Logo DBNL
De bijencorf der H. Roomsche Kercke (1858)

De bijencorf der H. Roomsche Kercke

(1858)–Philips van Marnix van Sint Aldegonde–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Cort begrijp der voornaemste hooft stucken der Christelijcker religie

Ghestelt vraghe ende antwoordischer wijse tot nut ende voordeel der teere aencomende jonckheyt ende stichtinghe alle Christenen in 't gemeen.

 

Dit Boecxken is ghevonden onder de Schriften van wijlen de Heer van S. ALDEGONDE zaliger gedachtenis; soo is by de Erfgenamen goedt gevonden 't selve in druck te laten uytgaen.

 

T'AMSTERDAM, BY OTTHO BARENTSZ SMIENT.

Cort begrijp der voornaemste hooft stucken der Christelijcker religie.

V. Wie heeft u geschapen?

A. Godt.

V. Hoe heeft hy u gheschapen?

A. Na sijn beelt.

V. Heeft hy oock niet alle andere dinghen gheschapen?

A. Ja hy: maer niet na sijn beelt.

V. Wie heeft hy dan meer na sijn beelt gheschapen?

A. Alle menschen.

V. Waer toe heeft hy u geschapen?

A. Om hem te eeren en te dienen.

V. Hoe kont ghy Godt dienen?

A. Als ick aen hem gheloove, hem bidde, prijse, ende hem gehoorsaem ben.

V. In wien gelooft ghy?

A. In Godt?

V. Welcken Godt.

A. In Godt den Vader, Godt, den Soone, ende Godt den Heyligen Geest.

V. Gelooft ghy in Godt den Vader?

A. Ja ick.

V. Verhaelt den artijckel?

A. Ick gheloove in God den Vader almachtigh Schepper des hemels ende der aerden.

V. Isser dan oock meer dan een Godt?

A. Neent: daer en is maer een Godt.

V. Is de Vader dan de Soone, ende de Soone is die oock de Heylige Geest?

A. Neent: maer Vader, Soone, ende Heylighe Geest is maer een God maer dry persoonen.

V. Waer woont dese Godt?

A. In den hemel.

V. Woont hy niet in der papen kercke?

A. Neen hy.

V. Hoe weet ghy dat?

A. Dat seght hy selve.

V. Wat seyt hy dan?

A. Den hemel is mijnen stoel, de aerde is mijn voetbanc: wat huys wilt ghy my timmeren.

V. Wat besluyt ghy daer uyt?

A. Dat Godt in geen tempel met handen ghemaeckt en woont.

V. Wat is den tempel Godts?

A. Mijn herte.

V. U herte alleen?

A. Neen: maer ooch't herte van alle Christen.

V. Woont Godt dan in u herte?

A. Jae hy.

V. Hoe?

A. Met zijnen Heylighen Gheest.

V. Wie woont dan in de papen kercke?

A. De afgoden.

V. Wat zijn de afgoden?

A. Groote poppen.

V. Maer en zijn 't gheen Santen ofte heylige menschen die oogen, ooren, neuse, monde, handen ende voeten hebben?

A. Sy hebben oogen, maer en sien niet, sy hebben ooren, maer en hooren niet, sy hebben een mont ende en spreeken niet, handen, ende en tasten niet, voeten en gaen niet.

V. Wat zijnt dan?

A. Stomme blocken.

V. Wat maeckense dan in de kercke?

A. Sy staen en proncken.

V. Wat doender de papen mede?

A. Sy biddense aen.

V. Is dat wel ghedaen?

A. Neent.

V. Waerom?

A. Godt heeft het verboden.

V. Waer?

A. In sijn wet.

V. In welck gebodt?

A. In het tweede ghebodt.

V. Maer wat seggen de papen daer op? Waer om dat zijt even wel doen.

A. Om dattet Godts ghelijckenisse zijn?

V. Zijnse dan Gode ghelijck?

A. Neen sy.

V. Waerom?

A. Want God is gheen stomme block ghelijck.

V. Hoe soo? Waerom?

A. Want God is eeuwigh ende levendig ende gheeft alle dinghen het leven, ende de blocken en leven niet.

V. Maer sy segghen datmen God daer uyt leerdt kennen, is dat waer?

A. Neent.

V. Waer uyt leertmen dan God kennen?

A. Wt sijn wercken.

V. Wat wercken?

A. Hemel, aerde, de mensche, ende al wat hy gheschapen heeft.

V. Konnen wy Godt uyt sijne wercken volkomelijck leeren kennen?

A. Neen wy.

V. Waerom?

A. Om dat wy al te verdorven zijn.

V. Waer uyt moeten wy hem beter leeren kennen?

A. Wt sijn woort.

V. Waer vinden wy sijn woort beschreven?

A. In den Bybel.

V. Wat hout den Bybel in?

A. De wet, ende het Evangelium.

V. Wat is de wet?

A. De gheboden Gods.

V. Wat is het Evangelium?

A. De leere der saligheyt in Christu Jesu.

V. Wat is de somme van de wet?

A. Ghy sult God den Heere lief hebben van gantscher herten, uyt alle uwe zielen, uyt alle uwe kracht; ende uwen naesten ghelijck u selven.

