Vermakelijcke bruylofts-kroon, doorvlochten met verscheyden leersame gedichten

[p. 175]

Het Vierde Deel.

Hy is de wijse die men vint;
Die Godt alleen van herten mint.

HEt ware een geneughlijcke sake, dat yder zijn wech so konde bestieren, dat dese wereltsche Koninginne geen plaets in het herte en verkrege, ende dat de Liefde der menschen alleene wierde uytgestort op haer Lief-hebbende Salighmaker. Dit soude een soete vreughde veroorsaken, ja schier wesen een melodye van het eerste Paradijs: want de Geestelijcke Liefde soude alle distelen ende doornen (welck sijn de sonden) wederom bedecken, maer ach! den mensche tot wellust ghenegen, wert met de werelt soo gemeen; dat hy is gelijck een Vryer die in het gros gaet te vryen, en wordt soo beslommert dat hy in 't eynde niet en weet aen wien hy sijn oprechte Liefde sal betoonen, het welcke menige ziele als verlaten, ende troosteloos in dese verganckelijcke woestijne doet dolen.

[p. 176]

Wiens herte dat aen Rijckdom kleeft:
Geen smaeck hy aen het Hemels heeft.

MEn vint gheschreven Lucae 18. Och! hoe waerlijck sullen de Rijcke in dat Koningrijk der Hemelen ingaen, het is lichter dat een kabel gae door een ooge van een naelde, dan dat een Rijcke in dat Hemelrijck kome. O droevige! en beswaerlijcke sake, voor die gene, die op der aerden rijckdommen besitten, nochtans en is deze spreucke niet te verstaen, als of geen Rijcke in dat Hemelsche Paradijs soude mogen in-gaen, geensins: maer onse Heylant geeft daer mede te kennen, hoe aentreckende dat de Rijckdom is, waer op den mensche so licht zijn herte stelt, ende soude veel liever met den Iongelinck den Hemel missen, al eer hy zijn Rijckdom soude verlaten. Een sake wel aenmerckens waerdigh, niet sonder reden van dien volkomen Leermeester gesproken.

Geen hooger prijs te winnen staet,
Als dat men na den Hemel gaet.

GEduerigh te loopen op den wech des Heeren, ende in sijn gheboden te wandelen, dat is een seer kostelijcke sake. Wel hem die den Heere vreest, ende niet af en laet om hem te dienen. Den seer uytmuntende ende gheleerden Apostel Paulus, vergelijckt den schoonen Hemel by een uytsteeckende prijs, die men door geduerigh loopen moet verkrijgen, ende wie dat die gewint, voor die is wech gheleyt een onverderffelijcke Kroone, die in de eeuwige glorye wort bewaert, tot de verschijninge des grooten Harders. Och! hoe gelucksaligh is die mensche, die voor des Heeren throon sal verschijnen met een Kroone, wiens cieraet is Liefde, Geloove, ende Hope, door-gevlochten met alderleye Godtsalige deughden, op welcke cieraet sal volgen die Hemelsche Kroone, die eeuwigh duert, en in eeuwigheyt niet sal verwelcken.

[p. 177]

Men vint op aerd geen hooger deught:
Als Godt te dienen in zijn Ieught.

DE Predicker Salomo seght: Eccles. 12. 3. Gedenckt uws Scheppers in uwer Iongheyt, eer dan de quade daghen komen, ende de Iaren genaken, wanneer ghy sult seggen: zy en bevallen my niet. Het is een groot ende heerlijck werck, wanneer den Alderhoogsten vroegh ende van der Ieught aen wort ghedient. Het is een lieffelijcke melodye, ende soete Offerhande voor den Heere: wanneer de jonge luyden met den sachtmoedigen Abel, een ootmoedigh ende deughdelijck herte met hare offerhanden vermengen, welck zijn de hartgrondige gebeden, die met de Offerhande van Abel door de wolcken tot in den Hemel dringen. Op wiens Gebedt den Grooten Schepper van den Hemel is neder gekomen, en heeft den boosen Cain op der aerden vermalelijt. Genesis 4. 14.

