Logo DBNL
Den schat der christelicker leeringhe tot verklaringhe van den catechismus (1610)

Den schat der christelicker leeringhe tot verklaringhe van den catechismus

(1610)–Lodewijk Makeblijde–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Historien dienende tot het vijfste deel der Christelicker leeringhe.

De doode verweckt wesende, beklaghen dat de menschen soo luttel peysen op de doodt, die aenstaende is; ende het oordeel, dat seer strangh wesen sal.

+ KOrts nae de doodt van dit H. Hieronymus zijn opgheresen in Palestijnen eenighe ketterijen, leerende dat de sielen van de ouerledene noch in de helle noch in den hemel en ginghen, dan nae het laetste oordeel; ende dat daer nae dit leuen gheen vaeghvier en was. Dus, soo sy eenighen voordtganck hadden, heeft den H. Cyrillus Bischop van Jerusalem (nae de sorghe die hy hadde ouer de sielen hem van Godt bevolen) voor hem ende alle sijn volck dry vasten-daghen nae malckanderen inghestelt. Middeler-tijdt heeft S. Hieronymus hem aen den H. Bischop vertoont, ende bevolen dat hy dry doode lichamen soude doen draghen tot de kribbe onses Heeren, daer sijn lichaem begrauen was geweest; ende dat hy sijnen sack op hen soude legghen; want sy soo verrijsen souden. Dit is ghedaen: ende die verresen waren, beleden klaer-

lick, dat de voorseyde ketterijen valsch waren, ende dat de leeringhe des Catholijcken geloofs waerachtich was. Eenen van de verresene sach seer droeflick: waer af den H. Cyrillus redene vraghende, heeft dese andwoorde ontfanghen: Waer't dat alle de tormenten ende ellendicheden die iemandt hier met den verstande soude konnen begrijpen, vergheleken waren met de minste pijne der helle, het en souden gheene pijnen zijn, maer vertroostinghen: ende hadden de menschen, die nu leuen, hier af eenighe beproeuinghe, sy souden lieuer alle sorten van pijnen lijden tot het eynde der wereldt, sonder eenighe versoetinge, dan de tormenten der helle oft des vaeghviers eenen dach verdragen. En verwonder v dan niet dat ick weene, die bekenne hoe grootelick dat ick mijnen Godt vergramt hebbe, ende dat Godt rechtveerdich is in my te straffen: maer verwondert v meer dat den sondighen mensch de onsekere doodt niet en vreest; ende dat hy, siende het perijckel van andere, niet en arbeydt om die onverdraghelicke straffe te ontgaen. Den H. Bischop heeft hem voordt gevraeght wat daer al gheschiedt was in sijn uyterste. Ick hebbe, seyde hy, eenen swaren strijdt ghehadt: want daer is eene ontallicke menichte van boose gheesten by my ghekomen, die my al 't quaedt dat ick binnen mijn gantsch leuen ghedaen hadde, voorghehouden hebben, ende deden groot gheweldt om my soo verre te brenghen, dat ick op Godts bermherticheydt niet meer betrouwen en soude; sonder de welcke ick nochtans hun-lieden krachtighen aenval niet wederstaen en konde: maer weynighen tijdt soo geweest hebbende, is hem komen vertoonen S. Hieronymus, ende heeft al dat helsch ghedruysch van my veriaeght. Des anderen

daechs heeft den Bischop eenen van de selue dry verresene ghevraeght wat hem in sijne doodt gheschiedt was. Waer op hy seyde: Nae dat mijne siele het lichaem verlaten hadde, is sy in eenen ooghenblick gheleydt gheweest tot voor den Rechter. Daer was ick met mijne mede-ghesellen doorstraelt van vreese, niet wetende wat den Rechter met ons soude doen. Ende, als onderbrekende sijne rede, Och, riep hy, waerom en weten de menschen niet (wien dese dingen oock subijtelick moeten ouerkomen) dat daer gheene sonde soo kleyn oft verborghen en is, die den Rechter onbekent is? Doen vervolghde hy sijne rede aldus: Daer is ghekomen eene menichte van duyuels, die ons beschuldighden in alle de sonden die wy ghedaen hadden, verklarende de plaetse, tijdt, ende maniere soo sy gheschiedt waren. Maer den H. Hieronymus is daer ouerghekomen, ende heeft den Rechter voor ons ghebeden, alsoo dat wy door sijne voorsprake ende verdiensten wederom het leuen ontfanghen hebben, om te niet te doen de voorseyde ketterijen: ende heeft ons oock verkreghen, dat wy eenighe twintich daghen blijuen mogen by den heyligen Bischop van Cremonen, om daer penitentie te doen voor onse sonden, ende alsoo Godts sware straffe te ontgaen.

