Asekete

[p. 4]

[I]

Lang, heel lang geleden toen er nog slaven waren, woonden er langs de Coppenamerivier indianen. Zij noemden zich zelf Araritjas.

Ze woonden daar heel gelukkig, plantten cassave en gingen op jacht.

Tot het gebeurde.

Op een vroege morgen komt Pito uit zijn hut. Hij neuriet een wijsje. Hij neemt een kalebas en loopt vrolijk naar de rivier.

Opeens blijft hij stokstijf staan, stopt met neuriën en vloekt zo hard, dat de vogels die in de bomen zitten van schrik weg vliegen.

Dat is niet zo leuk. Dat mag Pito niet doen. De bosgeesten zullen boos worden op hem. Dat weet hij wel. Hij hoopt dat ze het niet gehoord hebben.

Pito keert terug naar zijn hut. Hij gaat naar binnen. Zijn zoon slaapt nog. Daarom gaat hij maar weer naar buiten, naar de kookhut. Zijn vrouw roert langzaam in een pot. Pito zegt: ‘Vrouw, de rovers zijn weer geweest. Ze hebben onze oogst vernield.’

Zijn vrouw keert zich met een ruk om. ‘Gran Gado’ zegt ze, en staart hem een ogenblik aan. Dan keert ze zich weer om en roert verder in de pot.

Pito neemt zijn sekseki die in de pinabladeren van de hut gestoken is mee.

[p. 5]

Voor de hut blijft hij staan en schudt ritmisch met de sekseki. Eén voor één komen de mensen hun hutten uit. Ze weten het: als Pito met een sekseki slaat is er zeker iets gebeurd. Allen kijken ze ernstig en gespannen. Langzaam lopen de mensen naar Pito toe. Pito's hand gaat steeds van boven naar onder en dan terug. Het is heel stil. Alleen de voetstappen van mensen die aan komen lopen kan je horen en natuurlijk de sekseki.

Pito is de grote piaaiman van het dorp.

Hij geneest de mensen als ze ziek zijn.

Pito kijkt om zich heen en de sekseki stopt. Hij zegt:

‘Mensen, ik wilde jullie niet zo vroeg naar hier roepen, maar ik moest wel. Het probleem is groot geworden.

De rovers vragen niet om eten. Ze halen al ons eten zomaar weg en vernielen onze planten.

Waar is de tweede piaaiman? Laat hij spreken.’

Langzaam komt een kleine man naar voren. Hij kijkt eerst in het rond voor hij zacht begint te spreken.

[p. 6]

Hij zegt: Wij hebben zoveel geduld gehad. Het wordt steeds erger. We moeten nu wat hiertegen doen.’

Hij kijkt weer om zich heen, dan gaat hij verder. ‘Maar wat?’ vraagt hij met luidere stem. ‘De Goden hebben ons verboden mensen te doden zonder eerst met hen te praten. Dat weten wij hier allemaal. Maar hoe moeten wij tot hen praten?’ zegt hij terwijl hij zijn schouders optrekt. ‘Waar is de derde piaaiman? Laat hij spreken.’

Weer schuivelt een man naar het midden van de kring.

Hij kijkt om zich heen, schraapt zijn keel en zegt: ‘Mensen, hoe zullen we tot de rovers kunnen praten? We moeten een list bedenken. We moeten één gevangen nemen. Dan kunnen we met ze onderhandelen. We zullen de grote Goden vragen één van hun in onze handen te geven. Dat zullen we moeten doen.’

Dan klapt Pito in zijn handen, hij is het ermee eens. Ze moeten de Goden raadplegen.

Alle mensen klappen nu ook in hun handen. Ze zijn het er allemaal mee eens.

Dan gaan ze terug naar hun hut. Kort daarop gaan ze naar hun werk.

De mannen gaan de gronden openkappen en de vrouwen gaan cassave planten.

Pito heeft geen zin meer om op jacht te gaan. Zijn vrolijke stemming is helemaal verdwenen. Hij gaat naar het bos maar hij neemt geen pijl en boog mee.

Hij neemt alleen zijn moetété, een paar stukken ananas, een houwer en zijn sekseki mee. Hij gaat niet jagen. Hij gaat bladeren en boombasten halen in het bos.

Hij loopt het bospad op.

Als hij langs het cassaveveld komt vloekt hij nog eens hartgrondig. Gunst, wat is hij boos op de rovers. Hij zou met alle lust enkele doodschieten met zijn pijl en boog. Maar dat mag hij niet. Pito is gehoorzaam aan de geesten.

Als hij niet gehoorzaam is zullen de geesten hem niet helpen als hij in nood verkeert.

[p. 7]

Ze zullen hem ook niet helpen om medicijnen te maken als iemand ziek is.

Pito loopt steeds verder. Hij zoekt naar een speciale plant.

Eén waarmee je mensen van heel ver naar je toe kan halen.

Die groeit heel ver, voorbij de zwamp. Hij zal alvast bij het langs lopen wat boomschors van de kankantrie meenemen.

De kankantrie is één van de grootste bomen die je in het bos tegen komt. Met deze schors kan Pito een mengsel maken om groter en machtiger te zijn dan ieder ander mens.

Pito loopt steeds verder. Soms door een zwamp. Af en toe springt hij over een kreekje.

Hé! Daar ziet Pito een kankantrieboom. Hij loopt naar de boom toe. Hij zet een stukje ananas bij de stam van de boom neer. Hij zegt: ‘Ik breng een stukje ananas voor je om je te betalen voor het werk dat je voor me moet doen. Kijk hoe sterk je bent, je leeft, je ademt, je bent groot. En nu heb ik jouw kracht nodig. Daarvoor ben ik hier gekomen.

[p. 8]

Ik verzoek je me te helpen een probleem op te lossen. Dit kan alleen als je me een stuk van je lichaam geeft.’

Pito schudt enkele malen met de sekseki. Dan haalt hij een stuk van de boombast er af. Pito praat altijd met de bomen. Hij zegt dat alles wat op aarde is, leeft. Hij stopt de boomschors in zijn moetètè en gaat verder. Af en toe stopt hij om wat takken af te snijden.

Hier, dan weer daar plukt hij zaadjes van de planten af.

Alles zet hij netjes in zijn moetètè die hij op zijn rug draagt.

Eindelijk is hij op de plaats waar hij de bladeren moet halen.

Hij kijkt in het rond, loopt wat heen en weer, maar hij kan de plant niet vinden. Dan neemt hij zijn sekseki uit de moetètè. Hij schudt die enige malen op en neer. Hij prevelt enkele geheime woorden. Pito praat met de Goden. Als hij daarmee klaar is legt hij zijn sekseki weer in de moetètè. Hij kijkt om zich heen. Dan ziet hij ineens de plant waarnaar hij zoekt vlakbij. Stond het er al? Had Pito niet goed gekeken? Of is het ineens door die geheime woordjes verschenen? Hij weet het niet. Hij vraagt zich dat ook niet af. Hij loopt naar de plant toe. Hij zegt: ‘Je groeit zo mooi. Ik kom niet om je te doden. Ik kom je halen om een speciaal werk voor me te doen.’ Dan plukt hij de takjes af. Zijn moetètè is haast vol.

Daarmee keert hij naar huis terug.

Pito is weer vrolijk. Zachtjes zingend loopt hij langs de kreekjes en door de zwampen.

Ook de vogels en de apen zingen mee. Het hele bos zingt mee met Pito.