De harpe, oft des herten snarenspel
(1599)–Karel van Mander–
AuteursrechtvrijInhoudende veel stichtlijcke liedekens: nu andermael door K. van der Mander ouersien, verbetert, ende vermeerdert
Nae de wijse: Gheeft my te drincken nae mijnen dorst.[M]Ijn hert versucht om Sions strijdt,
End' om Ierusalems ellende,
[Ha]er noodt deert my in desen tijdt,
[W]ant cloeckheyt verwoest haer, behende,
[M]ild' Godt dat elck de gheesten kende
[D]ie leyders zijn van dit verderf,
[T]'werck sal noch crijgen sijn loon int ende,
[G]odt gheef elck boete voor sijn versterf.
Veel sien op menschen in dit doen,
[O]m datmens' huwet, begaeft met zeden,
[W]aghen daer op haer zielen coen,
[M]eynen t'dient al ter zielen vreden,
| |
[pagina 406]
| |
Als t'volck beweecht werdt met ghebeden,
Dat men nochtans sijn Naesten slaet
Met achterclap in land' end' steden,
Maer denckt dat dat niet wel en gaet.
Smeeckende woorden prijst Schrift niet,
Ga naar margenoot+Want t'verleydt der simpelen herten,
Ga naar margenoot+Esaias achtenvijftich siet.
Hanghende hoofden doen veel smerten,
Als sy volghen schadighe perten,
Daer met andre werden beswaert,
Wandt men vindt gheen schadigher derten,
Ga naar margenoot+Dan schoon ghelaet, nae Ioabs aert.
Ten verschoont niet op Menschen sien,
Ga naar margenoot+Al staen sy wel strafloos int wesen,
Ga naar margenoot+Godt moet alleen t'herte bespien,
Heylsaem in leer is hoogh ghepresen,
Die't Woordt oprecht t'volc voor gaen les[en]
Straffend' d'onghemanierde snel,
Wiens tonghen lasteren sonder vreesen,
Daer door't volck werdt ghemaeckt rebel.
Ga naar margenoot+Eli al was hy selue vroom,
Werdt ghestraft om t'werck van sijn sonen
Die niet en leefden onder Schrifts toom,
Om dat hy haer gheen straff' ginck toonen
Ga naar margenoot+Maer smeeckende haer ginck verschoonen
Al behaeghd' hem haer wesen niet,
Ga naar margenoot+Salomon seyt, straff' crijgt gunst te loonen
Meer dan die't smeeckend' ouersiet,
Ga naar margenoot+Straft uwen Naesten, op dat ghy
Ga naar margenoot+Sijnent haluen gheen schuldt moet draghe[n]
| |
[pagina 407]
| |
[T']is beter straff' dan snoo party,
[Al] ist dat ghestrafte soud' claghen,
[W]at noodt ist, als ghy Godt behaghen,
[D]'onwijse acht doch straffinghe quaet,
[M]aar wie zond' verschoont ure oft daghen,
[D]aer straff' behoort, Gods Wet verlaet.
T'werdt nu gheseyt, als twist op stiet,
[D]an moet straffen ophouden mede,
[R]echt oft Gods woort sulckes ghebiet,
[M]aer anders leert Schriftuerlijck zede,
[D]rijft spotters uyt, soo houdt ghy vrede,Ga naar margenoot+
[W]ant twist den Heere seer mishaecht,Ga naar margenoot+
[D]ie manck broeders maeckt twistichede,
[I]s t'ghen' Salomon hooghst aenclaeght.
Gheen ander grondt mach zijn gheleyt,Ga naar margenoot+
[D]an d'heylsaem leer, t'welc staet beschreuenGa naar margenoot+
[G]heen Enghelschen schijn vol claerheyt,Ga naar margenoot+
[A]ndre Wetten Gods volck mach gheuen,
[M]aer men moet nae Schrifts reghel leuen,
[D]ie d'leeringh mist, heeft gheenen Godt,
[A]l schijnet wel, t'moet zijn verdreuen,Ga naar margenoot+
[W]ant weerelt wijs, is Hemels sot.
