Den schat der christelicker leeringhe tot verklaringhe van den catechismus
(1610)–Lodewijk Makeblijde–
Auteursrechtvrij
De X I I I I. lesse.
| |
[pagina 59]
| |
Waerom wordt hy IESVS ghenoemt? Den Enghel Gabriel, sprekende met Joseph, Ga naar margenoot+ gheeft dese redene: Ghy sult sijnen naem IESVS noemen: want hy sal sijn volck van hunne sonden salich maken. Hoe moeten wy tot desen heylighen naem ons draghen? Nae Pauli vermaninghe, ende loflicke Ga naar margenoot+ kostuyme der heyligher Kercke, seer reuerentelick: ende principalick, als men dien heylighen naem hoort uytspreken, moet men met groote deuotie dien eere bewijsen. Waerom wordt hy CHRISTVS ghenoemt? CHRISTVS is soo veel te seggen, als den gesalfden: niet om dat hy met eenige lichamelicke salue gesalft is, maer om dat hy ouervloedichlick vervult is (soo ons den Prophete Isaias Ga naar margenoot+ leert) met de gratie des heyligen Geests, die door de salue in de H. Schrifture dickwijls beteeckent wordt. Nae hem heeten wy Christenen, dat is, ghesalfde, in het heylich Doopsel ende Vormsel. Waerom noemen wy Christum onsen Heere? Om dat hy met sijne doodt ons ghekocht heeft: ende daerom en behooren wy ons-seluen niet toe, maer hem die voor ons gestoruen is; soo dat wy ghehouden zijn ons-seluen geheel, ende al wat ons aengaet, tot sijner eere ende glorie te voeghen ende hem op te draghen. Wat heeft Christus al geleden voor ons? Het gheheel leuen Christi en heeft niet anders geweest, dan een Ga naar margenoota gedurich lijden: maer | |
[pagina 60]
| |
de swaricheyt sijner Passie gaet alle menschelicke verstanden te bouen: want hy is verraden Ga naar margenoot+ gheweest van Judas Iscarioth, sijnen Apostel, by nachte; van de Joden gevanghen; tot verscheyden Rechters getrocken; den geheelen nacht den soldaten ouergeleuert, die hem allen spijt ende verdriet aengedaen hebben: hy is soo ongenadelick gegeesselt gheweest, dat in sijn gebenedijdt lichaem niet gheheel en bleef: daer nae is hy gekroont met eene kroone van scherpe ende vaste doornen, die sijn gebenedijdt hoofdt allessins doorsteken hebben; ende soo den volcke tot schimp getoont, draghende een riet voor eenen schepter in sijne handt; ouer hem is gegeuen de sententie der doodt; daer hy nochtans onnoosel, door den seluen Rechter, openlick verkondight was: hy heeft moeten sijn swaer Kruys draghen op sijne doorwonde schouderen, van Jerusalem tot op den berch van Caluarien; daer is hy ontkleedt, de doorne kroone is hem afghetrocken, ende naemaels wederom opgheset: hy is naeckt ghenaghelt aen een Kruys, ende opgerecht ten aenschouwen van alle de wereldt; met galle ende edick ghelaeft: hy heeft dry uren leuende aen het Kruys ghehanghen; ende al volbrocht hebbende dat daer van noode was om ons met sijnen hemelschen Vader te versoenen, ende onse liefde tot hem te verwecken, heeft sijnen salighen gheest ghegheuen; ons achterlatende Ga naar margenoot+ een leuendich exempel sijner deughden, het welck wy moeten naevolghen. Waerom staet Pilatus in den Credo? Om te weten den tijdt van Christi Passie: te weten, als Pilatus te Jerusalem het Presidentschap bediende voor den Keyser van | |
[pagina 61]
| |
Roomen: ende oock om te kennen dien boosen Rechter, die soo vermeten gheweest is, dat hy sijnen Godt ter doodt verwesen heeft. Was Christus Godt, waerom en heeft hy sy-seluen niet verlost uyt de handen van Pilatus? Het was hem licht om doen, hadde't hem soo belieft: maer de ouergroote liefde, die hy droegh tot onse salicheyt, heeft hem beweeght om vrijwillichlick hem te laten vangen, soo veel als gheseyt is te lijden, ende voor ons te steruen. Hoe geschiedt dit? kan Godt dan steruen? Godt als Godt en kan niet steruen: Christus is gestoruen, niet als Godt, maer als mensch. Waerom heeft Christus willen ghekruyst zijn? Om dat den duyuel, die door het hout onsen eersten vader Adam bedrogen hadde, ende het gantsch menschelick gheslacht ghebrocht in de maledictie; door den tweeden Adam Christum, ende het hout des Kruys, soude t'onderghebrocht worden; ende dat alsoo Godts benedictie ouervloedichlick ons weder gegeuen soude worden. Wat bediedt dat woordt. Ghestoruen? Dat de siele van het lichaem gescheyden is: soo nochtans dat den Godlicken persoon met beyde, te weten, het lichaem ende de siele, altijdt vereenight bleef. Wat beteeckent het woort, Begrauen? Dat het doodt lichaem Christi, van verscheyden edele persoonen afgedaen zijnde van het Kruys, ghewaschen ende met kostelicke salue gesalft, seer eerlick in een nieu graf, dat in eene steenrotse gehouwen was, begrauen is gheweest. Het welck graf noch heden, onder de | |