V. Connen wy dat wel volkomelijck volbrengen?

A. Neen wy.

V. Waerom?

A. Om dat wy al te verdorven sijn.

V. Maer zijnse niet al vervlockt die het niet en volbrenghen?

A. Ja sy.

V. Hoe weet ghy dat?

A. God heeft het selve gheseyt.

V. Wat seght hy dan?

A. Vervloeckt is hy die niet en doet al wat hier in geschreven staet.

V. Zijn dan alle menschen vervloeckt?

A. Ja sy.

V. Maer wie heeft ons van den vloeck verlost?

A. Christus.

V. Hoe?

A. Hy heeft den vloeck op hem ghenomen

V. Waer?

A. Aen het kruyce.

V. Is het kruys dan vervloeckt?

A. Ja het.

V. Waer uyt weet ghy dat?

A. God heeft het selve gheseyt.

V. Wat heeft hy dan gheseyt?

A. Vervloeckt is die die aen het kruyce hanght.

V. Heeft u Christus dan aen't kruyce verlost?

A. Ja hy.

V. So zijt gy dan een christen?

A. Ja ick.

V. Waerom heet ghy een christen?

A. Om dat ick aen Christum gheloove.

V. Maer de papisten segghen oock dat zy aen Christus geloven, zijt ghy dan ooc een papist?

A. Neen ick.

V. Waerom?

A. Om dat ic Christum alleen houde voor mijnen saligmaker ende middelaer.

V. Maer de papisten segghen oock dat Christus haer salichmaker is?

A. Sy seggent wel, maer en geloovent niet?

V. Waerom seght ghy dat?

A. Om dat sy noch veel meer middelaers ende salichmakers hebben.

V. Welcke houden sy dan voor haer middelaers?

A. De verstorven heyligen.

V. Wat middel van saligheydt hebben sy meer?

A. De verdiensten der wercken, des paus aflaten, ende het vagevyer.

V. Houdt ghy Christum alleen voor uwen salichmaker?

A. Ja ick ende niemant meer.

V. Maer hebt ghy niet gheseyt dat ghy in Godt alleen ghelooft?

A. Ja ick.

V. Hoe kont ghy dan in Christum ooc geloven?

A. Christum is Godt ende Godts Soone.

V. Ghelooft ghy dan in Godes Soone?

A. Ja ick.

V. Hoe luyt den artijckel?

A. Ick geloove in den eenigen gheboren Soone Gods, Jesum Christum onsen Heere.

V. Maer is Christum niet een mensche ende eens menschen sone?

A. Ja hy: hy is een mensche, ende oock eens menschen sone, ende God, ende Godes Sone.

V. Heeft hy dan een moeder hier op aerden gehadt?

A. Ja hy.

V. Wie heeft zijn moeder geweest?

A. De maget Maria.

V. Heeft hy oock een vader gehad hier op aerde?

A. Neen hy: hy en heeft gheen vader dan God.

V. Is dan God de Vader, sijn vader van eeuwigheydt geweest?

A. Ja hy.

V. Maer sijne moeder, is die oock sijne moeder van eeuwigheyt geweest?

A. Neense: want sy is een waerachtigh mensche gheweest.

V. Is hy oock een waerachtigh mensche?

A. Ja hy.

V. Maer hoe is hy dan mensch gheworden dewijle hy gheenen vader heeft ghehadt dan Godt alleen?

A. Hy is ontfanghen van den Heylighen Geest gebooren uyt de maget Maria.

V. Is hy ons in alles ghelijck?

A. Ja hy, uyt genomen de sonde.

V. Hoe is sijnen naem?

A. Jesus Christus.

V. Wat is te seggen Jesus?

A. Salighmaker.

V. Heeft hy ons dan saligh gemaeckt, of verlost?

A. Ja hy.

V. Waer mede?

A. Met sijn bloet.

V. Heeft hy dan sijn bloet voor ons vergoten?

A. Ja hy.

V. Hoe verhaelt den artijckel?

A. Hy heeft gheleden onder Pontio Pilato, hy is ghekruyst, gestorven ende begraven.

V. Waer van heeft hy ons verlost door sijn lijden ende sterven?

A. Van de sonde, vande dood, ende vande Helle.

V. Heeft hy ons vande sonde verlost?

A. Ja hy.

V. Hebben wy dan geen sonde meer?

A. Ja wy, maer de sonde en wert ons niet toe gherekent.

V. Waerom?

A. Om dat hy de straffe van onse sonden voldaen heeft.

V. Maer hoe heeft hy ons van den doodt verlost dewijle wy moeten sterven?

A. De doot en heeft geen macht over ons.

V. Waerom?

A. Om dat wy vande doot in het eeuwigh leven gaen.

V. Is de doot dan gheen doot meer?

A. Neense voor Gods kinderen niet.

V. Wat isse dan?

A. Een ruste ende in gaen totten eeuwigen leven.

V. Maer heeft hy ons niet gheheelijck van de helle verlost?

A. Ja hy.

V. Hoe soo verhaelt den artijckel?

A. Hy is selven neder ghedaelt ter hellen.

V. Soo en sullen wy dan in de helle niet konnen varen indien wy aen hem ghelooven?

A. Neen wy.

V. Hoe weet ghy dat?

A. Hy seght het selve.

V. Wat seght hy dan?

A. Die mijn woort hoort ende ghelooft aen die die my ghesonden heeft, die heeft het eeuwigh leven ende sal in't gherecht niet komen, maer is van den doot in het leven ghetreden.

