No kwik in ons bos

[p. 4]

[p. 5]

Inleiding

Diep in het binnenland van Suriname liggen indianen- en marrondorpen aan rivieren. Indianen of inheemsen, zoals ze hier genoemd worden, zijn de oorspronkelijke bewoners niet alleen van Suriname, maar van heel Amerika. Het was Columbus die op zijn eerste ontdekkingsreis deze mensen indianen noemde, omdat hij meende dat hij een kortere zeeweg naar Indië gevonden had. Er wonen dus nog steeds indianen in Suriname. Marrons zijn nakomelingen van slaven die van de plantages vluchtten omdat ze liever vrij in het bos wilden leven dan hard werken op een plantage, waarvoor ze toch geen beloning kregen. Na afschaffing van de slavernij bleven hun nakomelingen leven in het binnenland, net als de indianen. Indianen- en marron-dorpjes liggen altijd aan rivieren; de rivier is een ware levensnoodzaak. Het water voor het koken, de was en afwas en de rivier om in te zwemmen, baden en over te reizen. Indianen en marrons maken zelf hun korjalen waarmee ze kundig over de rivieren varen, die machtig bruisende wateren zijn met grote rotspartijen, stroomversnellingen en watervallen. Alle marron- en indianenkinderen kunnen al zwemmen vanaf dat ze baby zijn.

Suriname is bijna vijfmaal zo groot als Nederland, maar toch wonen er maar een half miljoen mensen. Door de geschiedenis van het land is die kleine bevolking heel divers, want ze komen oorspronkelijk van heel verschillende landen: creolen, Hindustanen,

[p. 6]

Javanen, Libanezen en een grote gemengde bevolkingsgroep, want uit al deze groepen gingen ook mensen leven met anderen, waaruit kinderen kwamen. En 't gaat daar heel goed samen; ze maken geen ruzie met elkaar. In steden en dorpen in de kuststrook wonen al deze verschillende mensen naast elkaar en met elkaar, de kinderen gaan naar dezelfde scholen, ze kopen in dezelfde winkels of op de markt en... ze praten allemaal Nederlands. 't Grootste deel van Suriname wordt niet gebruikt; daar wonen geen mensen, er zijn geen wegen, er rijden geen treinen en auto's. Daar is alleen prachtig tropisch regenwoud.

In de indianen- en marrondorpen in dat tropisch regenwoud, is er in de laatste honderd tot vijftig jaar toch wel het één en ander veranderd. In alle grote dorpen is er een school, en vaak ook een kerk. Alle kinderen gaan naar school en ze dragen hetzelfde schooluniform als alle andere Surinaamse kinderen. De kinderen uit kleine dorpjes gaan in een korjaal naar het dichtstbijzijnde grote dorp op school. In de grote dorpen is er ook een medische kliniek waar een verpleger de zieken behandelt. Dikwijls komt een dokter met een vliegtuigje uit de stad om de patiënten te zien. Dat kan omdat bij alle grote dorpen een airstrip is. Dat is een open plek in het oerwoud waar de bomen zijn weggekapt en gras is geplant, zodat kleine vliegtuigen en helikopters kunnen landen en opstijgen. Veel mannen in het dorp hebben nu een buitenboordmotor voor hun korjaal; er is vaak elektriciteit en internet en alle volwassenen hebben een smartphone.

Suriname is rijk aan bodemschatten; in het binnenland wordt veel goud gevonden. Dat is altijd zo geweest, maar nu zijn er extra veel goudzoekers,

[p. 7]

die overal vandaan komen: Brazilië, Frans Guyana, Frankrijk en ook andere delen van Suriname zelf. Dat is beslist niet prettig voor de dorpsbewoners in het binnenland, want die lastige goudzoekers kappen bomen weg. Ze graven heuvels af; ze pompen water in en uit de rivier, de grond wordt modderig en ze maken vreselijk veel herrie. Maar het ergste is dat ze de rivier vervuilen met kwik, waartegen de dorpsbewoners niets kunnen doen.

In het oosten van Suriname aan de Tapanahony-rivier ligt het indianendorp Arawina. De hoofdstad Paramaribo is driehonderd kilometer ver van het dorp en de meeste kinderen zijn er nog nooit geweest. De kinderen van Arawina kennen geen fietsen of auto's, bussen en treinen, geen fabrieken en kantoren, geen winkelcentra en zeker geen pretparken. Ze zwemmen en vissen, jagen, klimmen in bomen en doen allerlei spelletjes. De meisjes helpen hun moeders want alle voedsel wordt geplant en is zelfbereid. Ze planten en oogsten cassave waarvan cassavebrood wordt gebakken; de mannen jagen op wilde varkens en boskippen. De rivier heeft vis in overvloed. Katoenstruiken groeien overal in het dorp en van katoen spinnen vrouwen en meisjes garen en touw, waarvan ze hangmatten maken. Dat is niet veranderd: indianen slapen in hangmatten en iedereen heeft een eigen hangmat.