Voorwoord
Hekken in Nederland is de titel van een verrassend boek, dat voor het eerst een landelijk overzicht biedt van een bijzonder cultuurhistorisch fenomeen.
De toepassing van rijk gedecoreerde toegangshekken begint in Nederland tijdens de Gouden Eeuw, in het voetspoor van de Franse adellijke paleizen en lusthoven in de bouwkunst en tuinarchitectuur van de renaissance, het classicisme en de latere barok.
De opkomst en bloeiperiode van het monumentale toegangshek in ons land bestrijkt een periode van ruim honderd jaar vanaf het midden van de 17de eeuw. Vooral rijke stedelingen in Holland en Utrecht legden toen particuliere buitenplaatsen aan in lommerrijke streken en langs rivieren als de Vecht en de Amstel. Monumentale toegangshekken dienden om het privé domein af te sluiten maar ook om blijk te geven van de status en rijkdom van de welgestelde eigenaren van deze landgoederen en buitenplaatsen.
Stijl, materiaalgebruik en ontwerp vormden één geheel met de verzorgde tuinaanleg en de architectuur van de gebouwen naar de heersende mode van die tijd. Ook hereboeren voorzagen in deze periode hun hoven van vergelijkbaar monumentale toegangshekken.
In de tweede helft van 19de eeuw werd in de kunsten aansluiting gezocht bij de roemrijke 17de eeuw. Zo werd het rijk gedecoreerde toegangshek nu ook aangebracht bij grote villa's en bij nieuwe elementen in het beeld van stad en land zoals begraafplaatsen, openbare parken, militaire kazernes en openbare nutsvoorzieningen zoals slachthuizen en gasfabrieken.
Door verschillende oorzaken raakte het decoratieve toegangshek in de 20ste-eeuwse architectuur echter uit beeld.
De auteur Peter Meijer heeft als medewerker van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg vele monumentale hekken bezocht en gedocumenteerd. Een representatieve selectie van ongeveer honderd hekken is in deze publicatie beschreven.
De beschrijvingen worden voorafgegaan door een algemene inleiding waarin de ontwikkelingsgeschiedenis, regionale verspreiding, de toegepaste materialen en de betrokken ambachten worden toegelicht.
Met name de gedetailleerde tekeningen van de hand van de auteur maken het boek tot iets bijzonders. Om dit te onderstrepen zijn achterin deze uitgave twaalf tekeningen los bijgevoegd op speciaal papier.
Fons Asselbergs
Directeur Rijksdienst voor de Monumentenzorg
Auteursrechtelijk beschermd