Wie vast op dese werelt bouwt,
Zijn huys hy op het sant vertrouwt.

ONsen Salighmaker seght: Matth. 7. 24. Wie mijn Woort hoort ende doet, dien sal ick gelijcken by eenen Wijsen Man, die sijn huys op een steen timmert. Ende wie dese mijne woorden hoort, ende niet doet, die is eenen sotten man gelijck, die sijn huys op 't sant getimmert heeft: op welcke huys dat de regen gevallen is, ende de stroomen daer aen gekomen zijn, ende winden hebben gewaeyt, ende stieten tegen dat huys, ende het is ter neder gheworpen. Voorwaer een seer noodige lesse! want met recht zijn sulcke menschen sot, die op den santgront van wereltsche ydelheden haer vertrouwen stellen, maer geluckigh zijn de voorsichtige, die niet op wereltsche steenrotsen, maer op den geestelijcken Hoecksteen Christus bouwen, op welcke de saligheyt des menschen is gefondeert, wiens huys in eeuwigheyt niet en sal vervallen, maer tegen alle de listige stromen des Satans, ende aenloop der Bosen sal konnen bestaen.

[p. 178]

't Is voor de ziel een goeden raet,
Onnosel zijn in werelts quaet.

HEt ware te wenschen dat een ygelijck onnosel ware in het quade, ende niet in het goede. De deught is als een Kroone, ende blinckt als de Morgen-starre, het goet doen wert in de H. Schriftuere seer ernstelijck een yder gheboden, het wereltsche quaet verlockt den mensche tot alderleye ongerechtigheydt, de werelt is als een opgepronckte Godinne, vol archlistigheyt ende bedrogh. Sy toont ons seer lieffelijck de lust des vleesches, ende de lust der oogen, en de hoogmoedt des levens, 1. Ioan. 2. 16. Waer na den mensche seer begeerlijck is, en met een subtijle voorsichtigheyt die weet na te jagen, het welcke voor de ziele seer schadelijck is. Want de wereltsche vrymoedigheyt verdruckt d' eenvoudige onnoselheyt: maer eyndelijck seght Iohannes, dat de werelt vergaet met alle hare lusten, daer-en-tegen, wie de wille Gods doet die blijft in eeuwigheyt.

Wat Hemels is en neemt geen endt,
Het is een vreught die niemant kent.

DEn Propheet Esaias seght: Cap. 55. vers 6. Soeckt den Heere dewijle hy te vinden is, roept hem aen terwijl hy na by is. Het soecken na Hemelsche dingen dat is een seer kostelijcke medecijne voor de ziele, van den opgank tot den nederganck der Sonne, en kan geen kostelijcker sake uyt-ghevonden werden, want zy brenght alleen geen tijdelijcke nuttigheyt aen: maer een eeuwige ende oneyndige gelucksaligheyt. O Hemelsche vreughde! Die alle verstanden te boven gaet, by de welcke dat dese aertsche blijdschap veel minder te gelijcken is als een ydele droom, die den mensche voor een weynigh tijdt in sijn slaep bespeurt, maer wacker gheworden zijnde, bevint maer een nietigheyt, ende een ydele bedenckinge. O gelucksalige ziele! hoe geluckigh sult ghy zijn, als ghy in dese volmaeckte ende eeuwige Bruyloft altijt sult vrolijck zijn.

[p. 179]

Hy leeft gerust, en wort ge-eert;
Die met de vromen conserceert.

DE mont der rechtveerdigheyt heeft gesproken: waer dat twee ofte drie in mijnen name sullen vergadert zijn, daer sal ick in 't midden wesen, seer heughlijck ende seer troostelijck zijn dese woorden, voor alle die gene die het Goddelijck geselschap beminnen, ende daer by conserceeren, waer dat ghy gaet, het zy met de twee Discipelen na Emaus, of met Petrus op de Zee, het zy in Oosten, ofte Westen, ten Zuyden, of ten Noorden: waer dat ghy heylige handen opheft, over al is de Heere in 't midden onder u, zijn oogen sien op de rechtvaerdigen, ende op hare wegen, gelijck gheschreven staet 1. Apoc. 2. Ick sie ende weet uwe wercken, wie overwint die sal ick met onverderflijckheyt kroonen.

