10
De essentiële veranderingen, die het nieuwe proza voortdurend sterker zal ondergaan, zijn deze: het zal breken met de lyrische bewogenheid, die het neo-romantische proza ook bij ons tot een bastaard-soort heeft gemaakt. Het heeft stellig zijn eigen bekoring en waarde, die zelfs zeer groot kunnen zijn, maar kenmerkende waarde als proza bezit het niet. De vurigheid en het enthousiasme behoeven volstrekt niet afwezig te zijn in het komende proza, dat waarachtig niet alleen zakelijk is, maar zij zullen de typische hardheid van zuiver proza niet kunnen vervluchtigen. Voorts zal het breken met de explicatieve psychologie, die nog steeds gangbaar is. Deze gaat uit van de misschien onbewuste, in ieder geval krankzinnige veronderstelling, dat het leven te begrijpen en te verklaren zou zijn, terwijl het alleen te ondergaan en te peilen is, nooit te becijferen. Daarom moet de uitbeelding ervan niet explicerend zijn, maar in den strikten zin van het woord suggestief. Deze suggestie zal worden bereikt door de organische - d.i. de rhythmische, mits men juist niet denkt aan rhythmisch proza - rangschikking van de concreta. Het nieuwe proza zal opnieuw verhalend en feitelijk zijn en zijn moderniteit onopzettelijk ontlenen aan schrijvers, die door de hardheid en fantastiek van den tijd zijn bewogen.
Auteursrechtelijk beschermd