Mijn dagboek. Dagboek 1. 1907-1911

5 Januari 1911

Dit zal een schoon jaar worden. Het nieuwe waarachtige leven breekt aan; gebeurtenissen welker omvang en betekenis ik niet bevatten kan, zullen weldra plaats hebben, en onze zielen zullen getekend worden voor de eeuwigheid. Ik leef in een voortdurende geestelijke opgetogenheid, in een gestadig diep innerlijk geluk van verwachten.

[p. 165]

Iederen ochtend en iederen avond liggen wij met ons drieën geknield voor het kleine kruisbeeld, en wij bidden. Wij zeggen de gebeden luidop, en ik tracht elk woord met felste aandacht te omgeven. En ik kan niet anders dan schreien van liefde, van woordeloze verrukking. - Ik herleef, ik heb mijn ziel weergevonden na te lange omzwervingen door den legen nacht van den schijn. Hoe krankzinnig onnozel lijkt mij nu gans het menselijk weten naast de woorden van het Pater noster. Mijn geest hongerde, en dit simpel geheimvol gebed, dat Jezus ons leerde, verzadigt mij volkomen met zijn oneindigheid. Ik maak het teken des Kruises, en de vrede bewoont mijn hart. Ik begrijp het niet, ik kan het niet verklaren. Ik voel mij onzichtbaar klein en mateloos groot. Ik dorde, ik was als een verschroeide tuin, en de milde regen drenkt mij. Wat heb ik daarvoor gedaan? Waarom mij, waarom òns die overstelpende genade? - Ik zocht rusteloos naar de oplossing der raadselen, en het is zo eenvoudig: neerknielen en biddende uw hart geven aan God, en alle mysteriën worden als een gouden hemelgewelf. Met uw verstand begrijpt ge niet wat u gebeurt, maar ge weet, ge weet; ge kent de zekerheid, de Kerk bidt met u in uwen geest; het geloof is u gegeven en uw gesloten ogen zien.

Hoe gans anders sta ik nu in het leven welks zwaartepunt verplaatst is. Ik verwacht alle wonderen. Ik ben niet meer alleen in het heelal; ik weet de heiligen rond God, als een leger van geestelijke zonnen. Ik bepeins de geschiedenis der eeuwen, en er bestaat geen verleden, de tijd is weggevallen. Ik zie Jezus gaan door Galilea, ik volg Hem overal, ik luister naar Zijn woorden die elk een afgrond zijn van goddelijke onnaspeurlijke waarheid. Ik zie de aarde in de schaduw van het Kruis. De aarde, - zij is volgens de astronomen een intiem klein hemellichaam zonder belangrijke rol in het spel der zonnestelsels, zij telt nauwelijks mee, die verloren zwarte stip, en schijnt niet den geringsten invloed te hebben op de formidabele kringlopen der sterren. Hoe onnozel zijn die beweringen, hoe grenzenloos absurd, naast het weten dat Gods Zoon,

[p. 166]

de enig geborene van den Vader, haar met zijn goddelijke voeten betreden heeft, dat het bloed van Jezus droppelend op haar neervalt, dat het Kruis in haar geplant staat. In werkelijkheid moet haar betekenis enorm zijn. De zin der aarde. Zij is geschapen, opdat Gods liefde, de Caritas, zichtbaar en tastbaar zich openbaren kan. - Wat meende ik vroeger toch, dat het katholicisme een dode stilstand was, dat het geloof een teruggang was naar oude schone beelden van het verleden? Ik dwaas! De Kerk omvat de eeuwen als waren zij één ogenblik, en ik leef in dat ogenblik, ik kijk niet achteruit naar het verleden, ik blik vóór mij, en ik zie de Heiligen, ik zie de Moeder van Jezus, ik ben tijdgenoot van Sint Franciscus, van Sint Benedictus, van de heilige hermieten der woestijn, van Sint Benoît Labre. Ik trek mee met de kruisvaarders, ik ben te Rome in de katakomben met de eerste christenen. Mijn God, ik kan deze zware verrukkingen bijna niet dragen. En nog ontving ik geen enkel Sakrament. Ik verlang met gans mijn ziel, met gans mijn geest het Doopsel en de Heilige Communie. Dan zal ik geen buitenstaander meer zijn, een toeschouwer wel vol belangstelling, maar die geen deel heeft aan de wondere genade welke God overvloedig gegeven heeft. Doch spoedig, spoedig zal dit anders zijn, zal ik middellijk en onmiddellijk in beroering treden met God, zal ik zijn oneindige liefde proevend kennen en zijn barmhartigheid en zijn almacht voelen aan mijn lichaam en aan mijn ziel.-

Het leven van Anna Katharina, de schamele kloostervrouw wier vurigst verlangen was - moet ieder christen die verterende begeerte niet hebben? - om gelijkvormig te worden aan Jezus, en die daarom om het lijden bad als om de heerlijkste, de beste gave, en in de smart de onzegbare zoetheid smaakte van Zijn tegenwoordigheid, doet mij de diepte van het christendom begrijpen. Een echt christen moet een vuur zijn, hel en hevig, dat licht geeft en warmte uitstraalt voor al degenen die door de kille eenzaamheden van het leven rillend en radeloos dolen.-

