Het schilder-boeck

Van Ludius, Landtschap Schilder.

Lvdius de Schilder, die ten tijde was van den Keyser Augustus, en wil ick oock niet vergeten: Want hy was den eersten Inventeur, die opbracht te schilderen Landtschappen op den mueren, te weten, Landt-huysen, Hoeven, cruyden, gheblomten, dichte bosschen, wildernissen, heuvelen, beken, Rivieren, havens en stranden, sulcx als men begeerde. Oock maeckte hy in dese Landtschappen, luyden die gingen wandelen: ander die hun ghenuechte hadden, den tijdt over te brenghen op't water. In zijn Veldt-landtschappen maeckte hy ontrent den Hoeven, Eselen, en waghens gheladen: somtijden maeckte hy oock volck, dat met der angel-roede vischte: oock eenige, die ghenuechte, en hun behagen hadden, met te vlieghen, oft vogelen te vangen: ander in Hasen, roode oft swarte wilde Beesten te jaghen: oock hadde hy zijn vermaeck, Wijn-snijders in zijn Landtschappen te voeghen. Onder de stucken van zijnen handtwercke, die in aensien waren ten tijde Plinij, zijn geweest eenighe, daer hy hadde ghemaeckt Hoeven, oft Boeren huysen, gheleghen in broeckachtige leeghe plaetsen, waer in men sien en kennen conde slijckighe en

[fol. 88r]

slibberige gladde wegen, en eenige Vrouwen die al glijende vielen, en andere die op hun hoede gingen, al bevende van vreesen van te vallen, gaende geboghen, als ofse eenigh gewichte op hen hoofden oft schouderen hadden willen laden, en duysentderley ander cleen aerdicheden, dieder in te sien waren. En aengaende de mueren, die uytwendich oft in de open locht stonden, hy vondt een wijse daer op te maken eenighe Zee-steden, dat een schoon dinghen om te sien was, en was oock een dinghen van weynigh cost. Niet tegenstaende hoe wel en constich dat desen Ludius, en andere zijns gelijck, hebben connen wercken, soo en heeftmer noyt soo veel wercks af ghemaeckt, als van de gene, die hun begaven te maken Tafereelen. En daerom ist, dat de oude Meesters in soo groote achtinge en verwonderinge waren: want sy en begaven sich noyt te schilderen eenigen muer, om also een eenigh Mensch te behagen: en maecten oock gheen werck te schilderen een huys, dat altijts op een plaetse blijft: noch hunnen tijdt door te brengen aen een dingen, dat men niet van den brant en soude connen bevrijden. Oock (also wy hier boven ghesien hebben) Protogenes ghenoechde hem, met slechs te hebben in zijnen hof een cleen hutte oft keete: en in't geheel huys van Apelles, en hadde men niet connen vinden beschildert een cleen hoecksken muers, hoe glat en wel sy ghestreken en ghemaeckt waren. Soo verre ist van daer, datmen in dien ouden tijdt gheheele mueren beschilderde. maer alle den vlijt en begheerte der uytnemende Meesters van den ouden tijt was, te soecken en wesen in de groote beste Steden: soo dat een Schilder gheen bysonder eyghen Landtschap en hadde: maer was ghemeen voor alle Landen, oft alle Landen waren hem ghelijck, oft ghemeen.