Indrukken van een Tòtòk

[p. 5]

Een woord vooraf

Omdat de ervaring leert dat een ‘Voorbericht’ gewoonlijk de treurige voorbeschiktheid heeft om te worden overgeslagen, schreef ik in geen mijner boeken ooit een voorrede of iets dergelijks. Ik had ook heus nooit iets vóóraf te zeggen, - nu echter wel. Namelijk dit: Mijn boek is géén geleerd, géén degelijk, volledig werk over Indië, daarom wil ik iedereen, die zoiets verwacht, afraden het te kopen en te lezen - opdat hij zijn tijd en geld niet beklage! Er bestaan genoeg standaardwerken, uitgewerkte studiën en kritische beschouwingen over Indië, waarin men kan vinden wat geleerder hersenen en bekwamer handen dan de mijne wrochtten. Ik geef in deze bladen slechts losse schetsen, mijn persoonlijke indrukken, zonder kritiek te oefenen. Niet alleen omdat ik, die zoals men dat noemt, slechts een blauwe maandag in Indië was, mijzelf daartoe het recht ontzeg, maar vooral omdat ik niet kritisch ben aangelegd en de mens nooit iets moet beproeven, waarvoor de natuur hem de nodige hersencellen heeft geweigerd!

Ik ben op reis gegaan voor mijn zaken, om te genieten en om te kijken. Ik heb zaken gedaan en genoten, en voortdurend mijn ogen goed opengedaan - meestal ook mijn oren. Daarom kan ik nu weergeven wat ik ondervond en zag, maar - ik ben als tòtòk in Indië gekomen, d.w.z. als een kat in een vreemd pakhuis - en als tòtòk er weer uitgegaan! Niemand mag er zich dus over verwonderen of ergeren dat ik zeer onvolledig en oppervlakkig ben en misschien dingen vergeet mede te delen, die hoogst merkwaardig zijn. Zij die zulke leemten in

[p. 6]

mijn boek ontdekken, zullen mij ten zeerste verplichten door het ontbrekende er bij te denken, dan vergroten zij zonder enige onkosten hun genot en vullen mij aan zonder dat ik het weet. Daardoor profiteren zij dubbel en blijft er voor mij altijd nog een verrassing in petto!

Wat ik geven kon, trachtte ik te geven, namelijk enige beschrijvingen van Indische plaatsen, toestanden en personen.

Wat ik daarvoor nodig had, heb ik zoveel mogelijk zelf opgezameld; wat ik te kort kwam leende ik bij anderen, die beter onderlegd zijn en wat ik in 't geheel niet weet deel ik niet mede. Niemand zal mij dus kunnen verwijten dat ik een moderne Heer Jurriaan ben, die ‘omdat hij verre reizen doet veel kan verhalen’. Ik heb voor zover een auteur dat kàn doen, de waarheid de eer bewezen, die haar toekomt en mijn fantasie de handboeien aangedaan.

In dit boek geef ik zoveel mogelijk typen; portretten zal men er niet in vinden, tenminste geen wèl-gelijkende. Want ik heb de gewoonte om de verschillende fysionomieën, die ik ontmoet, zowat door elkaar te haspelen en de neus van de een op het gelaat van de ander te plakken of iemand, die een kaal hoofd heeft een pruik op te zetten en daarentegen een krullebol zo glad te scheren als een biljartbal. Is nu de een of ander toch nog ‘pienter’ genoeg om een frappante gelijkenis te ontdekken, laat hem dan gerust zijn gang gaan - ik was mijn handen in onschuld!

Amsterdam, okt. 1897

Justus van Maurik