De omgekeerde wereld

[p. 81]

Hoofdstuk XV Een kort werkbezoek

Een donkere tochtige binnenplaats geeft toegang tot een soort kantoor (vol met houtskooltekeningen uit Martha's akademiese tijd, schetsen die aan het werk van Käthe Kollwitz doen denken (benauwend eenzame hoofden op grote lege vellen), foto's, projektie-apparaten, vuile glazen)

waar een buitengewoon lange magere man de bezoeker welkom heet. Martha komt slechts tevoorschijn uit haar hol voor mensen die zij werkelijk wil zien; beurtelings is zij dan venijnig, schichtig of sprankelend, enerzijds trots op het feit haar werkstukken voor zichzelf te hebben kunnen houden,

anderzijds lijdend onder de afwezigheid van een sukses dat zij onder elk beding weigert.

Zij is zeer spaarzaam met sympatiebetuigingen en oneindig wantrouwend. Heeft men haar hart gewonnen, dan toont zij zich aanhankelijk en spontaan als een kind, charmeert, straalt en pronkt.

Men gaat de galerij binnen door een kralengordijn op te tillen: het domein waar de poppen - dikwijls bijna een meter hoog - staan, hangen, zitten, liggen, sommige stuiptrekkend en reutelend in de meest onmogelijke houdingen, de handen met zeven of acht vingers gekromd, de palm naar boven gekeerd.

Het vertrek is bekleed met antraciet-grijs fluweel, geen daglicht komt er ooit binnen en op suggestieve wijze zijn de monsterlijke poppen - de gedrochten - belicht.

Martha lijkt zelf nog steeds verwonderd, verschrikt, gefascineerd, door de hele wereld van zelfportretten, metamorfosen, onderkruipsels, heksen.

Draden, ijzer, touw, apehaar, strikken, lapjes, dons, vogelveertjes, bessen, spijkers, parels, soms een mensentand vooruitstekend uit een opengevallen bek.

Skeletten, kleiresten, afval, broodkorsten, volle asbakken, bh's, korsetten, veters - met dat alles wordt een pop opgevuld.

[p. 82]

Er gaat iets gewelddadigs, sombers en oorlogszuchtigs van de vermommingen uit.

Martha duwt de bezoeker het atelier boven de galerij binnen, een alchemisties hol vol spiegels, linnen, lijsten, oude jurken, kralensnoeren, haarvlechten,

een atelier waar de wc nooit doorgetrokken wordt en waar alles door korsten bedekt lijkt,

de wasbakken met purperen verf of met mengsels van bloed, poeder, zaagsel, grote ovalen van groen en diepzwart in het bad, vervloeiend tot de meest fantastiese kleuren.

Tussen duizend schelpen, naaktfoto's van Marilyn Monroe, Grace Kelly, afbeeldingen van vergasten in Bergen-Belsen,

staart het glazen oog van een opgehangen pop de bezoeker aan.

In de openstaande laden telkens weer foto's van de moord op Sharon Tate. Martha: ‘Ik ben een dievegge, een parasiet, een bloedzuiger. Ik laat mijn poppen nee zeggen, ja zeggen. Ik ben een Eskimo-kind en zing, ken je dat?’

Martha tikt ritmies met haar voet op de vloer.

‘Ik sla je - ik dood je - ik snij je hoofd af - huhuhu -

Ik snij je arm af - en nu de andere - ik hak je been af - huhu - en nu het andere - huhuhu -’

De bezoeker begint zich onbehaaglijk te voelen en kijkt om zich heen naar de nooduitgang.

Kraters, sleuven, spleten, overheersend zwart en roze, in het nog niet in een definitieve vorm omgezette materiaal van gips, wol en zemelen,

lijken op vagina's.

Luttele vierkante centimeters opengereten lappen op massagraven. Alle poppelijven hebben bloedrode borsten met glazen tepels.

Laten we eens aannemen dat we vol verbazing ‘ah!’ zeggen, dan speelt zich in ons het volgende af: wij laten de onderkaak zakken, leggen de tong plat onder in de mond zodat een enorme ruimte ontstaat. Tegelijkertijd stuwen we met behulp van het middenrif adem uit de longen, geven die door aan de stembanden en het strottehoofd - die we eerst spannen, dan weer laten verslappen - en geven de in

[p. 83]

beweging gezette lucht door een bepaalde mondhouding een bijzondere vorm, zodat de gewenste toon naar buiten komt.