In dépôt

Zondag 5 september

Gisteravond naar de première van de revue geweest van de Bühne Lager Westerbork, Leitung Max Ehrlich. ‘Humor und Melodie’, Revue in achtzehn Bildern von Willy Rosen. Musik: Willy Rosen und Erich Ziegler. Inszenierung: Max Ehrlich. De Obersturmführer was in burger aanwezig met zijn secretaresse mejuffrouw Hassel. Achter hem dr. Spanier, Schlesinger, Todtmann, Samson, de dienstleiders, en verder stikvol. Toen de commandant binnenkwam verrees de gehele zaal; hij gaf door zijn twee handen op te steken te verstaan, dat men weer kon gaan zitten. De stijl van de revue gelijkt in menig opzicht op die van Joesjni. Kostuums en decors eerste rangs, betaald uit een rijke kas naar het scheen. De revue: een mengeling van schetsen uit de oude doos en milde bespotting van toestanden en verhoudingen in het kamp. Geen enkel scherp woord, geen enkel wrang woord, maar een beetje lichte ironie, zo terloops geplaatst en de hoofdzaken mijdend. Compromis. Typerend is het volgend liedje:

Wer die Arbeit kennt,

Und danach rennt,

Und sich nicht drückt,

Der ist verrückt.

Parodie op het arbeidsproces van Westerbork: zinloos bedrijf. Of de uitroep:

Hoch die Arbeit,

Damit man nicht herankommt.

Zonder smet voorgedragen en met groot vakmanschap over het voetlicht gebracht, met de Jodenster op de borst, prachtige decoratie, allen leden van een-en-hetzelfde genootschap. Een revue, die het doet en waarmee het gezelschap een tournee door Nederland zou kunnen maken misschien met gewaarborgd succes. Het (Duitse) publiek was verrukt

[p. 150]

en zong vaak de melodietjes mee. De commandant had schik als een kind: zalig zijn de armen van geest. Een van de slagzinnen is mij bij het naar huis gaan bijgebleven: ‘Wenn man bis zum Halse in dem Dreck sitzt, was hat man dann zu zwitschern’. Wij zitten hier allen tot over de hals in de drek en toch kwinkeleert men. Psychologisch raadsel. Operettemuziek bij een geopend graf. Als het nog klassieke muziek was geweest met de aangrijpende treurmars van Chopin als slot. Of: een dodendans als de Pavane van Ravel. Onder gijntjes blazen wij de aftocht. Ehrlich was verrukt over zijn prestatie. ‘Dat we er onder die ongunstige omstandigheden dit nog van hebben terechtgebracht!’ Hij glom. De brunette, die de vorige week zondag tussen twee od-ers een bezoek aan Schlesinger heeft gebracht, loopt frank en vrij zonder s rond. Haar bezoek heeft klaarblijkelijk succes gehad.