Hy is de wijste die men vint,
Die Godt alleen van herten mint.

EEn mensche die boven alle dingen den Heere soeckt te behagen, die sal stantvastigh wesen op sijne weghen, wijsheyt sal tot sijner rechterhandt staen, ende voorsichtigheyt aen sijn slincker-zijde, wel den genen die des Heeren getuygenisse behouden, die hem van gantscher herten soecken: Psalm 119. Het wel-behagen des Heeren, dat is, dat den mensche hem in alle Godtsalige deughden oeffent, dat hy met Liefde, Geloove ende Hope hem verciert, dat hy met een ootmoedigh herte voor sijnen Schepper nederbuyght, ende ongheveynst met sijn Naesten omme-gaet. Geluckigh is de mensche, die met sulcke oeffeninge dagelijcks besich is, want hy gaet op den wech des Heeren, ende sal eyndelijck door de enge poorte tot den Hemel indringen.

[p. 180]

Wie 's werelts schoonheyt recht verstaet;
Die soeckt na 't geen dat niet vergaet.

EEn onverganckelijcke Schoonheyt en kan op der aerde niet ghevonden werden: maer sal in toekomende eeuwe aen alle Rechtvaerdigen werden geopenbaert, den Apostel Petrus, heeft op den Berg in een gesichte dese onverganckelijcke Schoonheyt ghesien, daer den Prophete Mose ende Eliam wierden vertoont, welcke verschijninge soo heerlijck is gheweest, dat Petrus het scheyden wilde ter zyden stellen, ende een lust hadde om daer te blijven. Dit heeft den Apostel Paulus oock vernomen: wanneer hy in den derden Hemel dese onverganckelijcke Schoonheydt heeft aengeschout, ende sulcke dingen gesien, die met geen menschen tongen konde uyt-ghesproken werden; daerom (o mensch!) grijpt naer het onverganckelijcke, ende niet na dese soet-vertoonende Schoonheyt van dese wereldt, die haer voor een kleyne tijt als een bloeme seer lieffelijck vertoont, maer wort haestigh af-gemaeyt, ende vergaet ghelijck een schaduwe.

De Liefde Gods staet eeuwigh vast,
Sy lijt geen ramp noch overlast.

HEt is een seer aengename ende lieffelijcke saecke voor een Iongelinck, die sijn rechte weergade bemint, die hem door de bestieringe des Heeren tot een Huysvrouwe is toe-gepast, hy sal by sodanige bevinden oprechte Liefde, ende trouwe, een toe-genegen ende gunstigh herte, volkomen affectie, ende een stantvastigheydt in haer weder-liefde, want hy bemint soodanige, niet die in schijn van Liefde haer vertoont (als menichmael gebeurt, wiens voornemen misluckt) maer hy bemint sijn rechte lief, de welcke hem tot sijn Bruyt is toe-gepast, diens trouwe dat niet en feylt: alsoo gaet het oock met den gene die den Heere van gantscher herten lief hebben, ende beminnen, die de

[p. 181]

Werelt als een vreemdelinck ter zijden stellen, ende op des Heeren gheboden acht nemen, ende daer in wandelen: die beminnen haer rechte Bruydegom, wiens herte van weder-liefde brandende is, diens liefde ende trouwe stercker is als de doot, die sijn Bruyt in eeuwigheyt niet sal verlaten, die haer sal leyden in de eeuwige Bruyloft des Lams, daer vreughde in volheyt wesen sal, ende een lieffelijck wesen sonder eynde, in dat nieuwe Ierusalem, daer geen droevige nacht de Godtsalige sal overvallen, Apoc. 21. 23.

Wat werelts is, het werelts mint,
En wert op 't lest van 't aertsch verslint.