V. Wat is te seggen Christus?

A. Gesalft.

V. Is Christus dan ghesalft gheweest?

A. Ja hy.

V. Wie heeft hem gesalft?

A. God de Vader.

V. Waer mede?

A. Met den heyligen geest.

V. Waer toe is hy ghesalft gheweest?

A. Op dat hy onsen koninck soude wesen.

V. Is hy dan onse koninck?

A. Ja hy.

V. Wat koninck is hy?

A. Onse geestelijcke koninck.

V. Maer is hy niet doot ghebleven als hy aen't kruyce ghestorven is gheweest?

A. Neen hy. Gantschelijcken niet.

V. Hoe so?

A. Hy is ten derden dage van den dooden opgestaen.

V. Is hy daer na hier op de aerde ghebleven?

A. Neen hy, hy is opgheklommen ten hemel.

V. Is hy nu in den hemel?

A. Ja hy.

V. Wat maeckt hy daer?

A. Hy sidt ter rechterhandt Gods sijns Vaders almachtigh.

V. Sit hy daer op eenen stoel gelijk wy hier sitten?

A. Neen hy.

V. Wat is dan te seggen dat hy ter rechterhant Gods sidt?

A. Dat hy den hemel ende aerde regeert.

V. Is hy dan onsen Heere?

A. Hy is de Heere aller Heeren, ende Koninck aller Koninghen.

V. Maer waer in toont hy sijne heerschappie?

A. Daer in dat hy ons beschermt ende beschut.

V. Waer inne noch?

A. Dat hy van daer sal komen om te oordeelen de levende ende de dooden.

V. Waer toe is hy noch meer ghesalft?

A. Om onsen hooghen priester te wesen.

V. Is hy dan onsen hooghen priester?

A. Ja hy.

V. Wat priester?

A. Onse offer priester.

V. Wat heeft hy geoffert?

A. Sijn lichaem ende sijn bloet.

V. Aen wien?

A. Aen God den Vader.

V. Door wien?

A. Door my, ende alle die aen hem gelooven.

V. Waer toe is hy noch meer gesalft?

A. Om onsen propheet te wesen.

V. Wat is te seggen propheet?

A. Leeraer.

V. Heeft hy ons dan yet gheleert?

A. Ja hy.

V. Wat heeft hy ons gheleert?

A. Den wegh der salicheyt.

V. Waer vinden wy dien beschreven?

A. In de heylighe Schrift.

V. Wat schrift?

A. Van het oude ende nieuwe Testament.

V. Staet daer in al wat ons ter salicheyt noodich is te weten?

A. Jaet.

V. Hoe seydt dan de Paus datter noch veel dingen zijn, die hy inde kercken ons leeren moet?

A. Hy lieght.

V. Maer hoe? is hy niet het hooft der kercken?

A. Neen hy.

V. Wie is dan het hooft der kercken?

A. Christus alleene.

V. Wat is de Paus?

A. Den Antichrist.

V. Maer is Christus het hooft der kercken, wie is sijn lichaem?

A. Alle de gheloovighe.

V. Zijn die dan litmaten Christi?

A. Ja sy.

V. Zijn die dan heyligh?

A. Ja sy.

V. Wie maecktse heyligh?

A. Den heyligen Geest.

V. Wie is den Heylighen Geest?

A. Het is den geest Godts des Vaders, ende den geest Jesu Christi.

V. Ghelooft gy dan noch inden heyligen Geest?

A. Ja ick.

V. Verhaelt den artijckel.

A. Ick gelove in den heyligen Geest.

V. Wat doet desen heyligen Geest?

A. Hy gheeft my het gheloove ende maeckt my heyligh.

V. U alleen?

A. Neen, maer alle de gheloovighen mede.

V. Hoe heetmen die?

A. Sy heeten de kercken Godts.

V. Gelooft ghy dan datter een kercke Gods is?

A. Ja ick.

V. Verhaelt den artijckel.

A. Ic geloove een algemeyne heyligen Christelijcke Kercke.

V. Wat is dese algemeyne Christelijcke Kercke?

A. De gemeenschap der heyligen.

V. Maer hoe zijn sy heylich, dewyle sy noch sondigen?

A. Ick geloove de vergevinge der sonden.

V. Worde hen hare sonden niet meer toegerekent?