[pagina 62]
| |
Christenen, in groote weerde gehouden ende besocht wordt. Waer is de siele Christi ghevaren middeler-tijdt dat hy ghestoruen was? Dit leert ons vijfsten artijckel van den Credo: te weten, dat sy nedergedaelt is ter helle, ende ten derden dage nae sijne doodt wederom met het lichaem vereenight is. Wat verstaet ghy door de helle? De diepste plaetsen der werelt, in't midden van de aerde, daer gehouden zijn de sielen der ouerledene, die Godts glorie niet en aenschouwen. Wat ghingh Christus in de helle maken? Lucifer daer binden, ende allen den duyuelen hunne kracht benemen: de gheloouige sielen uyt het vaeghvier verlossen: de heylighe Vaders door het aenschouwen van sijne Godtheyt vertroosten, ende met hem nemen, tot de triomfe sijner verrijsenisse: eyndelick op dat hy, als verwinner sijner vijanden, heerschappije van alle die duystere plaetsen soude nemen. Hoe is Christus verresen? Door de vereeninge der glorieuser siele met het doodt lichaem, dat in't graf lach; het selue onlijdelick, snel, subtijl, ende klaer-blinckende makende: houdende nochtans de vijf wonden, die hy aen het Kruys gekregen hadde; om die voor ons sijnen Vader in den hemel te presenteren. Waer is onsen Salichmaker nu? Dit leert ons den lesten artijckel: Hy is opgeklommen ten hemel: hy sit ter rechter handt | |
[pagina 63]
| |
Godts sijns Vaders almachtich. Wanneer is hy ten hemel gevaren? Viertich daghen nae sijne verrijsenisse, ten aenschouwen van sijne moeder, van alle sijne Apostelen ende Discipelen. Waerom is hy ten hemel ghevaren? 1. Om ons sijnen hemel te openen, die tot dien tijdt allen menschen ghesloten was. 2. Om nae sijne menscheydt erfdom ende ouerhandt des hemels te nemen. 3. Om onsen Aduocaet te wesen by sijnen hemelschen Vader. 4. Om onse plaetse daer ghereedt te maken, onse herten tot hem te trecken, ende ons met groot verlanghen te verwachten. Wat is sitten aen de rechte handt sijns Vaders? En verstaet dit soo niet, ghelijck oft Godt den Vader eene rechte oft slincke handt hadde, want hy eenen gheest is; noch oock dat in den hemel stoelen oft bancken zijn, om op te sitten: maer leert daer uyt, dat Godt den Vader eene onsprekelicke eere sijnen Sone aenghedaen heeft: ghelijck men iemanden doet, dien men stelt aen sijne rechte sijde. Door het sitten wordt ons beteeckent, dat hy dese glorie, als regeerder ende Rechter van alle menschen, vastelick besit, sonder eenighe vreese van die iemermeer te verliesen. Hoe ende wanneer gebruyckt Christus de macht van sijn rechterschap? Ten twee tijden. 1. Secretelick, met elcken mensch in't besonder, terstondt als hy ghestoruen is. 2. Openbaerlick, met alle menschen in't ghe- | |
[pagina 64]
| |
meyn, ten uytersten daghe, als dese wereldt vergaen sal. Wanneer sal de wereldt vergaen? Ga naar margenoot+Godt heeft dit allen menschen onbekent gelaten: om dat een-ieghelick teghen sijne komste hem ghereedt houden soude. Hoe sal dit alghemeyn oordeel gheschieden? 1. Ga naar margenoota Daer sullen wonderlicke teeckenen voorgaen in de Sonne, Mane, en de Sterren. 2. Ga naar margenootb De Enghelen sullen hunnen trompetten slaen, ende alle creaturen verwecken tot dit oordeel. 3. Ga naar margenootc Alle de dooden sullen verrijsen, ende komen tot eene sekere plaetse, in de tegenwoordicheyt des Rechters. 4. Ga naar margenootd De goede sullen afgescheyden worden van de quade, ende ghestelt aen de rechte sijde des Rechters, in teecken van liefde ende benedictie; maer de quade aen de slincke sijde, in teecken der maledictie. 5. Ga naar margenoot+ Den Rechter sal gheuen ouer de goede de sententie der eeuwiger salicheyt; ende ouer de quade, der eeuwiger verdoemenisse: ende elck deel sal met siele ende lichaem gaen in sijne plaetse, om daer in der eeuwicheydt sonder eynde te blijuen: de goede in den hemel, met de Enghelen Godts; de quade in de helle, met de duyuelsche gheesten. Wat vrucht sullen wy daer uyt nemen? Ga naar margenoot+ Ons leuen soo schicken, gelijck wy dat sullen begheeren gheleydt te hebben in den dach des oordeels: want al dat wy peysen, spreken, doen ende laten, wordt opgheschreuen in onse conscientie; ende sal dan, als eene onghedeckte schilderije, van eenen-iegelicken gesien worden. |
|