DE jonge Ieught wert des werelts vreughde toe-gheschreven, wel te verstaen, in 't gene dat niet ongoddelijck is: maer een Oude moet met Simeon opwaerts in den Tempel gaen, ende omhelzen daer sijn Heylant ende Salighmaker, Luce 2. 2. Wanneer als een Oudt ende bedaeght persoon de wereldt wil na volgen, dat is voorwaer, als of men een jonge Dochter met een stock Oudt man te samen trouwt, het welcke geen vernoegen kan geven; geestelijcker-wijse, soo is het een verderffelijcke sake, want als een oude die met sijn beenen in het graf staet, wil grijpen na een hand vol vliegen, ende na een haest voorby gaende glory, dat wil op 't eynde een ellendige uytganck maken.

Van sulck een mensch wort lof geseyt;
Die niet met alle winden dreyt.

ONgestadigh en wispeltuer in het geestelijck geloove te wesen, dat is een seer misprijsende conditie, nu den eenen Religie, ende dan den anderen toe te vallen, na dat de gelegentheyt sich openbaert, ende hem te dreyen met veelderleye winden, gelijck de weerhanen doen, dat is een gewis teken van een wanckelbaer gheloove, sulcke menschen die zijn gelijck als den Apostel seyt: Hebreen 10. 25.

[p. 182]

als de ruyssende baren van de Zee, die met alderleye winden heen ende weder worden gedreven, sulck een wanckelbaer geloove is seer periculoos voor de ziele, overmits de Salighheydt daer door in een waech-schale wordt ghestelt, daerom oock den Apostel soo sorghvuldighlijck een yder hier over vermaent, seggende: Siet wel toe dat ghy u vergaderinge niet en verlaet, als sommige gewoon zijn te doen, want sulcks te plegen, dat heeft een oorsake tot twist en tweedracht, en leyt den mensche in een Doolhof van veelderley dwael-wegen.

De vriend'lijckheyt van onsen Heer
Staet vast, en eyndight nimmermeer.

O Mensche! let op de vriendelijkheyt van uwen Schepper, ende luystert na de lieffelijcke woorden van uwen Salighmaker, noyt isser soeter stemme op aerden ghehoort, noyt vriendelijcker aengesichte gesien,

Noyt sachtmoediger geest by ymant gevonden, o heyligh! onnosel, rechtvaerdigh, ende Godlijck Lam, die de deure der saligheyt hebt opghesloten, die den wech tot het Hemelsche Paradijs hebt gheëffent, ende bereyt gemaeckt, ghepresen zijt ghy in der eeuwigheyt. Treet uyt, o nietigh mensche, treet uyt, ende aenschouwt met u geestelijcke oogen, dat alder-vriendelijckste aengesichte, ende hoort die lieffelijcke stemme, die daer spreeckt: Komt al tot my die belast ende beladen zijt, ick sal u moede ziele verlustigen. Gaet uyt alle ghy die den Heere vreest, soeckt hem, omhelst uwen Bruydegom, met een herte vol liefde ende geloove, op dat ghy met vreughden hier namaels meught op-genomen werden in de eeuwige heerlijckheyt hier boven, Amen.

Wie spreeckt en swijght ter rechter tijd,
Die leeft gerust, en is verblijt.

WIe voor sijnen tijt spreeckt die sal beschaemt werden, Maer wie dat swijgen kan, die sal het berispen niet

[p. 183]

onderworpen zijn. Swijgen en spreken heeft sijne bysondere tijden, een woort tot zijnder tijt gesproken, is als een rijpe vrucht, ende een gulden Appel in een silveren schael, [die] dat al te haestigh in het spreecken is sal menichgmael, [feylen] Een verstandige wort hier door bekent, om dat hy [spreeckt] op zijn behoorlijcke tijt. Het is een schadelijck [fenijn], dat ymant sijn tonge by alle ghelegentheden [ghebruyckt], om alle dinghen uyt te rellen, ende veel van [toekomende] saken spreeckt al eer den tijdt gheboren is, daer [nochtans] verscheyden dingen wel anders uyt vallen, dan sy haer in 't beginsel vertoonen, waer door de pratende tonge ten eynde noch met schaemte moet swijgen.

Een valsche tongh dat is het lit,
Daer op den boosen Nicker zit.