Dat Godt anders oordeelt dan de menschen.

EEN groot ende verschrickelick vonnisse Godts is dat gheweest, waer uyt de heylighe Orden der Sartroysen hare eerste beghinselen gehadt heeft. Dit is soo gheschiedt. Daer a was in't iaer 1086. tot Parijs eenen Doctoor om sijn uytwendich goedt leuen ende ghe-

leertheydt seer vermaert. Desen is komen te steruen sonder eenighe Sacramenten der H. Kercke te ontfanghen. Veel waren daer ghekomen om de begrauenisse te vereeren, ende met hun ghebedt de siele te helpen. Onder het singen van de Vigilien, als sy met dese woorden de vierde Lesse begonsten, Andwoordt my, heeft den ouerledenen hem in de doodtkiste opgheheuen, ende verschrickelick gheroepen; Door het rechtveerdich oordeel Godts ben ick beschuldight. Dat is: Voor den rechtveerdighen Rechter ben ick beswaert ende beschuldight. Dit geroepen hebbende, is hy wederom nedergelegen, gantsch doodt, als te voren. Die daer teghenwoordich waren, vol bewonderinge ende verbaestheydt, hebben den dienst uytghestelt tot 's anderen daeghs. Veel meer volcks was daer ghekomen, om het eynde van dese droeue beghinselen te sien. Als sy nu anderwerf gekomen waren tot de selue woorden, hief den dooden hem wederom op, ende riep op een nieu; Door 't rechtveerdich oordeel Godts ben ick ghevonnist: ende leyde hem wederom neder, als te voren. Hier af meer als oyt verslaghen zijnde de ghene die daer waren; al was 't dat sy wel vreesden dat nae sulcke beghinselen een quaedt eynde volghen soude, nochtans, daer af noch onseker wesende, hebben sy wederom tot s'anderen daechs den dienst uytgestelt. De gantsche stadt was voor den daghe al in roere, begeerende het slot van dit verschrickelick vonnisse Godts te weten. Dus voor de derde reyse de Vigilien der ouerledene ghevoordert hebbende tot de voorseyde woorden, hief den dooden hem de derde reyse op, ende met soo wonderlick een geschrey, dat sy al beefden die daer tegenwoordich waren, riep hy: Door het rechtveerdich oordeel Godts

ben ick verdoemt. Hier is eene groote beroerte ende verschricktheydt ghekomen ouer alle de ghene die daer waren: de welcke vermeerdert is gheweest, siende dat men dit lichaem, als onweerdich der heyligher aerde, heeft gaen begrauen in eene onghewijde plaetse, te weten, in eenen mestput.

Dit heeft veel persoonen ghedient tot bekeeringhe van hun leuen, namelick eenen Doctoor Bruno ghenaemt; die van edelen huyse te Colen in Duytschlant geboren was. Desen heeft tot sijne mede-Doctoren geseyt: Wy hebben gesien, mijne beminde, wat een beklaghelick dinck dat daer ouergekomen is: desen mensch, die in sijn leuen om sijne deughden voor eenen-ieghelicken in weerde ghehouden wierdt, ende nochtans van Godt eeuwichlick versteken ende verdoemt is. Wie soude het herte soo versteent konnen hebben, die dit ghesien ende ghehoort hebbende, niet beweeght en soude wesen tot wercken van leedtwesen? Daer en is maer eenen middel om dese perijckelen te ontgaen, te weten, penitentie te doen; want + Christus ons vermaent: 'Ten zy dat ghy penitentie doet, ghy sult al vergaen. Laet ons dan de valsche wereldt vlieden, eer sy ons bedrieghe. Dit gheseyt hebbende, is hy met ses andere ghetrocken tot den heylighen Hugonem Bischop van Grenoble: ende van hem met groote vreughdt ontfanghen zijnde, hebben sy de voorseyde Religie der Sartroysen in eene woestijne t'samen seer heylichlick begonst. De komste van dese H. mannen hadde Godt den Bischop des nachts te voren kennelick ghemaeckt door seuen sterren die hy uyt den hemel tot hem sach nederdalen.

