâ zeggen, vriend: profeet bin ik niet,
Maor as ge oe niet verbetert, zal te rechter tied
De Man hier boven ou ien al ouw peerd' kastijen!’ -
Zoo'n geducht repplement kos vaoder nie goed lijen,
Hie maokte rechtsumkeert en goeng met 'n kwaojen kop
Naor Peter, ien de wandeling genuumd ‘de Mop.’
Die Peter nou was o! zoo'n wonderbaorlik man:
Van pestuur was ie klein, van leeftied boven Jan;
Heel allennig woonde ie ien 'en klein smerig huus,
Kwiem ien gen harberg, maor ook ien gen kark of kluus;
Um 't lief had ie 'n kapotjas zoo vol gaoten hangen,
Dâ zes katten gen één muus er ien konden vangen.
't Vrouwvolk (wat ik weet, dâ hê'k maor van heuren zeggen)
Kwiem stil bij hum um zich de kaort te laoten leggen,
Of liet hum over den amoer correspondieren;
De manslui goengen zien duuvelskunst consultieren.
Van duuvel gesproken, men vertelde 't veur vast,
Dat ie op Karstmis ens met hum hêt gesmousjast.
Best meuglik ook, dâ dit uut den duum is gezogen;
Maor dat ie wondre dingen dee, is nie gelogen:
As, beveurbeild, melk, van de kwaoje hand geraokt,
Blauw wier of er gen kees van kon worden gemaokt,
As'n koei de zwaoluwenscheut had, of wâ't mocht wezen,
Dâ kon de kerl allemaol met zien wil genezen.
Veur de kwaolen van 't peerd vond men nie ziens gelieken:
Was 't over koot, dan hoefde ie maor driemaol te strieken
| |
| |
En zuutjes te smuuspelen: ‘Ge zult nie verzweren
Verlammen of verteren ien den naom des Heeren,’
En klaor was Kees. Hie liet soms 'en peerd, paf! stil staon,
Al was 'et ook meer dân 'en uur van hum vandaon.
Ens hêt ie - maor men kan de praotjes nie vertrouwen -
Een heel regiment huzaoren staonde gehouwen.
Naor dien Peter, ien de wandling genuumd ‘de Mop,’
Goeng vaoder op hellichten dag met 'n kwaojen kop;
Was ie nie kwaod gewêst, had ie 't nie durven waogen,
Maor was dan 's aovcnds gegaon dâ gen minsen 't zaogen.
Toen ie hum nou heel de historie had verteld,
Zei Peter: ‘Boer, oew peerd' worden deur'n heks gekweld,
Geleuft Pastoor dâ nie - 'et kumt umdâ de man,
Onder ons gezeid, gen heksen verdrieven kan.
'k Wou, boer, dat ik ook mien priveleezie nie had,
Went, al verdien 'k daormee 'en rieksdaolder of wat,
Ien den nacht mot 'k er genoeg temtaosie um lijen.’
Toen (zei vaoder) begos de kerl bitter te schreien.
Um kort te gaon: Peter kwiem te aovend ien ons huus,
Vroeg zoerkool met spek en spekpannekoek ienkluus,
En toen ie gegeten had zoo veul ie maor kos:
‘Allô, boer, (zei ie) nou bin 'k klaor en gao 'r op los!
Hier hê'k 'en naold, waor 'en doodshemd mee is gemaokt,
En waormee de kop van 'en weerwolf is aongeraokt,
Die naold steek ik hier ien den balk, zieje wel, best!
Het oog, zieje wel, hê'k gericht van Oost naor West.
Hier hê'k zeuven haoverkorrels, veur elk peerd één,
Die gooi ik kruusling, zieje wel, wieps! deur mien been'.
Nou zal ik wâ zeggen en gij mot nou goed zwiegen,
Dan zulde de heks deur 't oog van de naold zien vliegen;
Dus houd oe doodstil, heur! en laot mien maor begaon!’ -
Peter smuuspelde iets, dâ vaoder nie kos verstaon,
Liep as 'en dolle mins de stal driemaol ien 't rond...
Spalkte zien oogen en vertrok aoklig zien mond...
Zwaoide met zien ermen ien de locht hot en haor...
En liet toen 'en schrauw as 'en pauw: ‘Hiep, hiep! al klaor!’
| |
| |
Verrechtig, daor vloog de heks deur 't oog van de naold!
En - vaoder hêt 'et mien wel duuzendmaol verhaold -
't Was 't eigenste wief, dat ie ien de maoneschien,
Met den zwarten kapmantel, veur 't hek had gezien.
Hoe nou 'en mins deur 'et oog van 'en naold kan vliegen,
Kiek, daor hê'k nooit 'en goed begriep van kunnen kriegen.
Maor ien de wereld zin veul dingen, zeg 'k altied,
Die toch maor bestaon, al begriepen we ze niet!
Nêm beveurbeild de tillegraof - wie kan 't verklaoren? -
Daor vliegt 'et nie deur 'n naold, maor deur iezeren gaoren.
Veur mien is 't 'en daodzaok dat er heksen bestaon.
Vraogde nou: hoe is 't verders met de peerd' gegaon?
Dan zeg 'k: goed er meê gegaon, zeer goed, opperbest,
Went zoo'n spektaokel is er siends nie meer gewêst.
Vraogde nou: gêfde dus den Pastoor ongeliek?
Dan zeg 'k: 't is twiefelechtig! went eigenlik, kiek,
't Is met de peerd' of met vaoder nie goed gegaon,
Krek zoo je wilt - afijn as we elkaor maor verstaon -
Um kort te gaon: ien den oorlogstied hêt de Pruus,
Die toen ook iengekwartierd lag bij ons ien huus,
Al de zeuven peerd' gestolen ien éénen nacht
En gen kop of steert er ooit van teruggebracht!
|
|
Auteursrecht onbekend