DEn Wijsen Salomon seyt: Prov. 4. 24. doet van u den verkeerden mont, ende laet de laster-lippen verre van u zijn. Ende Cap. 11. 13. Een Blameerder verraet al wat hy heymelijck weet. Wel te rechte zijn sulcke verraders, want wie een valsche ende blamerende tonge in sijnen mont heeft, ende sijn naesten daer mede steeckt, ende blameert, die mach versekert zijn dat den boosen nicker op sijn tonge zit, daer kan geen erger fenijn noch booser quaet uyt-gevonden werden, dan een helsche tonge, die dickwils in schijn van vrientschap den mensche verraet. Schoon ymant de name van een Christen draeght, ende hy steeckt sijn naesten met het valsche fenijn van sijn vileyne tonge, hy is een stooke-brant van der hellen, hy is een Instrument ende dienaer van de Nicker, veel meerder moet men hem schouwen als een adder ende slange, hy is een kancker in de ziele van sijne naesten, een doodelijck fenijn, daer is geen quaet op aerden daer men hem by gelijcken mach, ende sal daerom hier namaels het loon van sijn verraderye een oneyndige helsche glorie wesen.

[p. 184]

De Sedigheyt die baert geneught,
Sy is al vry een hooge deught.

WIe dat zijn gheloove met een sedige wandelinge bekleet, dat is een stichtinge voor een gantsche Gemeente. Alle menschen passen seer wel de deught van sedicheyt, maer insonderheyt die gene, die de sedicheyt and're sullen leeren, geen vermaninge kan so krachtigh bewegen als het leven selven; Schoon dat ymant leeren ende vermanen konde met sulck een lieffelijckheyt, als of hy een Engel uyt den Hemel ware, ende sijn leven dat is ergherlijck, soo sal doch al het goet door het quaede leven om verre gestoten werden. Hierom heeft een yder wel toe te sien, dat hy geen ergernisse door sijn leven en veroorsake, want hoe grooter dat den persoon is, hoe aenstootelijcker dat oock de ergernisse zy, want wie vele betrout is, van die sal oock vele ge-eyst werden. Luc. 12. 48.

Godts Woort te dreyen na sijn sin;
Daer steken groote zonden in.

GOds Woort uyt te leggen en te dreyen na sijn believen, dat is een gruwelijcke sonde, wanneer een mensche de H. Schriftuere na sijn goet-duncken ende maniere van leven, als met geneughte, tot sijnen voordeel weet uyt te leggen, dat wil een groote plage bedieden. Het is voorwaer een seer groote stoutigheyt, die het Woort des Heeren durven heen ende weder dreyen, sonder achter-dencken, even als of den Autheur gants niet onsachelijck en waer die nochtans met een jelourssen yver niet ongestraft sal laten, die sijn Woort ofte Name misbruyckt. Exodi. 20.

Wanneer als Godt den mensch verlaet,
Wat baet den mensch dan al zijn Staet.

GEestelijcke Hoovaerdigheyt gaet verre boven de wereltsche, ende is oock een groote sonde voor het aenge-

[p. 185]

sichte des Heeren. De wereltsche hoovaerdigheyt bestaet in tijddelijcke opgeblasentheyt, 't zy in kleedinge, trotsheyt ende hoogmoedt des levens, of diergelijcke: maer de geestelijcke hoovaerdigheyt, betreft oock geestelijcke saecken. Door een geestelijcke hoovaerdigheydt moest Adam uyt den Paradijse, ende heeft den doot over alle menschen gebracht. Gen. 3. 23. Want hy wilde sijnen schepper ghelijck wesen. Door geestelijcke hoovaerdigheyt verheft den mensche hem selven, ende beelt hem in veel groote saken. O Sonde! die vele sonden te boven gaet, want dat den onrechtvaerdigen met den rechtvaerdigen Godt hem wil vergelijcken, dat is een Barbarise en strafwaerdige sonde.

De Morgen-Star die ons beschijnt,
Is 't eeuwigh licht, dat noyt verdwijnt.