Komt oock tot kennisse van v-seluen, ghy die dit leest; ende, vreesende de straffe vonnissen

Godts, ontlast uwe beswaerde conscientie, ter wijlen dat het noch tijdt is; ende schickt v leuen tot beteringhe: want de komste des Heeren is onseker ende nakende.

De straffe van Carolus Martellus, Franssoyschen Prince, in de helle.

PAulus Emilius verhaelt in sijne Historie, + hoe dat in't iaer acht-hondert ende viertich Carolus Martellus Franssoyschen Prince, van Godt ghestraft is gheweest, om dat hy den H. Eucherium uyt sijn Bischdom van Orleans gestooten hadde, ende het goedt van verscheyden kercken gerooft. Want desen H. Bischop Eucherius wesende eenigen tijdt in sijn ghebedt, is opghetrocken gheweest in den gheest; ende onder andere dinghen, die hem Godt veropenbaert heeft, sach hy dat Carolus Martellus in't diepste der helle seer ghepijnight was: ende ghevraeght hebbende den Enghel, die hem leydde, wat dit bediedde, heeft voor andwoorde ontfanghen, dat hy door vonnisse der Heylighen, die met Christo in't eynde der wereldt sullen oordeelen, verwesen was, dat hy voor het alghemeyn oordeel in siele ende lichaem met de eeuwighe tormenten ghestraft soude worden; ende dat hy door sijne eyghene sonden beswaert was met alle de straffen, die om hunne misdaden verdient hadden alle de gene die tot Godts eere, sijnen dienst, versoeninghe van Godts gramschap, ende onderhoudt der kercken, Priesteren, ende armen, hun goedt ende rijckdommen der kercken opghedraghen hadden: want hy dat den armen ende kercken al ontnomen hadde. Dus hier nae tot sy-seluen wederghekomen zijnde, heeft tot hem gheroepen den H.

Bonifacium, ende Fulradum Abt van S. Denijs, ende den oppersten Aelmoessenier van den Prince Carolus, ende vertelde hen wat hem Godt vertoont hadde, radende dat sy tot sekerdere kennisse deser schrickelicker vertooninghe gaen souden tot het graf van den voornoemden Prince; ende waer't dat sy het lichaem vonden, voor onwaerachtich souden houden 't ghene dat hy hen verhaelde. Dus, groot achtende het seggen van den H. Eucherius, zijn sy ghegaen nae S. Denijs, daer den voorseyden Prince begrauen was, ende hebben sijn graf doen openen waer in sy voor het lichaem gevonden hebben eenen grooten draeck, ende de doodtkiste gantsch swert, ende vol stinckenden roocks: waer door sy bekent hebben waer te wesen, dat den H. Eucherio vertoont was.

Hoe ende waerom de moeder van de H. Maria van Ognies door Godts rechtveerdich oordeel ter helle verwesen is.

