Mijn dagboek. Dagboek 1. 1907-1911

9 September

Het leven is een zonderlinge bezigheid. Morgen word ik dertig jaar. Het leven is moeilijk te overzien. Men maakt zich druk, men beweegt zich met enorme gebaren, men schreeuwt of zit doodstil, of zingt liederen, en niets van dat al vindt weerklank in de lege onmetelijkheid der ruimten. Jaren gaan voorbij, zo snel alsof het dagen waren. Wij woonden hier te Uccle, zeven jaren. Nu gaan wij weg. Waarom? Een nieuwe levensfase vangt aan. Waarheen zal die ons voeren? - En aan het einde verdwijnen wij, de een na den ander, in den dood. Welken zin heeft uw leven, daar ge immers, op een goeden dag, doodstil ruggelings ter neer ligt met roerloze voeten, de handen gevouwen, de ogen voor altijd toe in het stil en raadselachtig dode gelaat? Uw daden, uw dromen, uw liefde, uw onstilbaar verlangen, alles, alles was om niets, was ijdel, was nodeloos. Er wordt wat geschreid rondom. En enigen tijd daarna is het alsof ge nimmer bestaan hebt. Is het leven dan wel onze moeite en onze marteling waard? - Maar hoe heeft het ons vast, hoe zijn wij er aan gebonden met gouden ketenen als je liefhebt, als je de liefde kent, de liefde, Christine, die het diepe vermoeden geeft van de eeuwigheid! Te geloven dat het mensenleven, hetwelk het aanschijn heeft van absolute doelloosheid, wèl zin heeft en gebouwd is op een vasten grond, is het heil, en zo ge met aandacht leeft, u niet afleiden laat door het blinkend kleed der dingen en der gebeurtenissen,

[p. 152]

maar immer peilend peinst naar de diepte, dan moet ge wel op een onverwacht, begenadigd ogenblik de oorzaak beroeren, de duistere, eindeloos geheimzinnige verwevenheid vermoeden en de tegenwoordigheid van Gods geest voelen op onzegbare wijze. Ken ik niet dit mijnen geest doorbliksemend weten? Is dan niet alles binnen in mij verbrand? En hoor ik niet op de puinhopen van mijn hart het heimwee schreeuwen met grote stem? Ik ben een arm mens die vraagt en zoekt, en nergens wordt mij iets gegeven, noch vind ik wat ik zoek. Ik herinner mij de uren doorgebracht in de kapel der Benedictinessen wanneer de Mis werd opgedragen, terwijl de zingende stemmen klimmen langs de nostalgieke stijging der tonen, of wanneer ik daar of elders in andere kerken alléén in de grote stilte gezeten was met mijn barstensvol hart en turend naar het altaar, voor welke woning, want Jezus woont daar werkelijk, zeggen de gelovigen - de kleine lamp brandde. Ik moet kloppen aan die deur. Pulsanti aperietur.

De moraliteit Elkerlyc, welke ik gisteravond zag, heeft mij grotelijks ontroerd. De dood koepelt over het leven, als de hemel over de aarde. Ge kunt nergens vluchten. Niemand kan u helpen. Ge zijt alleen, onverbiddelijk alleen. En ge moet voor God verschijnen met uw moedernaakte ziel. Ik kan 't niet met woorden zeggen, ik begrijp het nauwelijks met mijn gevoel, maar ik zie elke gebeurtenis van het leven, elk mens, alle daden, gedachten, de planten, de sterren, als beelden, als beslagen spiegels, waarachter de werkelijke wereld die, onzichtbaar, ons omgeeft, verborgen ligt.