WIe de duysternis bemint, die wandelt in de duysternisse: maer die het licht lief heeft, die sal in het licht wandelen. Het licht heeft geen gemeenschap met de duysternisse, die duysternisse heeft het licht oock niet begrepen. De kinderen des lichts die wandelen in den lichte, gelijck als haer beroepinge betaemt, want de nacht die is voorby, den dach die is aen-gekomen, ende de Sonne der gerechtigheyt is opgestaen. Wel saligh is hy, die van dese Sonne met sijn gulde stralen alsoo wordt verlicht, dat hy alle wereltsche duysternissen soeckt te vlieden, op dat sijn ziele geen schip-breucke door de donckerheydt des nachts, op eenige blinde klippen van wellustigheyt en kome te lijden.

De Geestelijcke Eerbaerheyt
Den mensch tot alle Deughden leyt.

GEen schoonder cieraet bevint met by de menschen als Eerbaerheydt, onder alle uyterlijcke Deughden munt zy uyt als een Lelye onder alle Bloemen, en blinckt gelijk de Sonne. Hieromme so wert ook insonderheyt dese

[p. 186]

deught soo hoogh gherecommandeert aen de Vrouwen want hoe dat een saeck ghevaerlijcker is, hoe dat men sijn naesten daer voor te ernstigher moet waerschouwen. De Schoonheyt van een Vrouw, doet licht een herte branden in ontuchtige lusten, daerom eerbaerheyt dient voor al by een Schoone. In alle gelegentheden is de eerbaerheyt prijselijck, eerbaer in 't spreken, eerbaer in eten en drincken, eerbaer in handel en wandel, dat is loffelijck voor de menschen, ende behaegelijck voor den Almachtigen.

Wt alles wat men siet ontrent,
Men Godes macht en wond'ren kent.

ONder alle tijt-verdrijven is dese de beste, ende de profijtelijckste: ten eersten, dat men ondersoeckt hoe wonderlijck ende seltsaem dat alle dingen in de wereldt voort-komen, de bloempjes op den velde, de boomen in den Woude, de vliegende vogelkens onder den Hemel, de swemmende visschen in de zee, de menschen voor een tijdt op der aerden, hoe dat het alles wert gevoet ende onderhouden. Ten tweeden, dat men geduerigh met inwendige ende geestelijcke overdenckinghe, na-speurt om recht te kennen dien Almachtigen Schepper, die het alles so wonderbaerlijck in ordre heeft geschapen, dit sal alle tijt-verdrijven verre overtreffen, ende eyndelijck den mensche een oorsaeck aenbrenghen, om de vriendelijcken Schepper voor alle sijn weldaden te loven en te dancken.

Een listigh mensch vol schoone praet,
Sijn naesten, eer hy 't weet, verraet.

VRiendelijck te spreecken, en anders te meenen, dat is een geveynsde bedriegerije. Och! hoe vele werden door een schijn van vrientschap bedrogen, die haer vertrouwen stellen op een vriendelijck aengesichte onder vele (de goede

[p. 187]

Uytgenomen, die een dubbelt lof waerdigh zijn, siet men [dit] geschieden, die met een schoone praet sijnen naesten weet te papen, maer een and're meninge hebben als sy met haere woorden te kennen geven, welcke grove ende verachtelijcke soute soo in dese bedroefde eeuwe is door-gebroken; dat by na alle man schier kan veynsen; soo wel als de beste, ende met een schijn van vrientschap haer kunnen behelpen, het welcke voorboden zijn van een verderffelijcken onderganck.

Geen rijcke Schat; noch gelt of goet,
De poort des Hemels open doet.

RYck te zijn in Godt, dat is een Schat voor de Ziele, seer lieffelijck ende gerustigh is het voor een Godtsaligh mensche, dat hy geestelijck rijck is. De geestelijcke Rijckdom die leyt den mensche op sulck een wech aen wiens eynde dat de Hemelsche vreughde paelt, daerom seyt den Apostel Paulus, Collos. 3. 2. besorght dat boven is, en niet dat op der aerden is. Och! dat dese geestelijcke rijckdom wel ter herten wierde genomen, vele souden oock met den Apostel Pauli seggen: Ick achte het alles voor dreck ende schade te wesen, om Christum te ghewinnen; ja souden veel liever met Petrus het alles verlaten, om de weerdigheyt van haren Salighmaker, wiens vergeldinge sal wesen den schoonen Hemel hier boven, Marc. 10. 30.