Bloy en zijn vrouw zullen mijn peter en meter zijn,

[p. 167]

Bloy en zijn jongste dochter peter en meter van onzen jongen. Er groeit een prachtige vriendschap tussen ons. Het zijn christenen. Wanneer zij spreken over God, over de Kerk, over de mysteries en de oneindige diepten van het geloof, dan doet de machtige blijdschap om wat ons gegeven wordt, ons schreien. Bloy wijst ons de afgronden van licht, hij richt onze willige aandacht op het bovennatuurlijke, op het goddelijke geheim dat in elke zichtbaarheid van het katholicisme bevat ligt. Communio Sanctorum. Wie heeft, zonder ons te kennen, zonder ons bestaan te weten, voor ons gebeden? Wie is er van bitterheid verzaad geworden, opdat wij de vreugde zouden kennen der verlossing uit de onwetendheid, het geluk van het geloof? Ik weet niet wie mijn naaste broeder is, noch hoe nameloos er geleden is voor onze bekering. Bloy voedt met zijn woorden den brand der liefde voor God, welke in ons ontstoken is. Ik klim langzaam hoger in een geestelijk bergland, ik ontdek immer nieuwe toppen; ik begin de goddelijke ordening te overzien. De dagen zijn gewijde tijden. De Kerk neemt uw ziel en wendt haar voortdurend naar God. Zondag den 1sten Januari waren Christine en ik bij de Bloy's. Om zes uur in den avond begon de grote klok, de Savoyarde, van de Sacré-Coeur te luiden; wij waren in de kamer als omhuld door de zware sonore golven, en Bloy, zijn vrouw en zijn dochters stonden op, sloegen het teken des Kruises, en baden samen het Angelus. Die ogenblikken zal ik nimmer, neen nimmer vergeten.

Zo dikwijls mogelijk ga ik naar de kapel der Benedictinessen. Daar waren wij ook in den Kerstnacht en woonden de Metten, de Nachtmis en de Lauden bij. Het is boven alle uitdrukking schoon. De pracht der goddelijke woorden en der muziek drong in mij, als een stormvlaag in een donker verlaten huis; ik onderging het heerlijk geweld, en mijn ziel luisterde lijk een kind naar een wonder verhaal, met grote open ogen en trillenden mond. De Kerk is de zichtbare en tastbare projectering van God op aarde. Toen de abdis met haar oude keelklankige stem,

[p. 168]

waaruit alle hevigheid geweken was voor wijsheid en heimwee, de opsomming der voorvaderen van Jezus uit den aanhef van het St. Matthaeusevangelie op sobere wijze zingende noemde, en al die mannen en vrouwen in een plechtige processie ons voorbijschreden, begreep ik met klimmende ontroering de Liefde. Mijn geest steeg met de woorden naar den top, de innerlijke spanning was bijna niet meer uit te houden; dan zong de abdis: Jacob autem genuit Joseph virum Mariae, de qua natus est Jesus, qui vocatur Christus. En opeens was het de kalme spiegeling en de eindloos diepe rust, de rust van zéér diepe zeeën.

Welk een nacht! Waren wij niet te Bethlehem in den stal, toen het Kind geboren werd? Zag ik niet de Ouders en de herders, den ezel en den os, hoorde ik niet het Engelenkoor? - De handen van den priester, die Jezus met zijn eigen woorden smeekt en dwingt te komen, waren dien nacht de kribbe waarin het heerlijk Kind geboren werd.

Ik ben niet in staat om klaar uit te drukken wat er in mij omgaat, wat ik voortdurend voel. Mijn woorden waren rond als blinden met tastende handen, zij kunnen de kern niet vatten. God is een oneindige geest met alle volmaaktheden, en ik heb slechts een arme menselijke stem welke alleen woorden van stof en beperktheid kent. Ik kan Hem niet omvatten, en ik weet Hem alomtegenwoordig. Het geloof geeft mij de zekerheid van Zijn bestaan, en mijn ogen kunnen Hem niet zien. Hij is groter, almachtiger, heerlijker, wijzer, geweldiger dan al wat ik mij denken kan. Hij is boven de menselijke maat, Hij omvat alles; Hij kent het binnenste van mijn hart, en Zijn barmhartigheid is oneindig. Ik kan Hem geen gedaante geven. En zie Zijn liefde: Hij gaf Zijn Zoon. De geheimenis van God is onmetelijke stilte. De gedachte aan God bewoont mij als een wijde nacht, en deze is de afschijn van het Licht. Ik voel de schaduw van het Licht, wanneer ik mij in Hem verlies. O, wat dwaze woorden stamel ik, om Zijn mysterie te doorgronden dat ondoorgrondelijk is. Alleen de eenvoud van de liefde kan Hem die Liefde is bevatten.

[p. 169]

De beide plechtigheden van Doop en Huwelijk moesten uitgesteld worden tot over enige weken, wegens kinkhoest van onzen jongen.