Straf comt uyt Godt, end' niet uyt proefGa naar margenoot+
[V]an menschen, door t'ghemeen besluyten,Ga naar margenoot+
[G]ods Wetten hebben gheen behoef,Ga naar margenoot+
[D]oor proef te crijghen haer viertuyten,
[M]aer all' goetduncken blijft daer buyten:
[D]aer men niet nau op t'Woordt en past,
[M]ist men haest s'Gheest reyne conduyten,
[D]aer deur t'verstandt dan werdt verrast.
| |
[pagina 408]
| |
Mattheus achthien werdt wanckelbaer,
Ga naar margenoot+Nae't verstandt dat hem nu laet hooren,
Want men vindt dus beschreuen claer,
Dat d'aenghesproken straf comt vooren,
Soo hy voor aenwijs stopt sijn ooren,
T'welck voor en nae hem werdt ghedaen,
Maer t'moet nu al zijn werck verlooren,
Wat sonder proef is aengheuaen.
Recht oft Mattheus deed' vermaen,
Sondicht u broeder, laet de ghemeente,
Eerst proeuen oft macht zone bestaen,
Ga naar margenoot+End' straft hem dan nae dese vereente:
Ga naar margenoot+Maer Gods woordt, edeler van ghesteente
Leert gheen aenspraeck dan daer zond' is,
Welck zond' oock van 'tlichaems ghebeente
Ghestraft werdt, als t'aenwijs slaet mis.
Maer nu seyt men, t'mocht wel geschien
Dat d'aensprekers t'onrecht beswaerden,
T'welck Dienaers aenwesen ghemeen,
D'aensprekers, die nochtans verclaerden
De Ghemeynt' soud' de saeck aenvaerden
Teghen t'aensien der Dienaers vroet,
Dan moesten de Dienaers van waerden
Dees' volghen teghens haer ghemoet.
End' stellent uyt Mattheus leer,
Als een verschil voor al t'volcx ooren,
Tot druck van d'aenghesproken teer,
D'aensprekers ten ghevall' als vooren,
Op dat men door een proef mocht spooren
Wie dat van beyden werdt verstaen,
| |
[pagina 409]
| |
[D]ats der Ghemeenten straf minst hooren,
[E]nd' wie van beyden soud' afstaen.
Hoe soud' dan, nae Mattheus woort,
[D]'aenghesproken t'aenwijs verwachten,
[A]ls d'aensprekers, zijnde verhoort,
[D]aer selfs tot afstandt moesten trachten,
[W]aer bleef dan Christus woordt in achten,
[D]ie d'aenghesproken schuldt aenwijst
[V]oor end' nae in formelijcke crachten,
[E]nd' niet hoorend' zijn straff' oprijst.
Daer twee zijn oneens end' in twistGa naar margenoot+
[(]Segghen sy) moet een scheyder wesen,
[D]ats recht: maer dan werd ter] ghemist,
[A]ls nae nae Mattheus sal zijn ghepresen,
[W]ant dat leert Christus (soo wy lesen)
[G]heen twist, maer vred', merckt sijn instel:Ga naar margenoot+
[M]aer die twistich dees Wet verknesen,
[S]ijn selfs sterflijck, nae Schrifts beuel.
Want soo d'aenspreker draeght den naem
[V]an twister, dats Gods Wet oneere
[D]en sin Christi, weerdich van faem,
[B]eueelt niet twistich door sijn leere,
[Y]emandt sijn Naesten te verseere,
[M]aer t'moet reyn in s'gheests sin geschien,
[D]ie't siet, keer' t'quaet, eer het loopt te verre
[T]'ongheluck dient in tijdts voorsien.
Dan seyt men, mocht door onverstandt
[E]en strafbaer saeck werden versweghen,
[D]oor Dienaers die't hadden in handt
[E]nd' hadden t'werck in vred' vercreghen,
| |
[pagina 410]
| |
Niet zijnde nae Gods will' te deghen,
Is dit oneer dubbel sout
Van Dienaers, dien t'ghelooues seghen
Reynmoedich moet werden vertrout?
Ga naar margenoot+De Dienaers moeten wel voorstaen,
Dan zijn sy weerdich dobbel eere,
Den ghenen die qualijck wil gaen,
Niet volghen, maer toonen Schrifts leere,
Maer soo sy hem achten als Heere,
Ga naar margenoot+End' volghen en hem als dienstbaer knecht,
Heet dat wel voorstaen voor die teere?
Och neemt al houdtment voor oprecht.
Men moet niet volghen int beswaer
Sijns Naesten, als hy is onschuldich,
Maer eyscht den noodt om al ghevaer
Te voorcomen, soo is men huldich
Den ghenen die't eysschen gheduldich,
Te dienen met Ghemeynten raet,
Dits t'verstant dat men hoort veeluuldich
Voor valsch gaen lasteren achter straet.
Reyn van herten.
Finis. |
|