't Fenijn der tongh is wonder fel,
Het doet geen mensch op aerden wel.

HEt is een oudt spreeckwoort, heus van mont en trou van handen, die mach gaen door alle Landen. Ende wederom: Hoort, siet, swijght en verdraeght, soo weet niemant wat ghy Iaeght. Het is een Christelijck werck dat men zijn tonge bedwinght, ende tot geen klappernije

[p. 188]

gewent, want daer staet Prov. 20. 3. Het is den Man een eere van den twist te blijven: maer die geerne kijven zijn al-te-mael sotten. Prov. 15. 4. Een heylsame tonge is een Boom des Levens, maer een valsche bedroeft dat ghemoedt. Alle goede saken kunnen geinfecteert werden door het fenijn der tonge. Een deughtsaem mensche kan door een lasterende tonge al sijn goede name (die hem veel kostelijcker is als Gout) verliesen: schande ende leugen-tael zit op de lasterende tonge, waer door hy sijn naesten van zijn eere berooft. Voorwaer dit ambacht en past gheen recht Christen, want haer munt die zy slaen, is van een valsch ende bedriechelijck alloy.

't Is dickmael niet gelijck het schijnt:
Maer als men in der daet bevijnt.

ALs men aensiet de glorie van de werelt, al het schoone, al het vermaeckelijcke, al het gene dat onder der Sonnen is, haer ghedaente is in alle deelen soo lieffelijck, ende so lustigh om aensien, dat het schijnt, ja een Hemel op der aerden te zijn. Het is voorwaer oock een seer uytsteeckent ende heerlijck werck, het welck wy met onse ooghen aenschouwen, ghelijck in alle desen uytmunt de groote mogentheyt des Almachtigen Scheppers, so leert (o mensche) hier uyt, dat door de wijsheyt des selven Scheppers, alle dese heerlijckheyt met een glants van nietigheyt is bekleet, ende voor'by gaet als een schaduwe, maer dat ghy tracht na die onverderffelijcke schoonheyt hier boven.

Wanneer men 't quaet voor oogen siet,
Met recht men voor het quaet dan vliet.

WAnneer de menschen de afgrijsselijcke tormenten van de helle konden openbaerlijck aenschouwen, hoe verschrickelijck dat die poel des afgronts is, ende wat een onverdraghlijcke pijne daer moet geleden werden: voorwaer, het soude een afkeer maken, om de wereltsche Staet-Iuf

[p. 189]

fer, die soo veel belooft, ende niet als met smert en loont, gehoor te geven. Het soude vele zielen van het verganckelijcke af-trecken: want niemant soude gaern ter Bruyloft gaen, daer weeninge der oogen ende knersselinge der tanden is. O schrickelijcke plaetse! Die elck by hem selven wel mach inmagineren, ende als een Spiegel voor hem stellen, op dat de sonde tot gener tijt de overhandt en neme, maer door een schrick onder de voet-solen wert ghehouden.

Geen booser quaet is oyt gehoort:
Als spotten met Godts Heyligh Woort.

DEn Apostel Petrus seyt: 2. Pet. 3. Dat in de laetste dagen sullen spotters op-staen, die na haer eygen begeerlijckheden sullen wandelen, ende seggen: waer is de belofte zijnder toekomste, want van dat de Vaders ontslapen zijn, blijft alle dinck als van de beginne der Scheppinge aen. Maer wanneer men let op het vervolgh so sal bevonden werden datter gheschreven staet; Dat de aerde wort gehouden tot den vyere in den dach des oordeels, ende verdervinge der goddelooser menschen. O schrickelijcke ende beklachelijcke sake! waer sal den moetwilligen sondaer dan vluchten; wanneer als dien dach sal komen, dat hem geen heuvelen, noch geen bergen sullen kunnen bedecken: maer dat sy alle voor den Vierschare Christi sullen moeten verschijnen, om loon na hare boose wercken te ontfangen.

