Bethlehem dat is het broodhuys
(1613)–Karel van Mander–
Auteursrechtvrijte weten gheestlicke Liedekens ghedichten of Leyssen, die de Herderen by Bethlehem snachts hun Vee wakende singen met verlanghen na de comste Christi
op de wijse des 51. Psalms.L. HOe ligt eylaes so jammerlijck als mag
De stad verwoest die volck rijck was voor desen,
Een Weduw maer en schijnt ze die gheresen,
Sat een Vorstin' hier voortijds menig dagh,
Int midden al der Heydenen, en plagh
Een Coningin te wesen in de Landen,
Dees moet eylaes met hinderlijck verdragh,
Zijn onderdaen en dienen haer vyanden.
H. Sy weent des nachts soo dat haer aenschijn claer,
Van tranen vloeyd haer toegedane vrienden,
En comen niet dat sy haer troost aen dienden,
Haer naeste selfs verachtense, en zijn haer
Vyandich nu, jae Iuda is in een swaer
Ellendicheyd, en dienstbaerheyd gevanghen,
Sy woonde vy mids onder Heydens maer
Sy vind geen rust noch vrede in al haer gangen.
S. Het quellen haer al haer vervolgers seer,
Het ligghen woest na Syon alle straten,
Haer poorten al staen eensaem en verlaten,
Op dat niemand opcomt ter Feesten meer,
Haer Priesters al vervluchten en haer teer,
Iong-vrauwen sien seer deerlijck daer beneven
En sy is oock seer droef terwijl in Eer
Verheven hoogh, al haer benijders sweven.
L. De sake wel met haer vyanden gaet,
Want God de Heer heeft om haer groote sonden,
Vol jammers haer gemaect, en dus geschonden,
Haer kinders zijn voor hen vyanden quaed,
Ghevanghen heen ghetoghen, al t'cieraet,
| |
[pagina 44]
| |
Glad weg is van Syons dochter gestreken,
Haer Vorsten laes zijn oock in droeven staet,
Gedreven wegh, den Rammen w'el-geleken.
H. Ia Rammen voor den dryver gaende mat
En nergens niet en mogen vinden weyde.
Ierusalem gedenckt met onderscheyde,
Hoe zy nu ligt verwoest ellendig plat,
En hoe veel goeds zy voortijds heeft gehadt,
Gemerckt haer volck nu daer so gantsch ter neder
Ligt onder haer vyanden, ja en dat,
Daer niemand is die haer op helpet weder.
S. T'sien hunnen lust, aen haer na zins gerijf,
Zy al die haer vyandich haet nu dragen,
Zy lachen ooc nu met haer Sabbath-dagen
Ierusalem heeft haer besondigt stijf,
Des moetse gelijck een onreyn wijf.
T'Versmaden haer al diese plegen eeren,
Om datse dus nu sien haer schaemtig lijf,
Maer zy verzucht, en moet den rugge keeren.
L. Haer vuylicheyd aen haren soom nu cleeft
Sy hadde niet gedacht dat haer ten laetsten,
Soud' hebben dus vergaen geheel ten quaetsten
Te grouwlijck zy t'onderghestooten sneeft,
En daer toe noch sy gheenen Trooster heeft,
O Heere wilt mijn Ellend overvloedigh,
Aenschauwen doch want den vyand nu leeft,
In vreugden hy verheft hem seer hoogmoedig.
H. Den vyand heeft zijn hand geslagen aen
Al haer begheerde en costelijcke dinghen,
Sy most sien dat de Heydenen inginghen,
Haer heylichdom daer ghy van hebt gedaen,
Bevel dat sy gheen tijd en souden gaen,
In u Gemeynt, haer volck sucht al met beven
Sy gaen om brood seer hongherigh belaen,
Al hun Kleynood sy wegh voor spijse gheven.
S. Op datse slechts hun zielen laven vry,
O Heer aensiet wilt met opmerck aenschauwen,
Hoe jammerlijck ick worden ben vol rauwen
| |
[pagina 45]
| |
V segh ick ghy al die hier gaet voorby,
Aenmerckt en siet, of erghens smerte zy,
Ghelijck de smert die my treft nu ten tijden,
Want gemaect heeft den Heer vol jammers my,
Op sijnen dagh des toorens swaer om lijden.
L. In mijn gebeent' hy uyt der hoogten goot
Een vuyr en liet dat rijsen met ghewelde,
Een Net ghespreyd, hy mijnen voeten stelde,
En wierp my om te rugghe met ghestoot,
Hy maeckte my tot een woestijne bloot,
Des daeglijcks moet ick druck en treuren pleghen,
Mijn zonde swaer door zijn straffinge groot,
Die zijn ontweckt met hoopen opghesteghen
H. Op mijnen hals zijn zy ghecomen dan,
So dat mijn cracht hier door al is verdreven,
Den Heer heeft my alsoo bereyd in sneven,
Als dat ick my niet opgherechten can,
Den Heer vertrad my yder heldich man,
Hy riep een Feest over my en verdede,
Mijn mannen jong, der maechden dochter van
Iuda gaf hy, dat sy de persse trede.
S. Daerom ween ick soo dat ghelijck een vliet,
Van water nu mijn ooghen beyde leken,
Om dat seer wijd den Trooster my ontweken
Is, die mijn ziel soude helpen uyt verdriet,
Mijn kinders laes zijn wech den vyand siet,
Heeft met gheweld nu d'overhand ghecregen,
En Syon streckt de handen uyt voor niet,
Want niemand haer te Troosten is genegen.
L. Den Heer gebood den vyanden int rond,
Om Iacob dat Ierusalem soud wesen,
Als wijs onreyn rechtveerdich is in desen,
Den Heere, want ick hebbe sijnen mond
Gehoorsaem niet gheweest, nu hoort terstond
Ghy volcken al, en siet mijn smertig quellen,
In vangenis zijn gegaen met druck gewont.
Mijn maegden jong en jonge fraey gesellen.
| |
[pagina 46]
| |
H. Mijn vrienden riep ick aen (wie had betrauwt)
Sy hebben my eylaes ter nood bedroghen,
Mijn Priesters zijn versmacht in onvermogen,
Mijn oudste in t'stad sy gaen om brood benaut
Om laven slegs hun ziele, o Heer aenschauwt
Hoe bange ick ben en hoe benauwt ick blijve,
T'lijf doet my wee van binnen seer verflauwt,
Inwendigh slaet my t'herte in mijnen lijve.
S. Want gantschs bedroeft ben ick, van buyten t'sweerd,
In huys de dood, my weduw gingen maken
Men hoord my wel versuchten maer genaken,
Comt niemand my die my te troosten geerd,
Mijn ongheluck is mijn vyanden weerd,
Ia waer sy dat aenschauwen of aenhooren,
T'is hun een vreugd al t'lijden dat my deerd,
Dits doch u werck o Heer mijn God vercoren.
L. Laet comen voord den troost-dag dien ick wacht.
Dat hun gheschie, als my ten desen stonden,
Gedenct doch ooc hun boosheyt ja hun zonden
En maecktse toe soo ghy my hebt ghebracht,
Om mijn misdaed, te gronde aldus veracht,
Dat sy oock zijn benauwt te sulcken keere,
Mijn suchten nu seer vele is dagh en nacht,
Mijn herte is seer bedroeft o God mijn Heere.
Eynd des 1. Capittels. |
|