A. Neense niet meer dan oft sy geen en hadden.

V. Waerom sterven sy dan?

A. Sy sterven om wederom op te staen.

V. Sullen sy dan vanden dooden verrijsen?

A. Ja ick geloove een verrijsenis des vleeschs.

V. Hoo sal dat selve vleesch dat eens verrot is wederom leven?

A. Ja het.

V. Waerom sal het verrijsen?

A. Om dat Christus verresen is vande doot.

V. Sullen wy daerom oock verrijsen?

A. Ja, want hy is ons hooft ende wy sijn litmaten.

V. Maer en verrijsen dan de godloose oock niet?

A. Ja sy: maer niet ten eeuwigen leven.

V. Verrijsen dan de gelovige ten eeuwige leven?

A. Ja: ick gheloove het eeuwigh leven.

V. Ende hier en tusschen waer gaen de sielen der gheloovigen?

A. In den Hemel.

V. Hoe veel weghen zijnder dan voor de gheene die sterven?

A. Twee.

V. Welcke?

A. Hemel ende Helle.

V. Wie gaet in den Hemel?

A. Gods kinderen.

V. Wie sijn Gods kinderen?

A. Die geloovighen, die aen Christum ghelooven.

V. Wie gaet in de Helle?

A. De Duyvels kinderen.

V. Wie zijn 's Duyvels kinderen?

A. Alle godloose menschen, ende die aen Christum niet en gelooven.

V. Maer waer blijft dan het vagevier?

A. In der papen beurse.

V. Isser dan geen Vagevier?

A. Neent.

V. Waerom?

A. Want Christus bloedt heeft ons alleen ghevaeght ende reyn ghemaeckt.

V. Waerom seggen dan de papen dat sy de ziellen uyt het Vaghevier verlossen met de zielmissen ende offerhanden?

A. Om gelt in de beurse te krijgen.

V. Maer den Heylighen Geest hoe heylight hy de Kercke Gods?

A. Door den geloove.

V. Ende waer door komt dit geloove?

A. Door het ghehoor des Woordts Gods, ende door het gebruyck der Sacramenten.

V. Heeft dan het woort of de Sacramenten sulcke kracht van haer selven?

A. Neen sy: maer als wy het woort hooren, soo werkt de Geest Gods in ons herte.

V. Hoe veel Sacramenten zijnder?

A. Twee.

V. Welcke?

A. Doop ende Nachtmael.

V. Wat doet men in den Doop?

A. Men giet watcr over des kindts hooft.

V. Wat heeft dat water te beduyden?

A. Dat wy met Christi bloet ghewasschen zijn.

V. Wat heeftet noch meer te beduyden?

A. Dat wy de sonde moeten afsterven, ende op staen in een nieuwigheyt des levens.

V. Wat doetmen in den Nachtmale?

A. Men eter broodt, ende drinckter wijn.

V. Wat heeft dat broot ende den wijn te beduyden?

A. Dat wy met Christi lichaem ghespijst worden, ende dat wy sijn bloet drincken.

V. Eten wy dan sijn vleesch met de tanden, ende drincken wy sijn hloet metten monde?

A. Neen wy: maer met de ziele deur den geloove.

V. Hoe weet ghy dat?

A. Hy seght het selve.

V. Wat seght hy dan?

A. Die tot my komt die sal geenen honger hebben ende die aen my gelooft, en sal geen dorst lijden.

V. Maer als wy door het woort en Sacramenten gheheylight zijn, moghen wy noch in de sonde wandelen?

A. Geensins: want wy moeten wandelen in een nieuwigheyt des levens.

V. Hoe moeten wy dan leven?

A. Na de gheboden Gods.

V. Hoe veel geboden zijnder?

A. Thien.

V. Hoe zijn die ghedeelt?

A. In twee tafelen.

V. Welcke is de eerste tafel?

A. Die den dienst Gods aen gaet.

V. Welck is de tweede?

A. Die de liefde des naesten aengaet.

V. Welcke is het eerste ghebodt?

A. Datmen gheen ander Goden sal hebben dan den waren Godt.

V. Welck is het tweede?

