De avonturen van Moski Zilverstreep
(1993)– Matoeja–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 76]
| |||||||||
 | |||||||||
[pagina 77]
| |||||||||
[pagina 78]
| |||||||||
 mannetje Aedes aegypti | |||||||||
[pagina 79]
| |||||||||
Moski, Kito en Ki Zilverstreep zijn denguemuskieten. Eigenlijk is dat niet hun officiele naam. Ze worden zo genoemd omdat ze de ziekte dengue kunnen helpen verspreiden. De officiele naam van de denguemuskiet is Aedes aegypti. Deze muskiet is ook bekend onder de naam gele koortsmuskiet. Ook gele koorts is een ziekte. Deze ziekte wordt door dezelfde muskiet verspreid als de dengue.  | |||||||||
[pagina 80]
| |||||||||
 vrouwtje dengue muskiet | |||||||||
[pagina 81]
| |||||||||
Dengue en gele koorts zijn virusziekten, dat wil zeggen dat ze door een virus veroorzaakt worden. Dengue en gele koorts zijn beiden gevaarlijke ziekten voor de mens. Tegen gele koorts kun je je in laten enten, tegen dengue nog niet. | |||||||||
[pagina 82]
| |||||||||
 mannetje filaria muskiet | |||||||||
[pagina 83]
| |||||||||
Dengue wordt ook wel Knokkelkoorts genoemd, omdat je bij de ziekte vaak pijn in je gewrichten (knokkels) hebt. De verschijnselen van dengue zijn:
| |||||||||
[pagina 84]
| |||||||||
 vrouwtje Culex quinquefasciatus | |||||||||
[pagina 85]
| |||||||||
Dengue is geen ongevaarlijke ziekte. Ze kan namelijk overgaan in een ernstigere vorm, die dodelijk kan zijn. Bij deze vorm treden bloedingen op. In een later stadium raakt de patient in een shocktoestand en kan sterven. Deze vorm vindt vooral slachtoffers onder jonge en zwakke kinderen. | |||||||||
[pagina 86]
| |||||||||
 Anopheles stephensi mannetje | |||||||||
[pagina 87]
| |||||||||
Gele koorts is een ernstige ziekte. De ziekte kan dodelijk zijn. Gelukkig komt deze ziekte practisch niet meer voor in ons land. Als iemand deze ziekte heeft, dan heeft hij hoge koorts en geelzucht. Na een infectie van het gele koortsvirus, blijft het virus eerst drie dagen in het bloed van de patient. Daarna vermeerdert het virus zich in de levercellen. De levercellen worden aangetast, waardoor de zogenaamde geelzucht ontstaat. | |||||||||
[pagina 88]
| |||||||||
 Anopheles stephensi vrouwtje | |||||||||
[pagina 89]
| |||||||||
In sommige landen in onze omgeving komt gele koorts nog wel voor. Wannneer je deze landen wilt bezoeken, moet je je eerst laten inenten tegen deze ziekte bij het Bureau voor Openbare Gezondheidszorg. Dit bureau weet ook in welke landen gele koorts nog voor komt. De gele koortsinenting is tien jaar geldig.  Anopheles maculipennis | |||||||||
[pagina 90]
| |||||||||
 onderaanzicht van de muskiet | |||||||||
[pagina 91]
| |||||||||
De muskiet (in het algemeen) kan dus de overbrenger zijn van vele ziekten. Ziekten, zoals dengue, gele koorts, malaria, filaria en nog heel wat andere ziekten. Veel van deze ziekten behoren tot de meest dodelijke ziekten van de wereld. Door toedoen van muskieten zijn er miljoenen mensen en dieren aan ziekten bezweken. Dat maakt de muskiet tot 's werelds meest gevaarlijke dier.  | |||||||||
[pagina 92]
| |||||||||
 | |||||||||
[pagina 93]
| |||||||||
Toch ligt het niet alleen aan de muskiet als iemand ziek wordt. Het is een samenspel tussen drie verschillende organismen (een organisme is een levend wezen). Eerst heb je de veroorzaker van de ziekte: een virus (in ons geval een denguevirus). Dit virus heeft een gastheer nodig. Dat kan de mens zijn. Als laatste komt de muskiet aan de beurt. De muskiet steekt een mens, die al besmet is met het bewuste virus. Virussen kunnen daarbij in het speeksel van de muskiet gaan zitten. | |||||||||
[pagina 94]
| |||||||||
 | |||||||||
[pagina 95]
| |||||||||
Het duurt acht tot elf dagen voordat het denguevirus zich ontwikkeld heeft in het speeksel van de muskiet. Wanneer de (besmette) muskiet daarna een ander mens steekt, komen de meegebrachte virussen in de bloedbaan van de mens en de mens wordt ziek.  | |||||||||
[pagina 96]
| |||||||||
 | |||||||||
[pagina 97]
| |||||||||
Een enkele keer gebeurt het dat enkele eitjes van de besmette muskiet ook besmet zijn. De muskiet die dan uit dat eitje komt is een besmette muskiet. Dat wil zeggen dat ze virussen bij zich draagt, die ziekten kunnen veroorzaken. Komt er een mannetjesmuskiet uit dat eitje, dan is dat niet zo erg voor de mens. Komt er een vrouwtjesmuskiet uit, ja dan is het oppassen geblazen! Gelukkig komt dit maar weinig voor. | |||||||||
[pagina 98]
| |||||||||
 | |||||||||
[pagina 99]
| |||||||||
Een op de honderd eitjes, die een besmette muskiet legt, kan ook besmet zijn. | |||||||||
[pagina 100]
| |||||||||
 | |||||||||