Een mensche die Godtsaligh leeft,
Veel geestelijcke Deughden heeft.

EEn Geestelijck Persoon die moet oock verciert wesen met geestelijcke Deugden, die geestelijcke Deugden die hebben een groot onderscheyt met de wereltsche, een mensche kan de wereltse Deughden wel oeffenen sonder dat de geestelijcke daer onder zijn: maer ymant die geestelijck leeft en

[p. 190]

kan sonder de wereltsche deughden niet zijn, want in de oeffeninge der Godsaligheyt bestaen alderleye deughden, niet eene uytgesondert. De burgerlijcke deughden die hebben oock de Heydenen, als Paulus seyt Rom. 2.14. die de Wet van natueren doen, maer gheschiet uyt een ydele glorie van eygen lof. De geestelijcke deughden, dat is een ciersel van het geloove: al wat geestelijcker-wijse gedaen wort dat geschiet uyt den geloove, ende door het geloove.

Geestelijck lief hebben, geestelijck rechtvaerdigh zijn, geestelijcke sachtmoedigheyt te gebruycken, ende so voorts, dat siet alles op het eynde van het geloove, op den beloonder, die het uyt genaden met eeuwige glorie sal vergelden.

Ey lieve vrient, eer datje gaet,
Op 't lest u doch bewegen laet.

WAnneer als een mensche de werelt lange Iaren heeft gedient, ende wert eyndelijck door veel beweegh-reden daer toe vermaent, dat hy de boosheyt doch wil verlaten, ende keeren hem tot een beter leven, die moet (soo hy begeert saligh te werden) niet hals-sterck daer tegen oposeren noch de goede vermaningen verwerpen, maer ghewilligh consenteeren, ende seggen met Paulo Actor. 9. 6. Heere wat wilt ghy dat ick sal doen, ende soecken met vierigheyt des herten, door den geloove, in alle Godsalige deughden te wandelen, soo sal daer op volghen een onwanckelbare hope, die als een ancker der Zielen wesen sal. Een hope die niet beschaemt en maeckt, Rom. 5. Want daer is geen verdoemenisse in den genen die na den gheeste wandelen, Rom. 8. 1. Ende saligh zijn zy die het Woort Godts hooren ende dat bewaren. Daerom soo is het een seer noodige ende profijtelijcke sake, op een goede ende saligen raedt te consenteeren: want het kan een eeuwige welvaert door des Heeren genade veroorsaken.

[p. 191]

't Gaet haest tot niet, 't zy vreught of druck,
Een Saligh end is groot geluck.

GEen grooter gheluck, noch meerder rijckdom kan voor een mensch uyt-gevonden werden, van dat hy geluckigh ende voorspoedigh is in het werck van sijne saligheyt. Hemel ende Aerde sal vergaen: maer dat woort des Heeren blijft in der eeuwigheyt. De hope die de werelt geeft, neem een eynde, maer de hope die geestelijck is en maeckt niemant beschaemt, want sy geeft een eynde die seker is. Het grootste geluck, dat is een saligh eynde. Wel geluckigh is de mensche, die uyt dit tegenwoordige dal der tranen (daer niets bestendigh is) vertreckt, ende versien is met een geestelijcke schat, met den welcke hy voor de Vierschaer ende Throon Gods sal verschijnen, ende als dan verciert is met dat rechte Bruylofts-kleet. Geluckigh zijn sulcke, want den dach des doots haer beter is dan den dach haerder geboorte, tot wien hier na sal gesproken werden met een lieffelijcke stemme: Matth. 25. 34. Komt ghy gesegende mijns Vaders, besit dat Koninckrijcke der Heerlijckheyt dat u bereyt is van de beginne der wereldt, ende sullen ghekroont werden met die eeuwige Bruylofts-Kroon, wiens cieraet in eeuwigheyt niet en sal vergaen. Dit gun ons al te samen, de Almachtighe ende oneyndige Regeerder tot zijnder eeren, Amen.