A. Datmen geen beelden sal maken om te eeren.

V. Het derde?

A. Datmen den name Godts niet en sal lichveerdelijck in den mont nemen.

V. Het vierde?

A. Datmen den sabbath sal vyeren.

V. Wat is te segghen sabbath?

A. Ruste.

V. Waerom heetet den rustdach?

A. Om dat Godt den sevenden dagh gherust heeft van alle sijn wercken, ende heeft dien gheheylight.

V. Hoe sullen wy dien vyeren ofte heyligen?

A. Met Godt te bidden, ende inde ghemeente Godts sijn woort te hooren, ende de Sacramenten te gebruycken.

V. De vier geboden, wat zijn die?

A. Ee eerste tafel.

V. Welck is nu het vijfde gebodt?

A. Datmen vader ende moeder eeren sal.

V. Welck is het seste?

A. Datmen niet dooden en sal.

V. Het sevenste?

A. Datmen niet en sal eebreken.

V. Het achtste?

A. Datmen niet en sal steelen.

V. Het negenste?

A. Datmen niet en sal lieghen, noch valsche ghetuygenisse spreeken.

V. Het thiende?

A. Datmen niet en sal begeeren het goet van sijnen naesten.

V. Wie is onsen naesten?

A. Alle menschen.

V. Maer is het genoegh dat wy de geboden uytterlijcke volbrengen?

A. Neent.

V. Waerom?

A. Want de wet is gheestelijck, ende Godt wil het herte hebben.

V. Maer dewijle wy de geboden niet en konnen volbrenghen konnen wy door d' onderhoudinge van dien de saligheyt verdienen?

A. Neen wy.

V. Hoe worden wy dan saligh?

A. De saligheydt wordt ons gheschoncken uyt genade.

V. Om wiens wille?

A. Om Christi Jesu wille.

V. Wanneer?

A. Als wy aen hem gelooven.

V. Maer en hebb enwy gheen rechtveerdigheydt voor God?

A. Neen wy: maer de rechtveerdigheydt Christi wort ons toegerekent.

V. Worden wy dan gherechtveerdight door den geloove sonder wercken?

A. Ja wy.

V. Waerom moeten wy dan goede wercken doen?

A. Om dat Godt in ons ghe-eert soude worden, ende onsen naesten gestichtet.

V. En zijn de goede wercken ons oock in onsen aensien niet nut?

A. Ja sy.

V. Waer inne?

A. Dat sy ons versekeren dat wy kinderen Gods zijn.

V. Zijn dan de goede wercken oorsaecke waerom dat wy kinderen Gods worden?

A. Neen sy: maer sy zijn teeckenen daer af.

V. Soo moeten wy dan God looven ende eeren, niet alleen in u herte ende met den monde, maer in alle onse leven.

A. Dat is waer, want daer toe zijn wy gheschapen.

V. Godt gheve ons de ghenade dat wy het doen moghen!

A. Amen.

V. Wat seyt de wijse man?

A. De mont die lieght die doot de ziel.

V. Wat seyt hy noch meer?

A. Een wijs kint is de kroone des vaders.

V. Wat seyt Christus?

A. Laet de kinderkens tot my komen, het rijc der Hemelen hoort haer toe.

V. Wat seyt hy noch?

A. Komt alle tot my ghy die belast en beladen zijt ende ick sal u verquicken.

V. Wat seyt hy noch?

A. God heeft de werelt soo lief ghehadt dat hy sijnen een gheboren sone niet ghespaert en heeft, maer heeft hem ghegheven op dat alle die aen hem ghelooven niet verlooren en souden gaen, maer het eeuwighe leven hebben.

V. Wat seyt Paulus?

A. Die niet en werckt en sal niet eten.

V. Wat seyt hy noch meer?

A. Als wy kost ende kleeren hebben, so moeten wy daer mede te vreden zijn.

V. Waerom?

A. Want wy en hebben inde werelt niet gebracht, wy en sullender oock niet uytdraghen.

 

eynde.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

auteurs