+DEN weerdighen Cardinael Jacobus de Vitriaco verhaelt in het leuen van de H. Maria van Ognies, hoe dat dese H. maeghdt, door het groot medelijden dat sy hadde met de sielen die in't vaeghvier ghepijnight worden, seer sorghvuldich was om den staet van hare ouerleden moeder te weten. Sy betroude eenichssins dat sy salich was, om dat sy veel schoone aelmoessen gedaen hadde, ende eerlick in de wereldt verkeert hadde; soo nochtans niet, oft sy en moest door het vaeghvier ghesuyuert worden. Dus hier in + seer twijfelende, (want Godts oordeelen als eenen afgrondt onbegrijpelick zijn) badt sy Godt dat hy haer hier af eenighe sekerheydt soude gheuen. Nae veel tranen, die sy hierom ghestort hadde, is 't op eenen tijdt gheschiedt, dat sy, als eene andere Magdalena by het Crucifix onses Salichmakers vol banghicheydt sittende, by haer ghe-

sien heeft eenen gantsch swerten gheest. Desen heeft sy door het teecken des H. Kruys van daer veriaeght, ende ghevraeght wie hy was. Den gheest andwoorde: Ick ben uwe moeder. Sy heeft haer gevraeght: In wat staet zijt ghy doch, moeder? Sy seyde dat-se in eenen quaden staet was, ende door gheene ghebeden gheholpen en konde worden, ende daerom te vergheefs voor haer badt: want sy ter helle verwesen was, daer sy eeuwichlick moest blijuen. Dit hoorende dese heylige dochter, gaf eenen grooten sucht, ende seyde: Eylaes, mijne moeder! waerom is't doch dat ghy verdoemt zijt? Om dat ick, seyde sy, opghevoedt ben ende geleeft hebbe by onrechtveerdich goedt; het welck ick wel wetende, niet weder gegeuen en hebbe: voordt om dat ick gheene achte ghenomen en hebbe op het ghene dat in mijn huys onder mijne ondersaten geschiedde, noch berispt en hebbe dat sy tegen Godts eere deden; iae den voet in de kromme sijd-weghen deser wereldt eens ghestelt hebbende, achtede ick seer swaer, ende voor onweerdich, de voetstappen van mijne voorouders te laten. Als ghy my berisptet van dese mijne sonden, wierde ick inwendichlick tegen v verstoort, ende verachtede v daerom: waer af ick noyt leedtwesen ghehadt en hebbe. Hierom hebbe ick steruende versteken gheweest, door Godts rechtveerdich oordeel, van het eeuwich leuen. Dit segghende, is verdwenen.

Van de weerdicheydt des Hemels.

Wy lesen in het leuen van den H. Fulgentius + Bischop van Ruspen, hoe dat desen weerdigen Bischop, vliedende de bloedige vervolginghe van de Arianen, is gekomen tot Roomen; waer hy ghesien hebbende de maiesteyt van de wet, de menichte van volcke, den luyster der marmersteenen, den ouderdom der Pyramiden, de menichte van de rijckdommen ende

andere dingen die daer seer veel ende wonderlick waren, sijn herte opheffende tot dat eeuwich rijck Godts, heeft gheseyt tot de ghene die hem vergheselschapten: Hoe schoon moet wesen dat hemelsch Ierusalem, nae dat dese aerdsche stadt van Roomen soo wonderlick is blinckende! ende nae dat sulcke verheuenheydt van eere ghegheuen wordt den genen die de ydelheyt beminnen, wat eene glorie ende eere moeten van Godt ontfangen de Heylighen, die de waerheydt voorstaen!

+ Wy lesen oock in't leuen van den H. Porphyrius Bischop van Gaza, hoe dat dezen weerdigen Bischop om eenige noodelicke saken ghekomen wesende tot Constantinopelen, ende ten goeden gevalle op den Doop-dach van Theodosius den ionghen, siende soo veel kostelickheydt die men dede tot vereeringhe van desen dach, ende daeruyt oorsake nemende om te contempleren de weerdicheydt des hemels, met eene klare stemme begonst te seggen: Eylaes, is't dat dese verganckelicke dinghen, ende die in eenen ooghenblick verdwijnen, sulcken tooch, schijnsel, ende uytwendighe maiesteyt van eere ende glorie hebben; hoe veel te meer moeten hebben die eeuwighe dinghen, de welcke Godt gheschickt heeft tot vergeldinghe van sijne uytverkorene! Och oft dese dinghen ghedurichlick in onse memorie waren, ende wy uyt het aenmercken der seluer ons leuen met Godts gratie schickten tot de salighe ende onverganckelicke eeuwicheydt!


Vorige Volgende