In dépôt

Zondag 20 februari

Vanmorgen groente gehaald. Drie kwartier in ijskoud weer voor de Kantine gewacht, daarna bonnetje gehaald in de Kantine, vervolgens wederom in snijdende oostenwind voor wagen gewacht om groente in ontvangst te nemen, die ons werd toegesmeten. Portugezen vanochtend voor Obersturmführer en Duitse medische autoriteiten in barak 83 verschenen. Elke familiegroep moest afzonderlijk voorkomen en werd bekeken door de heren autoriteiten, die aantekeningen maakten omtrent hun bevindingen. Blijkbaar een pleximatieve schedelmeting. In de namiddag moesten de Portugezen bij de Antragstelle in barak 34 verschijnen, waar beambten hun de vraag stelden of grootouders, ouders, zijzelf of kinderen gemengd-gehuwd waren. Een leuk spelletje, er zit voor de Portugezen een beslissing omtrent hun ras-status in het vat. Grappenmakers zeggen, dat de Portugezen thans officieel mesjogge zijn verklaard. Een ander grapje heeft zich vandaag afgespeeld in barak 85, onder de Barnevelders. Overeenkomstig aankondiging verscheen de Ostu, niet om half zes, zoals hij had doen weten, maar eerst om half negen. De Barnevelders hadden de gehele dag gepoetst en geschrobd om behoorlijk voor de dag te komen, en hun bagage netjes op hun bedden gedeponeerd. De Obersturmführer verscheen in vol ornaat, gevolgd door Schlesinger, Todtmann, Mozes, het hoofd van de Barackenverwaltung, Stein, Grüneberg en andere grootheden. De Ostu deed hier en daar een greep. Een bekend kenner vaa Aziatische kunst liet hij een koffer openmaken, grabbelde wat door het vuile wasgoed en haalde een paar vuile schoenen te voorschijn. ‘So etwas bei einem gebildeten Menschen! Na!’ ‘Pardon, diese Schuhe gehören meiner Frau.’ ‘Dann haben Sie eine schmierige Frau.’ Bij een ander, bij wie hij vier kostuums vond, plaatste hij ironisch het advies: ‘Sie sollen sich bei der Kleiderkammer ein fünftes holen.’ Intussen nam hij er een in beslag, benevens een overjas en een paar schoenen. Zo ging het hier en daar. De commandant was zeer schneidig. Resultaat van de inspectie: weg met alle dozen, een ieder niet meer dan een rugzak en een koffer; twee stel ondergoed van alles, twee kostuums voor de heren is het

[p. 293]

toelaatbaar nodige. Inbeslagneming van Franse en Engelse boeken en voor zichzelf een ‘Geschichte des Jüdischen Volkes.’ ‘Das möchte ich gerne lesen.’ Gevleid wegens de hoge belangstelling. Opdracht aan de barakleider, professor Dresden, om overtollige goederen in beslag te nemen en bij de Kleiderkammer af te leveren. Geen fratsen. En verder: zondagavond wederom inspectie, waarop iedereen met gepoetste schoenen verschijnt, poetsen zowel boven als onder. Ja, zo behandelt men gestudeerde en uitblinkende Joden, intellectuelen, die onder bescherming staan van secretaris-generaal Frederiks, zich in Barneveld behoorlijk mochten huisvesten en hier als varkens op een hoop werden gedreven in een barak. Men zoekt naar de beweegreden, doch een andere dan die van pesterij en vernedering is moeilijk te ontdekken. Men lacht hier om de aanstellerij van de Ostu. Vandaag ook hebben Joden vrijwillig dienst gedaan aan het Oranje-Kanaal bij het lossen van vliegtuigbrokken, die voor demontering in aanmerking komen. Het was aantrekkelijk gemaakt: een extra maaltijd, een extra zegel voor een pakketje uit Amsterdam. Daarvoor zwicht men gemakkelijk: de maag regeert het karakter, bij de meesten. Verkocht Ezau niet reeds aan Jacob zijn eerstgeboorterecht voor een bord linzenmoes? Zo is de mens. Er waren er bij, die wel eens wilden zien hoe het er buiten het kamp uitzag, een verzetje wilden. Ook daarvoor geeft men gemakkelijk iets van zijn beginsel prijs: voor de vijand zult ge niet vrijwillig werken! Veel is er intussen niet gewerkt; er is stevig de lijn getrokken, zoals overal hier de lijn getrokken wordt. Een bewogen zondag ook in ander opzicht: er is een winkel geopend, een soort Hema in het klein, waar de kampbewoners schoonheidsmiddelen, lucifers, veters, schoensmeer, wc-papier, borstels, messen, boordeknoopjes en andere spullen van deze aard kunnen kopen. Daaraan bestond grote behoefte, vooral sedert het pakketverkeer met de stad was beperkt. Vanmorgen een gedrang van belang, zoals bij de opening van een nieuwe winkel, waar bij elk half pond koffie een koffiepot als premie gaat. Hier kooplust, nieuwsgierigheid, winkelzucht. De commandant heeft op de openingsdag voor honderdvijf gulden aan waren gekocht. Simultaan-schaakpartij in barak 9.