[pagina 101]
| |||||||||
De duur van de levenscyclus (van eitje tot en met muskiet) van de denguemuskiet is bij elkaar zo'n acht weken. Het hele proces vanaf het moment dat het eitje gelegd is tot het moment dat de muskiet uit de pop breekt, duurt ongeveer twaalf dagen. Daarvan neemt het eitje twee dagen in beslag, het larfje zes dagen en de pop vier dagen. De muskiet zelf leeft daarna nog ongeveer vijf tot zes weken als haar in die tussentijd niets overkomt. | |||||||||
[pagina 102]
| |||||||||
 | |||||||||
[pagina 103]
| |||||||||
In een laboratorium met gunstige omstandigheden voor de muskiet, blijft de muskiet soms een paar maanden in leven. | |||||||||
[pagina 104]
| |||||||||
 | |||||||||
[pagina 105]
| |||||||||
Het leven van Moski en Ki Zilverstreep bestaat uit werken en nog eens werken. Tussen de bedrijven door rusten ze uit. Daarvoor zoeken ze een donker en rustig plekje op. Het allerliefst doen ze dat binnen in het huis van mensen. In de badkamer, slaapkamer of de keuken kun je ze in donkere hoekjes tegen komen. Ze zitten daar tegen de muren aan of tegen stoelen, kasten, hangende kleren, gordijnen of klamboe's. Ze rusten dus het liefst uit tegen verticaal opstaande oppervlakten. | |||||||||
[pagina 106]
| |||||||||
 | |||||||||
[pagina 107]
| |||||||||
Toch kun je ze ook vinden tegen het plafond aan, onder bedden en meubels. | |||||||||
[pagina 108]
| |||||||||
 | |||||||||
[pagina 109]
| |||||||||
Denguemuskieten zijn geen grote vliegers. In hun hele leven vliegen ze meestal niet meer dan 50 meter. Toch schromen ze er niet voor om een afstand van drie kilometer te vliegen om hun eitjes te leggen. Dit doen ze alleen maar als er in de omgeving van het huis waar ze ‘wonen’ geen geschikte waterreservoirs zijn. In en rond het huis van de mens is het een waar luilekkerland voor Moski en haar kornuiten. Hun hele levenscyclus kan zich daar afspelen. | |||||||||
[pagina 110]
| |||||||||
 | |||||||||
[pagina 111]
| |||||||||
Binnens- en buitenshuis is er voldoende fris water aanwezig voor eitje, larf en pop. Sommige muskieten hoeven zelfs niet buitenshuis te eten. De bloeiende planten van het balkon leveren overvloedig nectar. Binnen in het huis zijn er meer dan genoeg donkere plekjes waar ze zich schuil kunnen houden. En waarom zouden ze ver gaan als het vlak bij ‘huis’ wel zo gezellig is?! Aedes aegypti geven er de voorkeur aan hun eitjes tegen de harde wanden van waterreservoirs, vlak boven het water, aan te leggen. | |||||||||
[pagina 112]
| |||||||||
 | |||||||||
[pagina 113]
| |||||||||
Tussen de rommel, die de mens om zich heen strooit, zitten ideale broedplaatsen voor de denguemuskiet! Kunstmatige broedplaatsen, zoals: plastic afval, lege potten en flessen, kroondoppen van softflessen, onafgedekte regentonnen en waterputten, niet elke dag verschoonde vazen, stortbakken van toiletten, wateropvangbakken onder ijskasten, verstopte dakgoten en afvoerputjes. | |||||||||
[pagina 114]
| |||||||||
 | |||||||||
[pagina 115]
| |||||||||
Zeer geliefde broedplaatsen zijn autobanden. Autobanden zijn zwart! Ze zijn van binnen koel en donker. De denguemuskiet vindt het prettig om haar eieren op een koele donkere plaats te leggen! Autobanden laten niet gemakkelijk water door. Water blijft er dus lang in staan. Bovendien is het lastig om ze leeg te maken. En ze zijn moeilijk te vernietigen! | |||||||||
[pagina 116]
| |||||||||
 | |||||||||
[pagina 117]
| |||||||||
Oude autobanden kan je nog een keer gebruiken voor verschillende dingen. En wat je weer gebruiken kan, gooi je niet zomaar weg! Er bestaat tegenwoordig een levendige handel in tweedehands autobanden. Tweedehands autobanden worden meestal buiten in weer en wind opgeslagen met alle gevolgen van dien! Deze tweedehands autobanden verhuizen van het ene land naar het andere. | |||||||||
[pagina 118]
| |||||||||
 | |||||||||
[pagina 119]
| |||||||||
Als je niet veel geld hebt, koop je eerder een reeds gebruikte band dan een nieuwe. Dat is goedkoper! Maar wat de koper niet weet, is dat hij op de koop toe muskieteneitjes krijgt. Helemaal voor niets! Die eitjes reizen met de autobanden mee. In sommige landen waar die banden vandaan komen, heerst er een gevaarlijkere vorm van dengue dan in ons land. Die vorm van dengue kan dan met besmette eitjes meekomen! | |||||||||
[pagina 120]
| |||||||||
 | |||||||||
[pagina 121]
| |||||||||
Een vernuftige, slimme muskiet is deze Aedes aegypti! Zij weet zich wel te handhaven! Dat heeft ze zo door de eeuwen heen geleerd. De mensen maken haar het gemakkelijk om te overleven! Dat is dan ook de reden dat ze zo graag in de buurt van mensen verblijft. |
|
